Tayvan Silahlı Kuvvetleri'nin daha önce yayınlanmamış bir araştırmasına göre Çin, 2023 yılında Büyük Okyanus’un batısındaki tatbikatlar için savunma bütçesinin yüzde 7’sine denk gelen yaklaşık 110 milyar yuan (15 milyar dolar) harcayarak Tayvan ve bölgedeki komşularına gözdağı verdi.
Çin, Tayvan'ın kendisine ait olduğunu iddia ediyor ve Tayvan'ın güçlü itirazlarına rağmen demokratik olarak yönetilen adayı kontrolü altına almak için güç kullanmaktan vazgeçmiyor. Çin ayrıca Güney Çin Denizi ve Doğu Çin Denizi'nin büyük bir bölümünün egemenliği konusunda çeşitli ülkelerle anlaşmazlıklar yaşıyor.
Tayvan Silahlı Kuvvetleri'nin araştırması hakkında bilgi sahibi olan, isminin açıklanmasını istemeyen üst düzey bir yetkili “Birinci Ada Zinciri'nin batısını kontrol altına almak için çok büyük miktarda kaynak harcıyorlar” diyor.
Kabaca Endonezya'dan kuzeydoğuya doğru bir yay çizerek Japonya'ya kadar uzanan ve Güney Çin Denizi ile Doğu Çin Denizi'ni kapsayan takımadalar topluluğu Birinci Ada Zinciri olarak adlandırılıyor.
Tayvan Savunma Bakanlığı Reuters'e yaptığı açıklamada rakamlar hakkında yorum yapmayı reddetti.
Bakanlık, “Ancak Çin Komünist Partisi'nin son yıllardaki muazzam askeri yatırımları bölgedeki barış ve istikrarı olumsuz yönde etkiliyor ve bu da küresel refah ve kalkınma için elverişli değil” dedi.
Çin Savunma Bakanlığı yorum talebine yanıt vermedi.
Çin, bu yıl için savunma harcamalarını arttırmıştı
Merkezi Askeri Komisyon Başkan Yardımcısı ve Çin'in en yüksek rütbeli ikinci askeri yetkilisi Zhang Youxia, Nisan’da yaptığı açıklamada denizlerin ülkelerin "savaş gemisi kaslarını" kullanabilecekleri bir arena olmaması gerektiğini söylemişti.
Youxia, ABD ve müttefiklerine açık bir gönderme yaparak, "denizde çevreleme, kuşatma ve ada ablukaları uygulamak dünyayı sadece bir bölünme ve türbülans girdabına sürükleyecektir" demişti.
Tayvan'ın, Çin’in denizlerdeki askeri faaliyetlerine dair gözlem ve istihbaratlarına dayanarak hazırladığı araştırma hakkında bilgi veren yetkililer, araştırmanın, Taipei'nin Pekin'in niyetleri ile kabiliyetleri arasındaki "boşluğu" nasıl algıladığını ölçmek için tasarlandığını söyledi.
Yetkililer, tatbikatların maliyetinin Çin ekonomisinin durumuyla karşılaştırılmasının Taipei'nin hem Tayvan, hem de Çin için riskleri değerlendirmesine yardımcı olduğunu söyledi.
Reuters'in hesaplamalarına göre 110 milyar yuan Tayvan'ın 2023 savunma bütçesinin yaklaşık yüzde 85'ine denk geliyor.
Diplomatlar ve uzmanlar bu rakamın genellikle şeffaf olmadığını ya da tam olarak kapsayıcı olmadığını söylese de Çin'in 2023 yılı için açıkladığı 1,55 trilyon yuanlık askeri harcamasının yaklaşık yüzde 7'sine denk geliyor. Çin Mart ayında bu yıl için savunma harcamalarını yüzde 7,2 arttırarak 1,67 trilyon yuana çıkardığını açıklamıştı.
“Bu bir kara delik gibi” diyen emekli Tayvanlı Deniz Yarbay Lu Li-shih, tek tek harcama programlarının açıklanmadığına dikkat çekti.
Bir araştırmaya göre hem Washington hem de Pekin son yıllarda Asya'da tırmanan gerilimin ortasında askeri tatbikatların hacmini önemli ölçüde arttırdı, ancak Çin'in tatbikatları ölçek ve karmaşıklık açısından hâlâ geride.
Reuters’ın görüşüne başvurduğu dört uzman, raporların değerli bilgiler sağlayabileceği, ancak bu bilgilerin bazılarının tahminlere dayandığı konusunda uyarıda bulundu.
Ayrıca askeri tatbikat harcamaları konusunda doğrudan karşılaştırma yapmanın zor olduğunu, örneğin ABD'nin 2023’te bu tür faaliyetler için ne kadar harcama yaptığına dair veri bulunmadığını söylediler. Ancak ABD Savunma Bakanlığı, Çin'in askeri yığınağına karşı oluşturulan Pasifik Caydırıcılık Girişimi için önümüzdeki yıl 9,9 milyar dolar harcamayı teklif etti.
Reuters Tayvan'ın tahminlerinin doğruluğunu bağımsız olarak teyit edemedi.
"Komünist ordu bir Tayvan işgali için eğitimlerini arttırıyor"
Çin, Tayvan yakınlarındaki askeri saldırılarını ve savaş oyunlarını arttırdı.
Rapora göre, 2023 yılında J-10 savaş uçakları, H-6 bombardıman uçakları ve insansız hava araçları da dâhil olmak üzere Çin uçakları bölgede 9 bin 200'den fazla uçuş gerçekleştirerek yaklaşık 29 bin saat havada kaldı.
Çin donanması, uçak gemileri ve destroyerler de dâhil olmak üzere 70 binden fazla sefer gerçekleştirerek denizde toplam 1,7 milyon saatten fazla zaman geçirdi.
Rapora göre Çin donanmasının seferlerinin yaklaşık yüzde 40'ı tartışmalı Güney Çin Denizi'nde, yaklaşık yüzde 20'si Japonya ve Güney Kore sınırındaki Doğu Çin Denizi'nde ve yaklaşık yüzde 15'i de hassas Tayvan Boğazı'nda gerçekleşti.
Çin ayrıca, Pekin'in ayrılıkçı olarak gördüğü Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te'nin göreve gelmesinden kısa bir süre sonra ağır silahlı savaş uçakları göndererek ve sahte saldırılar düzenleyerek Mayıs 2024'te Tayvan çevresinde "cezalandırma" tatbikatları başlattı.
Taipei merkezli bir düşünce kuruluşu olan Stratejik Öngörü Derneği'nde araştırmacı olan Chieh Chung, bu faaliyetlerin Çin ordusunun savaşa hazır olduğunu gösterdiğini söyledi.
Chieh, “Komünist ordu bir Tayvan işgali için eğitimlerini arttırıyor. Artık daha fazla uçak ve pilot bu tür görevleri yerine getirebilecek kapasiteye sahip" dedi.
Forum