Avrupa Birliği ile Türkiye arasında 7 Mart’ta üzerinde prensip olarak anlaşılan plana nihai halinin verilmesi için yürütülen pazarlıklarda son dönemece girildi. Türkiye’nin 7 Mart’ta gündeme taşıdığı yeni önerilerle hesaplarını tekrar gözden geçirmek zorunda kalan Avrupa Birliği bir yandan Ankara’nın kabul edeceği bir metin oluşturma diğer yandan da kendi üyeleri arasındaki görüş ayrılıklarını giderme çabası içinde.
Oldukça karmaşık ve zorlu bir sorunu gidermek zorunda olan Avrupa Birliği’nde zirve öncesinde önerilere ilişkin pürüzler sürse de ihtiyat kısmı ağır basan ihtiyatlı bir iyimserlikten bahsetmek mümkün.
Türkiye’nin en fazla önem verdiği vize muafiyeti konusunda çekincesi olan bazı ülkeler var. Bunlar arasında Fransa dikkat çekiyor. Ancak Paris’in yalnız olduğunu söylemek mümkün değil. Vize muafiyeti konusunda kesin olan unsuru bu konuda Türkiye’ye ödün vermenin söz konusu olmayacağı ve Ankara’nın yerine getirilmesi gereken 72 kriterin 72’sini karşılamak zorunda olduğu oluşturuyor. Türkiye’nin muafiyet için ortaya koyduğu Haziran 2016 sonu hedefi de ancak kriterlerin nisan sonuna kadar yerine getirilmesi halinde gerçekçi bulunuyor. Türkiye bu kriterleri yerine getirse de Avrupa Parlamentosu ile Avrupa Birliği Konseyi’nin siyasi onayını almak zorunda.
Türkiye’nin talepleri arasında yer alan beş müzakere başlığının açılması konusunda ibre şu aşamada Kıbrıs’tan yana ve Avrupa Birliği başlık açma garantisi vermekten uzak bir konumda.
Rumlar, Türkiye yükümlülüklerini yerine getirmeden kendi blokajı altında olan beş başlığın açılmasına izin vermeyeceğini net şekilde ortaya koydu. Bir yandan kendi üyesinin arkasında durmaya çalışan Avrupa Birliği diğer yandan da Kıbrıs’taki çözüm müzakerelerinin baltalanması sonucunu da doğurabilecek bir ortam oluşmasını engelleme çabası içinde.
Yunan adalarına yeni geçen göçmen ve mültecilerin Türkiye tarafından geri alınması konusunda Türkiye ile Avrupa Birliği arasında değil büyük ölçüde Birlik ülkeleri arasında sorun yaşanıyor. Avrupa Birliği, uygulamayı Türkiye ve Yunanistan’ın yapacağı yasal düzenlemelerle uluslararası hukuka uygun hale getirme çabası içinde. Toplu gönderme yapılmayarak işlemlerin bireysel düzeyde yürütülecek olması da Avrupa Birliği’nin önlemleri arasında yer alıyor.
Türkiye’nin alacağı her Suriyeliye karşılık Türkiye’den bir Suriyelinin AB tarafından alınmasına dayanan “1’e karşı 1” uygulamasının gerek sayı gerekse süre bakımından ucu açık nitelite olmayacağı da kesinleşmiş durumda. Uygulamaya başlandıktan sonra ilk hedef 72 bin kadar Suriyeli mültecinin Birlik ülkelerine yerleştirilmesi doğrultusunda. Yunan adalarına geçişte belirgin azalma olması durumunda ise formül, gönüllülük ilkesi devreye sokularak işletilecek.
Bu konu da Avrupa Birliği ülkeleri arasında sorun yaratıyor.
Ankara’nın Suriyeli mülteciler konusunda talep ettiği ek 3 milyar Euro konusunda ise Avrupa Birliği’nin önceliği mevcut 3 milyar Euro’luk kaynağın bir an önce ilgili projelere aktarılması. Bunun mart sonuna kadar yapılması hedefleniyor. Avrupa Birliği yeni kaynak fikrine çok soğuk olmasa da üyeler arasında miktar ve bu miktarın kullanılabileceği dönem konusunda görüş ayrılıkları var.
Türkiye’nin Suriye’de güvenli bölgeler oluşturulmasına yönelik talebi konusunda ise Avrupa Birliği önceliği insani durumun iyileştirilmesine veriyor. Suriye’de, askeri unsurların yoğun şekilde devreye girmesine neden olacak güvenli bölgeler oluşturulması fikrine destek ise yok denecek kadar az.
