Fas'ın Marakeş kentinde biraraya gelen 150'den fazla ülke, göç sorununa küresel ölçekte çözüm bulmak için Birleşmiş Milletler (BM) tarafından hazırlanan "Güvenli, Kontrollu ve Düzenli Göç İçin Küresel Göçmen Paktı'nı" kabul etti. Göçmen karşıtı ülkelerin eleştirdiği pakta, bağlayıcılığı olmasa da, ABD ve AB ülkelerinin bir bölümünün de içinde olduğu 15 kadar ülke karşı çıktı.
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin imzalanmasından tam 70 yıl sonra Marakeş'te toplanan BM Hükümetlerarası Göç Konferansı'na 193 üye ülkeden 159'u katıldı. Yaklaşık 100 ülke devlet ve hükümet başkanı ya da bakan seviyesinde katıldı. BM Genel Sekreteri Antonio Gutteres, Göçmen Paktı etrafında yaratılan "korku dolu ve yalan haberleri" eleştirerek, yalnızca "küresel bir sorun olan göç sorununa küresel bir çözüm ve çerçeve getirmek istediklerini, hükümetlere bu konuda yardımcı olacak bir çalışma yürüttüklerini" dile getirdi.
Oylamasız kabul edilen ve bağlayıcılığı olmayan Küresel Göçmen Paktı'nın son onayı 19 Aralık'ta BM Genel Kurulu'nda yapılacak. Ancak buna rağmen, ABD ve Avrupa ülkelerinin aralarında bulunduğu yaklaşık 15 ülke, pakta karşı çıktı.
ABD Başkanı Donald Trump, Aralık 2017'de, paktın taslak hazırlık çalışmalarına, "ülkesinin göçmen politikalarına ters olduğu" gerekçesiyle katılmayacağını açıklamıştı. ABD'nin BM Daimi Temislciliği, konferans öncesi paktı kabul etmediklerini yineledi.
9 ülke karşı, 7 ülke askıya aldı
,AB'ye üye ülkelerden Dönem Başkanı Avusturya, Macaristan, Polonya, Çekya, Slovakya ve Letonya'nın yanısıra ABD, Şili, Dominik Cumhuriyeti süreçten çekildiğini açıkladı.
İtalya, Estonya, Belçika, İsrail, Slovenya, Bulgaristan ve İsviçre ise daha fazla iç tartışma yapmaya ihtiyacı olduğunu dile getirerek pozisyonunu askıya aldı.
Pakta karşı çıkan göçmen karşıtı ve aşırı sağ partiler Avrupa'da hafta sonu boyunca protesto gösterileri düzenledi. Brüksel'de Başbakan Charles Michel'in göç konferansına katılacağını açıklaması koalisyon hükümetini böldü. Koalisyonun göçmen karşıtı ortağı Flaman milliyetçileri N-VA, Fransız aşırı sağ lideri Marine Le Pen ve Trump'ın eski danışmanı aşırı sağcı Steve Bannon'ın da katıldığı bir miting düzenledi. Kanada'da göçmen karşıtları ve yanlılarıyla sert çatışmalar yaşandı.
Göçmen Paktı ne getiriyor?
"Güvenli, kontrollü ve düzenli bir göç" için uluslararası işbirliğini güçlendirmek amacıyla hazırlanan 40 sayfalık metin, ülkelerin göç sorunuyla daha iyi yüzleşebilmeleri için 23 temel hedef koyuyor. İnsan hakları, çocuk hakları, her ülkenin ulusal egemenliğinin tanınması gibi temel haklara vurgu yapıyor ve ülkelere göçmen sorununun yönetilebilmesi için 2030 yılına kadar uygulanacak öneriler listesi sunuyor:
- İnsanların kendi ülkelerini terketmelerine neden olan, doğal afetler, küresel ısınma, yetersiz kalkınma gibi olumsuz ve yapısal sorunlarla mücadele etmek,
- Denizde hayat kurtarmak için operasyonlar düzenlemek,
- Göçmen şebekeleriyle mücadeleyi güçlendirmek,
- Tüm göçmenlere yeterli belge ve eşit kimlik olanaklarını sağlamak,
- Göçmenlerin haysiyet ve güvenliğini zedeleyen politikaları engellemek,
- Göçmenlerin geri dönüşü ve geri kabulünü kolaylaştırmak,
- Her ülkenin, uluslararası hukuka uyumlu kalmak koşuluyla, kendi göç politikasını belirlemesini sağlamak,
- Ülkeler arasında "bilgi değişimi, uzman yardımı, göçmenlerin entegrasyonu" gibi konularda işbirliği yapmak,
- Göçmenlerin keyfi olarak gözaltına alınmasını yasaklamak, tutuklamaların sadece son çare olarak başvurulacak bir metod olmasını sağlamak.
Göçmen Paktı'na eleştiriler
İnsan hakları örgütleri metni, özelikle göçmenlerin insani yardıma ulaşmaları, temel haklarına kavuşmaları ve çalışma hakkı düzenlemelerini yetersiz buluyor. Metni eleştirenler, paktın, "kontrolsuz göçmen akışını cesaretlendiren bir metin" olduğunu dile getiriyor. ABD ve AB ülkelerindeki aşırı sağ ve popülist hareketler ise, "Pakt ile ulusların kendi göç politikalarını belirleme haklarının elinden alındığı" görüşünü savunuyor.
Dünyada halen 258 milyon kişi göç ediyor ya da hareket halinde. Bu rakam dünya nüfusunun yüzde 3,4'üne denk düşüyor.
