Birleşmiş Milletler Mülteci Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) yayınladığı “2023 Küresel Eğilimler Raporu”na göre, son on yılda çatışma ve savaş yüzünden yerinden edilenlerin sayısı ikiye katlandı.
2014 yılında 59 milyon kişi yerinden edilirken, 2024 yılında bu sayının dünya genelinde 120 milyon kişiye yükseleceği açıklandı.
2023 yılı sonu itibarıyla dünya çapında tahminen 117,3 milyon kişinin, çatışma, şiddet, baskı, insan hakları ihlalleri gibi farklı nedenlerle yerlerinden edildiği belirtildi.
Dünya genelinde en fazla mültecinin Suriye (6,4 milyon kişi) ve Afganistan’dan (6,4 milyon kişi) başta komşu ülkeleri olmak üzere farklı ülkelere gittiği açıklandı. Mültecilerin çıktığı ülkelerde Suriye ve Afganistan’ı, 6,1 milyon mülteciyle Venezuela ve 6 milyon mülteciyle Ukrayna’nın izlediği kaydedildi.
Suriyeli mültecilerin yüzde 73’ünün komşu ülkelerde yaşadığı, en fazla Suriyeli mültecinin 3,2 milyon kişiyle Türkiye’de bulunduğu belirtildi. Lübnan’da 784 bin 900 ve Ürdün’de 649 bin 100 Suriyeli’nin olduğu ifade edildi. Dünyada en fazla mülteciye 3,8 milyon kişiyle İran’ın evsahipliği yaptığı, Türkiye’nin de 3,3 milyon kişiyle dünyada en fazla mültecinin bulunduğu ikinci ülke konumunda olduğu kaydedildi.
Zengin ülkelerin sınırları mültecilere kapalı
“2023 Küresel Eğilimler Raporu”na göre düşük gelirli, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, dünya genelinde yerinden edilmiş kişilerin orantısız derecede büyük bir kısmına evsahipliği yaparken, zengin ve gelişmiş ülkelerse mültecilere sınırlarını kapatıyor. Raporda, küresel zenginliğin büyük bir kısmını oluşturan yüksek gelirli ülkelerin, 2023 sonu itibarıyla dünya genelindeki mültecilerin yalnızca yüzde 25'ini barındırdığı belirtildi.
En fazla sayıda mülteci barındıran ülkelerin, dünya nüfusunun yüzde 9'unu, küresel gelirin de yalnızca yüzde 0,5'ini elde ediyor olmalarına rağmen, toplam mültecilerin yüzde 17'sine evsahipliği yaptığı kaydedildi.
İran ve Pakistan'ın daha fazla Afgan mülteciye evsahipliği yaptığı, Kolombiya, Ürdün ve Türkiye'nin de aralarında bulunduğu üst ve orta gelirli ülkelerin de bütün mültecilerin yüzde 30'una evsahipliği yaptığı kaydedildi.
Sadece 19 bin 900 Suriyeli Türkiye’den ülkesine geri döndü
2023 yılında yerinden edilen yaklaşık 1,1 milyon mülteci geldikleri ülkelere geri döndü. Rapora göre, 2023 yılında 37 bin 600 Suriyeli mülteci ülkelerine geri dönerken, Türkiye’den ülkesine geri dönen toplam Suriyeli mülteci sayısı ise 19 bin 900 olarak açıklandı.
BM Filistinli Mültecilere Yardım Dairesi (UNRWA) de Filistin’de 2023 yılının Ekim ve Aralık ayları arasında 1,7 milyon kişinin yerlerinden edildiğini belirtti. Suriye’nin hem sınırları içinde hem de dışında son on yılda zorla yerinden edilen kişi sayısının 13,8 milyonla rekor seviyede olduğu kaydedildi.
Sudan'da, geçtiğimiz Nisan ayında çıkan çatışmaların, dünyadaki en büyük insani kriz ve yerlerinden edilme vakalarından birine neden olduğu, ülke içinde 6 milyondan fazla kişinin yerinden edildiği, 1,2 milyon kişinin de komşu ülkelere kaçtığı kaydedildi.
Myanmar'da da, Şubat 2021'de askerlerin yönetime el koymasının ardından artan şiddet olayları nedeniyle 2023 yılında ülke içinde 1,3 milyondan fazla insanın yerinden edildiği belirtildi.
Forum