Eski Başkan Donald Trump'ın ulusal güvenlik danışmanı John Bolton, Kuzey Kore'nin nükleer silahlardan vazgeçmek için stratejik bir karar vermediğini ve diplomasi yoluyla nükleer silahlardan arındırma çabalarının belirsizliğini koruduğunu söyledi.
VOA'in Kore Yayın Bölümü ile yaptığı röportajda Bolton, ABD'nin "Kim Jong Un ile yaptırımların hafifletilmesi karşılığında nükleer silah programından vazgeçmeye söz vermesine dayanan bir anlaşma peşinde koşması durumunda’’ başarısız olacağını söyledi.
John Bolton’ın değerlendirmesi, Biden yönetimi Kuzey Kore'ye nasıl yaklaşılacağına ilişkin incelemesinin sonuna yaklaşırken geldi. Bolton, "Rejimin kendini nükleer silah geliştirmeye ve korumaya adamış olduğunu düşünüyorum. Bence bunu hayatta kalmaları için gerekli görüyorlar" diye dedi.
Ocak ayında Kore İşçi Partisi'nin (WPK) Sekizinci Kongresi sırasında Kim Jong Un, ülkesinin nükleer silah programını güçlendireceğini söyledi.
Kim, "En güçlü askeri gücü oluşturmak için elimizden gelenin en iyisini yaparken nükleer savaşı daha da güçlendirmeliyiz" dedi.
Trump, başkanlığı döneminde Kuzey Kore lideriyle üç kez bir araya geldi ancak nükleer anlaşmaya varamadılar. Bolton, Kuzey Kore'nin nükleer silah programından gönüllü olarak vazgeçmeyeceğine ve ülkeyi nükleer silahlardan arındırmanın anahtarının Çin’de olduğuna inanıyor.
Eski ABD ulusal güvenlik danışmanı, "Çin, Kore yarımadası kendi amaçları için bölündüğünden beri Kuzey Kore'yi kullanıyor. Çin'in Kuzey Kore'deki ekonomik etkisi göz önüne alındığında, isterse kontrolü yeniden alabilir’’ diye konuştu.
Bolton'ın karamsar değerlendirmesi, Biden yönetiminin ele aldığı Pyongyang ile nükleer diplomasi olasılıklarının belirsiz bir resmini çiziyor.
Washington, Şubat ayından bu yana Kuzey Kore'ye birçok kez ulaşmayı denedi; ancak Pyongyang teması reddetti.
Kuzey Kore 21 Mart'ta, Birleşmiş Milletler kararlarınca yasaklanmamış bir faaliyet olan iki kısa menzilli seyir füzesi ateşledi. 25 Mart'ta ise BM yaptırımlarını ihlal ederek iki kısa mesafeli balistik füze test etti.
Kuzey Kore'nin iletişim konusundaki isteksizliğine rağmen Beyaz Saray, ABD'nin diplomasiye açık olduğunu söyledi.
Beyaz Saray sözcüsü Jen Psaki hafta içinde gazetecilere verdiği demeçte, "Bizi nükleer silahlardan arındırma yolunda ilerletecekse bir tür diplomasi düşünmeye hazırız" dedi.
Dışişleri Bakanlığı'nın sözcülerinden Jalina Porter da dün gazetecilere verdiği demeçte, "ABD'nin Kuzey Kore'nin nükleer silahlardan arındırılması konusundaki kararlılığını sürdürdüğünü" söyledi.
Diplomatik başarı nasıl ölçülecek?
Analistler, Bolton'ın önerdiği gibi Biden yönetiminin Kim rejimiyle diplomasiden tamamen vazgeçme konusunda bir karara varmaktan uzak olduğunu söylediler.
Obama yönetiminde silahların kontrolu ve uluslararası güvenlikten sorumlu müsteşar vekili olarak görev yapan Thomas Countryman, Kuzey Kore ile diplomasinin "sabır" gerektirdiğini ve diplomatik başarının çarpıcı bir atılım olup-olmadığıyla ölçülmemesi gerektiğini söyledi.
2003 ile 2006 yılları arasında altı taraflı görüşmelerde ABD'nin özel elçisi olarak görev yapan Joseph DeTrani, Biden yönetiminin, Kim'in nükleer silahlardan arındırma taahhüdünü angajman yoluyla test etmesi gerektiğini söyledi.
Altı partili görüşmeler, Çin, Japonya, Kuzey Kore, Rusya, Güney Kore ve ABD'nin katıldığı bir dizi çok taraflı müzakereydi. Pekin'de Çin başkanlığındaki görüşmeler, Kuzey Kore'nin nükleer programının kaldırılmasına odaklanmıştı.
“DeTrani, "Diplomasinin anahtar olduğuna şüphe yok, diplomasi Kuzey Kore ile ilgili sorunları çözmenin anahtarıdır" dedi.
Bolton, Pyongyang'ın nükleer silahlarını yayma kapasitesinin, Washington'un yüzleşmesi gereken yakın tehditlerden biri olduğunu söyledi.
Bunu bildiklerini söyleyen Bolton, "İran önemli miktarda parayı Kuzey Kore'ye havale etseydi, birkaç gün içinde Kuzey Kore’den nükleer savaş başlığına sahip olabilirdi ve bunu aynı mali varlıklara sahip olan herkes yapabilir’’ diye konuştu.
