Brezilya’nın eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, 2022 seçimlerini kaybetmesinin ardından hükümeti devirmek ve ülkenin 40 yıllık demokrasisini baltalamak için bir komploya liderlik etmekle suçlanıyor.
Suçlamalar, Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva'nın göreve gelmesinden bir hafta sonra, 2023'ün başlarında Bolsonaro destekçilerinin başkentte ayaklanmalarıyla sonuçlanan seçimi inkar hareketine yönelik iki yıllık bir polis soruşturmasının ardından geldi.
Başsavcı Paulo Gonet, Bolsonaro ve General Walter Braga Netto'yu, “Lula'yı zehirleme planları da dahil olmak üzere ülkede yeni bir düzen yaratmak isteyen bir suç örgütüne liderlik etmekle” suçladı.
Başsavcının iddianamesinde, aralarında Bolsonaro'nun eski ulusal güvenlik danışmanı emekli General Augusto Heleno ve eski Deniz Kuvvetleri Komutanı Almir Garnier Santos gibi bazı askeri yetkililerin de bulunduğu 34 kişi komplo ile suçlanıyor.
İddianamede, “Demokratik düzene zarar veren eylemlerin sorumluluğu, otoriter bir iktidar projesine dayanan Jair Messias Bolsonaro liderliğindeki bir suç örgütüne aittir” ifadelerine yer verildi.
Bolsonaro tutuklanacak mı?
Bolsonaro'yu temsil eden avukatlar Salı günü yaptıkları açıklamada, "Bolsonaro'nun hiçbir zaman Brezilya'nın demokratik hukuk devletini ya da onu koruyan kurumlarını ortadan kaldırmayı amaçlayan bir hareketi desteklemediğini" bildirdiler.
Analistler, davaya bakan Yüksek Mahkeme Yargıcı Alexandre de Moraes'in Bolsonaro'yu kaçma riski altında görmemesi halinde, eski devlet başkanının duruşmasından önce tutuklanmasının olası olmadığını düşünüyor.
Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva'nın göreve gelmesinden bir hafta sonra, 2023'ün başlarında başkent Brasilia'yı kasıp kavuran ayaklanmalarla ilgili iki yıllık bir soruşturma yürütüldü.
O dönemde pek çok protestocu, olası bir askeri darbeyi haklı çıkarmak için kaos yaratmak istediklerini itiraf etti. Geçen yılın sonlarında polis, solcu Lula'ya göreve başlamadan önce suikast planladığından şüphelenilen beş kişiyi tutukladı.
"Bolsonaro, Lula'yı zehirleyecekti" iddiası
Savcılar, Bolsonaro liderliğindeki komplonun, daha önce iki dönem başkanlık yapmış sendika lideri olan Lula'yı zehirleme planını da içerdiğini iddia etti. Lula, 2022'nin sonlarında yapılan başkanlık seçimlerinde sağcı aday Bolsonaro'yu kıl payı geride bırakmıştı.
İddianamede darbe planını hazırladıkları öne sürülen kişilere atıfta bulunularak “Hükümetin üç kanadı üzerinde tam kontrol sağlamaya çalıştılar; kurmayı amaçladıkları yeni düzeni organize etme amacına hizmet edecek merkezi bir ofisin ana hatlarını belirlediler” denildi.
Eski bir yüzbaşı olan Bolsonaro, herhangi bir yasayı çiğnediğini defalarca reddetti ve hakkındaki iddiaları siyasi rakiplerinin “cadı avı” olarak nitelendirdi.
Bu arada eski başkanın oğlu Senatör Flavio Bolsonaro Salı gecesi X'te yaptığı bir paylaşımda suçlamaları “Alexandre de Moraes'in kaprislerine ve Lula'nın alçak çıkarlarına hizmet eden anayasaya aykırı ve ahlaksız bir görev” olarak değerlendirdi.
Bolsonaro'nun avukatlarının, suçlamalara yanıt vermek için iki haftası bulunuyor. Suçlu bulunması halinde Bolsonaro en az 12 yıl demir parmaklıklar ardında kalabilir.
“Sağlam kanıtlara ihtiyaç var”
Sao Paulo'da bir anayasa avukatı Vera Chemim, “Yüksek Mahkeme'nin suçlamaları kabul etme ihtimali yüzde 99. Ancak Bolsonaro'yu mahkum etmek için Yüksek Mahkeme'nin sağlam kanıtlara ihtiyacı olacak” dedi.
Yüksek Mahkeme'nin vereceği olası bir mahkumiyet kararı Bolsonaro'nun 2026 başkanlık seçimlerinde Lula'ya karşı olası bir rövanşta aday olma umutlarının önünde aşılmaz bir engel teşkil edebilir.
Bolsonaro'nun Kongre üyesiyken kabul edilmesi için onay verdiği 2010 tarihli bir yasa, temyiz mahkemesi tarafından mahkum edilen herkesin aday olmasını engelliyor.
Savcıların iddianameyi açıklamasından birkaç saat önce Salı günü Bolsonaro, usulsüzlük yapmaları halinde siyasetçilerin seçimlerden men edilme süresini kısaltacak bir yasa tasarısını görüşmek üzere muhalif senatörlerle biraraya geldi. Tasarının geçme ihtimali belirsiz olsa da, son anketlere göre bazı muhafazakârlar Lula'nın popülerliğini yitirmesinden cesaret alıyor.
Bu ay yayınlanan bir anket, Brezilyalılar’ın sadece yüzde 24'ünün Lula hükümetini desteklediğini ortaya koydu. Bu oran Lula'nın üç dönemlik başkanlığı boyunca aldığı en düşük destek.
Forum