Çizdiği Hz. Muhammed karikatürleriyle sık sık eleştirilen ve Fransa’da 7 Ocak 2015’te uğradığı terör saldırısıyla ifade özgürlüğünün sembolü haline gelen Fransız mizah dergisi Charlie Hebdo, Türk kıyılarına vuran cesediyle Suriyeli göçmenlerin dramının sembolü olan Aylan Kurdi hakkında çizdiği karikatür ile yeniden eleştirilerin odağına oturdu.
Charlie Hebdo saldırılarının birinci yıl özel sayısının hemen ardından çıkan sayıda, derginin kısaca ‘Riss’ olarak bilinen yeni Genel Yayın Yönetmeni Laurent Sourisseau, iç sayfadan Almanya’da çoğunluğu göçmen olan yabancıların yılbaşı gecesi kutlamalarında Alman kadınlarına yönelik tacizini ele aldı. Dergide, “Fransa, size söyledikleri gibi değil” başlığı altında üç ayrı karikatürle, Fransa’daki ırkçılık işlendi. Fransa’daki ırkçılık ve göçmen düşmanlığını eleştiren karikatürlerden birincisi, kabinenin tek siyah bakanı, Adalet Bakanı Christian Taubira’nın istifasını isteyen aşırı sağı eleştiren karikatürdü. Onun hemen altında, Riss’in göçmen politikasını eleştiren şok karikatürü yer aldı. Altında ise son olarak Charlie Hebdo’ya yapılan terör saldırılarını eleştiren bir karikatür vardı.
Riss, Fransa’nın göçmenlere bakışını çizdiği şok karikatürde, Almanya’nın Köln kentinde yılbaşı gecesi yaşanan toplu taciz olayını anlatırken, cesedi Bodrum kıyısına vuran 3 yaşındaki Aylan’ı kullandı. Aylan’ın dünyayı şoke eden fotoğrafını bir balon içinde kullanarak, balonun yanına "Küçük Aylan büyüdüğünde ne olurdu?" sorusunu sordu. Başlığın hemen altındaki büyük karikatürde ise koşarak kaçan kadınlar ve arkasında ellerini açarak onları taciz etmeye çalışan yabancıları çizen Riss, başlıkta sorduğu soruya karikatürün altında yanıt veriyor. Fransızca'da arkadan elle tacizde bulunanlar için kullanılan 'tripoteur' kelimesini kullanarak, “Aylan büyüdüğünde ne olurdu?” sorusunu "Almanya'da tripoteur/tacizci olurdu" diye yanıtlıyor.
Sosyal medyadan tepki yağdı
Riss’in Aylan’ın dünyayı sarsan fotoğrafı ile bu kadar sert bir acımasızlıkla dalga geçmesi kimseyi güldürmedi, tam tersine bütün dünyadan tepkiler yağdı. Riss, bu karikatürüyle zaten her çizgisi dikkatle izlenen, eleştirilen Charlie Hebdo’yu bir kez daha medyatik bir fırtınanın merkezine koydu. Aylan ile cinsel taciz olayı arasında paralellik kurulmasına sosyal medya üzerinden tepki yağdı. Karikatürün “acımasız,”“çirkin,” “zevksiz” ya da “ırkçı” olduğunu söyleyen sosyal medya kullanıcıları, Charlie Hebdo’yu da sert bir dille eleştirdi.
Riss daha önce de Aylan karikatürü çizmiş, Aylan’ın kıyıya vuran cesedinin yanına bir tabela asılan karikatürde batının ve emperyalizmin sembolü olan Mc Donalds reklamı iliştirilerek, “2 alana 1 menü bedava” yazısını koymuş, “Amaca ulaşmasına az kalmıştı” demişti. Riss’in 14 Eylül'de yayınlanan bu karikatürü de okurlardan büyük eleştiri almıştı.
Dergide sular durulmuyor
Charlie Hebdo’nun 7 Ocak 2015’te uğradığı silahlı saldırıda aralarında Genel Yayın Yönetmeni Charb’ın da bulunduğu 10 çalışanını yitirmişti. Cabu, Thignous, Wolanski gibi değerli karikatüristlerini de kaybetmesi, derginin yayın hayatına devam edemeyeceği düşüncesini güçlendirmişti. Ancak saldırılardan sonra ülkede “ifade özgürlüğünün sembolü” haline gelen dergi, yoluna devam etmeyi başardı. Dünyanın dört bir yanından milyonlarca Euro yardım yağdı. Bütün yayın hayatı boyunca görmediği kadar abonesi oldu. Dergi, halen 200 binin üzerinde abone ile ciddi bir maddi kazanç elde ediyor. Gelen yüklü miktarda yardım ve saldırının ardından yaşanan travma ile yayın hayatına nasıl devam edecekleri tartışması dergide derin görüş ayrılıkları yarattı. Saldırının ardından hayatta kalmayı başaran ender karikatüristlerden Luz ayrıldı, derginin başına saldırıdan ağır yaralı olarak kurtulan Riss takma adlı Laurent Sourisseau geçti.
