Birçok iktisatçıdan gelen resesyon, stagflasyon uyarılarına rağmen hükümet, ekonominin gidişatından memnun. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Demirtaş kararını açıklamasıyla birlikte dolar kurunun akşam saatlerinde TL karşısında %1,27 dolaylarında artarak 5,38 seviyelerine yükselmesine rağmen halen kur krizinde ulaştığı zirvenin gerisine çekilmesi iktidara gelecek için umut veriyor.
Bugün MÜSİAD tarafından İstanbul’da düzenlenen Uluslararası İş Forumu’nda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da atılan güçlü adımlar sayesinde hem kredi faizlerinin %50’lerden %25’lere düştüğünü hem de kurun gerilediğini ifade etti.
Albayrak: “Kur şoklarını geride bıraktık, cari fazlada tüm zamanların rekorunu kırabiliriz”
Albayrak, “Kur şoklarını ve belirsizliği geride bıraktık. Son bir ayda kurun geldiği seviye ortada, o kadar pozitif gelişmeler oldu ki ben iş dünyası temsilcilerinden ‘Sayın Bakanım kur aşırı düştü inşallah daha düşmez değil mi’ şeklinde mesajlar alıyorum. Bu güzel bir gelişme” dedi.
Gerçekten de Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı İsmail Gülle’nin, haftasonu yapmış olduğu “İhracatını daha önceki kurlardan yaptığı yüksek maliyetlerin ardından, kurun 5,40'ın altına gitmesi ciddi bir sıkıntı yaratır. Bizim şirketlerimiz yüksek karlılıkla çalışmıyor, bir eli yağda bir eli balda üretim yapmıyor” şeklindeki açıklaması bakanı doğrular nitelikte.
Ancak Hazine ve Maliye Bakanı’nın asıl müjdesi cari dengeyle ilgiliydi. Albayrak, Türkiye’nin Kasım ayında vereceği cari fazlayla tüm zamanların rekorunu kıracağını ifade etti: “Ekim ayında cari fazla vereceğimizi ifade ettik, Ağustos ve Eylül iyi geldi, şimdi tüm zamanların rekorunu kıracak bir rakam çıkabilir. Son ÖTV düzenlemelerinin yaratacağı pozitif etkiyi de Kasım ayı rakamlarında net bir şekilde göreceğiz. Türkiye yatırımcı güvenini arttıracak yoluna devam edecek.”
Erdoğan: “Faizlerde düşüşler devam ediyor, olumlu yansımasını görüyoruz”
Dört ay sonra yapılacak yerel seçimler öncesi ekonomideki gelişmeler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı da mutlu etmiş görünüyor.
Bugün Adalet ve Kalkınma Partisi’nin TBMM Grup Toplantısı’nda konuşan Erdoğan, “Faizlerde düşüşler devam ediyor. Olumlu yansımasını görüyoruz. Piyasaları kontrol alma çalışmaları devam ediyor. Suistimaller var, stokçular gibi… Üzerine bakanlık kararlılıkla gidiyor. Asla taviz verilmeyecek” dedi.
Prof. Karatepe: “Cari fazla, ithalat azalmasından kaynaklanıyor; ekonomi yavaşlıyor”
Peki, yaz sonunda Türkiye ekonomisinin üzerinde dolaşan kara bulutlar gerçekten kayboldu mu? Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Yalçın Karatepe, cari açık fazlasının ekonomideki yavaşlamadan kaynaklandığını, bunun da başarı hikayesi olarak sunulmasının gerçekçi olmayacağını söyledi.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Prof. Karatepe, “Cari fazlanın nereden kaynaklandığını anlamak için dış ticaret rakamlarına bakmak yeterli. İthalat rakamları hızla düşüyor. İthal girdi ile üretim yapan bir ekonomiye sahip olan Türkiye de dış ticaret fazlası vermeye başlıyor. Böylece cari fazla oluşuyor. Zaten Eylül ayı sanayi üretim endeksindeki %2,7 daralma da bu durumu gözler önüne seriyor. Bu daralma da ekonomik yavaşlamaya işaret ediyor. O zaman ‘Ekonomik yavaşlama iyi bir şey mi?’ diye sormak gerekir. Hayır değil, bu, istihdam piyasasının daralması ve işsizlik anlamına da gelir” dedi.
Prof. Karatepe, 82 doları gören petrol fiyatlarının 66 dolara kadar gerilemesinin de cari fazla oluşumunda rol oynayacağının altını çizdi.
Prof. Kozanoğlu: “Makyaj önlemlerle yerel seçime kadar tutulabilir ama yerel seçimlerden sonra ekonomide tufan bekliyorum”
Hükümetin yerel seçimler öncesi ÖTV ve KDV indirimleri gibi “makyaj yöntemlerle” enflasyonu geçici olarak baskıladığını söyleyen Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Hayri Kozanoğlu ise faizin hala %20’nin üzerinde kurun da yılbaşına göre yaklaşık %45 değer kazanmış olduğuna dikkat çekiyor.
VOA Türkçe’nin sorularına yanıt veren Profesör Kozanoğlu, “Finansal piyasalarda büyük sarsıntı atlatılmış gibi görünse de faizler hala %20’nin üzerinde ve yılbaşında 3,78 olan dolar kuru bugün 5,38. Belki Ağustos ayındaki o tepe noktanın gerisinde, ama hala çok yüksek. Merkez Bankası geçtiğimiz yıla kadar ‘kur düzeyi değil, volatilitenin azaltılması önemli’ derdi. Hızlı hareketler ekonomik aktörleri karar verme konusunda zor durumda bırakır. Bugün ithalatçılar ithal ettikleri ürünleri TL cinsinden satmakta zorluk çekiyor. Ani kur yükselişi nedeniyle fiyat kıran ihracatcılar, ihracat bedellerini tahsil edip TL’ye çevirdiklerinde ya kar marjlarında çok düşüş yaşıyor ya da zararla karşılaşıyorlar. Döviz borcu olanlar kur yükselişiyle zarar gördüler. Yerel seçim öncesi mobilya, beyaz eşya ve otomotiv gibi sektörlerde KDV ve ÖTV indirimlerine giderek makyaj yöntemlerle nispi olarak talebi öne çıkararak kıpırdatabilirler, enflasyonu zorlama olarak düşük çıkarabilirler. Bu sayede seçimlere kadar ekonomiyi nispi olarak tutabilirler ama ben yerel seçimlerden sonra ekonomide tufan bekliyorum” dedi.
