Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Ortadoğu’da yaşanan son gelişmeler sonucunda bölgede tırmanan gerilimin ardından İran’ın talebi sonrasında acil toplandı.
New York'taki Birleşmiş Milletler (BM) merkezinde yapılan acil oturum, İran'ın talebi üzerine konseyin 15 üyesi arasında olan Çin ve Cezayir tarafından çağrıldı.
Acil oturuma, BM Güvenlik Konseyi’nin 15 üyesi dışında İran, İsrail, Suriye, Lübnan ve Filistin Yönetimi’nin temsilcileri de katıldı. BM Güvenlik Konseyi’nin acil oturumunda söz alan konsey üyeleri ve diğer ülkelerin temsilcileri, Ortadoğu’da tırmanan gerilimle ilgili endişelerini ifade etti.
BM: “Ciddi ve tehlikeli bir gerilimin içindeyiz”
Siyasi işlerden sorumlu BM Genel Sekreter Yardımcısı Rosemary DiCarlo, konsey üyelerini, bölgede tehlikeli bir düzeyde artan gerilimi daha büyük bir çatışmaya dönüştürecek olası eylemlerin engellenmesi için uluslararası toplumun birlikte çalışması gerektiğini vurguladı. BM Güvenlik Konseyi acil oturumunda söz alan konsey üyeleri tırmanan gerilimle ilgili derin kaygılarını ifade etti.
BM Genel Sekreter Yardımcısı DiCarlo, Antonino Guterres’in son gelişmelerin ardından yaptığı “herkese itidal” çağrısını yineleyerek, “Son günlerde meydana gelen farklı saldırılar ciddi ve tehlikeli bir tırmanışa işaret ediyor. Bu son derece hassas dönemde itidali tek başına yeterli bile olmayabilir. Ciddi ve tehlikeli bir gerilimin içindeyiz. Giderek tırmanan gerilimi engellemek, yörüngeyi değiştirmek, bölgesel barış ve bölgede istikrara doğru bir yol açmak için acil diplomatik çabalara acilen ihtiyaç var. Güvenlik Konseyi, bu konuda çok önemli bir rol oynamaktadır. Güvenlik Konseyi’nin harekete geçme zamanı şimdi geldi” diye konuştu.
İran: “Haniye cinayeti saldırgan bir terör eylemi”
İran'ın BM Daimi Temsilcisi Amir Said İravani, ciddi bir konuyu ele almak üzere Güvenlik Konseyi’nin acilen toplanmasını istediklerini ifade etti. İravani, ülkesinin egemenliğine yönelik bir saldırıyla karşı karşıya olduklarını, İran’ın daveti üzerine yeni İran Cumhurbaşkanı'nın yemin törenine katılmak için ülkelerine resmi bir ziyarette bulunan Hamas'ın üst düzey siyasi yetkilisi İsmail Haniye'nin “İsrail tarafından öldürülmesini” kınadıklarını söyledi.
İravani, Haniye’nin “korkakça” İsrail tarafından öldürüldüğünü belirterek, “Bu terör eylemi, İsrail'in Filistinlileri ve Filistin davasının bölgedeki tüm destekçilerini hedef alan ve on yıllardır devam eden terör, suikast ve sabotajlarının bir başka tezahürüdür. Bu cinayet, bölgede barış ve istikrara öncelik veren İran’ın yeni Cumhurbaşkanı’nın daha ilk gününde iyi niyetli çabalarını bozmak için işlenmiştir. Bu korkunç cinayet, uluslararası hukukun ve BM Şartı'nın en ciddi şekilde ihlal edilmesidir. BM Güvenlik Konseyi, derhal ve etkili bir şekilde harekete geçmek durumundadır” dedi.
İran BM Daimi Temsilcisi İravani, Haniye'nin Tahran'da öldürülmesinin saldırgan bir terör eylemi olmak dışında “ülkesinin egemenliğinin vahim bir ihlali” olduğunu, Tahran'ın sürekli olarak azami itidal gösterdiğini ancak kararlı bir şekilde karşılık verme hakkını saklı tuttuğunu söyledi.
İravani, Güvenlik Konseyi'nin İsrail'i kınaması ve yaptırımlarla cezalandırması gerektiği kaydetti. İravani, ülkelerinde işlenen “terör cinayetine” karşılık verilmesinin ülkesinin meşru müdafaa hakkı olduğunu belirterek, “İran, gerekli ve uygun gördüğünde bu terör ve suç eylemlerine kararlı bir şekilde karşılık vermek için uluslararası hukuk uyarınca doğal meşru müdafaa hakkını saklı tutar” dedi.
İsrail: “İran’a yönelik yaptırımlar arttırılsın”
İsrail Daimi Temsilci Yardımcısı Brett Jonathan Miller, BM Güvenlik Konseyi’nin İran’ın çağrısı üzere toplanmasını kınadıklarını belirterek, “Bu bir ikiyüzlülük” dedi. Miller, “Acil toplantının dünyanın bir numaralı terör destekçisi tarafından yapılan çağrı sonrasında düzenlenmesi bugün burada sergilenen ikiyüzlülüğü göstermektedir” dedi.
Miller, İran'ın Hamas, Husiler ve Hizbullah gibi vekil savaşçılarını kullanarak İsrail'i ve vatandaşlarını her yönden hedef aldığını belirterek, “Bu konsey toplantısında duyduğumuz tek şey taraflara itidal çağrısı ve gerilimin tırmanmasından duyulan endişenin dile getirilmesi. Birleşmiş Milletler, demokratik üyesi olan bir devlet ile vahşi bir terör örgütünü aynı kefeye koyarak itidal çağrısında bulunuyor” dedi. Miller, Güvenlik Konseyi'nden İran'ı bölgesel terörizme verdiği destekten dolayı kınamasını ve Tahran'a yönelik yaptırımları arttırmasını istedi.
ABD: “İsrail’in terör saldırılarına karşı kendini savunma hakkı var”
ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Yardımcısı Büyükelçi Robert Wood, İsrail’in Hizbullah ve diğer teröristlerin saldırılarına karşı kendini savunma hakkı olduğunu vurguladı. Güvenlik Konseyi'nin İran üzerinde nüfuzu olan ülkelere İsrail ve diğer aktörlere karşı sürdürülen vekalet çatışmalarını tırmandırmayı durdurması için baskıyı arttırmaları çağrısında bulundu.
Büyükelçi Wood, BM Güvenlik Konseyi'nin kararlarını ihlal ettiği için İran'ı sorumlu tutması gerektiğini belirterek, “Güvenlik Konseyi'ni, Hizbullah'ın tekrarlanan saldırılarına karşı kendisini savunan İsrail'in yanında yer alarak Hizbullah'a açık bir mesaj göndermeye davet ediyoruz” dedi.
Wood, Hizbullah’ın 8 Ekim'den bu yana İran'ın desteği ve yardımıyla “Güvenlik Konseyi'nin 1701 sayılı kararını hiçe sayarak” İsrail'e defalarca füze ateşlediğini, saldırılar sonrasında 100 binden fazla sivilin yerinden edildiğini belirterek, “Bu Konsey’in hiçbir üyesi bu tür saldırılara müsamaha göstermemelidir. İran'ın Suriye, Lübnan ve Irak'taki terörist grupları silahlandırması da benzer şekilde istikrarı bozmakta ve Güvenlik Konseyi'nin bölgesel gerilimi azaltma çabalarına ters düşmektedir. İran BM Güvenlik Konseyi kararlarına uymalıdır. Aksi takdirde Güvenlik Konseyi, İran ve savaşan vekilleri birlikte bölgesel barış ve güvenliği tehdit eden eylemleri için sorumlu tutmalı, kararlarının uygulaması için ek tedbirleri değerlendirmelidir. ABD, Gazze'deki savaşı sona erdirmek ve bölgesel gerilimi azaltmak için diplomatik çabalara öncülük etmeye devam edecektir. Daha geniş çaplı bir bölgesel savaşı önlemek için çok çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
Cezayir: “Barışa yönelik vahşi bir saldırı”
Cezayir BM Daimi Temsilci Amar Bendjamac, İsrail’i sorumlu tuttuğu, Hamas lideri İsmail Haniye'nin öldürülmesini, sadece bir kişiye yönelik bir saldırı olarak değil, “diplomatik ilişkilerin temellerine, barışa, devlet egemenliğinin kutsallığına ve küresel düzeni destekleyen ilkelere yönelik vahşi bir saldırı olarak değerlendirdi.
Bendjamac, İsrail'in “iğrenç savaş suçları ve korkunç insan hakları ihlalleri” için hesap verebilirlik çağrısında bulundu.
Çin: “Barış çabalarına sabotaj”
Çin, BM Daimi Temsilcisi Fu Cong, Haniye'nin öldürülmesinin “barış çabalarını sabote etmeye yönelik bariz bir girişim” olduğunu, BM Şartı'nın tüm devletlerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi yönündeki “temel ilkesini ahlaksızca çiğnediğini” söyledi.
Ortadoğu'daki durumun “pamuk ipliğine bağlı” olduğunu ve bunun da uluslararası toplumu endişelendirdiğini ifade eden Cong, BM Güvenlik Konseyi'nin 2735 sayılı kararı kabul etmesinin üzerinden iki aydan fazla bir süre geçmesine rağmen ateşkes görüşmelerinde henüz bir ilerleme kaydedilmediğini hatırlattı.
Japonya: “Bölgenin topyekün savaşın eşiğinde olmasından endişe duyuyoruz”
Japonya'nın BM Daimi Temsilci Yardımcısı Shino Mitsuk, bölgenin topyekün bir savaşın eşiğinde olmasından korktuklarını ifade etti, bölgeyi yakacak olası bir savaşın önlenmesi için uluslararası çaba gösterilmesi çağrısında bulundu.
İngiltere: “İki devletli nihai çözüm için uzlaşma masasına oturulmalı”
İngiltere’nin BM Daimi Temsilcisi Barbara Woodward, taraflara yönelik itidal çağrısını yineledi.
Ortadoğu’da gerilimin artmasının endişe verici olduğunu belirten Woodward, “Tarafların iki devletli nihai çözüm için uzlaşma masasına oturması bölgedeki endişeleri sonlandırır” dedi.
Forum