Eski Başkan Donald Trump henüz başkan yardımcısı adayının kim olacağını açıklamadı. Ancak basında çıkan haberler ve Trump kampanyasından gelen ipuçları, Trump’ın başkan yardımcısına ilişkin açıklamayı Temmuz sonundaki Cumhuriyetçi Parti kurultayına kadar her an yapabileceğini gösteriyor.
Trump, yardımcısı konusunda beklenmedik bir karar verebilir. Çıkan haberlerse Trump'ın arayışını yaklaşık beş potansiyel aday adayıyla sınırlandırdığını gösteriyor. İlk üç sırada Florida Senatörü Marco Rubio ile Ohio Senatörü J.D. Vance ve Kuzey Dakota Valisi Doug Burgum yer alıyor.
Ayrıca Senatör Tim Scott ve Temsilciler Meclisi üyesi Elise Stefanik'in de düşünüldüğü söyleniyor.
Potansiyel adaylar Cumhuriyetçi başkanlık adaylığına farklı geçmişler ve güçlü yönler getirecektir. Bazıları Trump'a karşı sert eleştirilerde bulunmuş ancak Cumhuriyetçi tabanın 2016 başkanlık seçimlerinde partinin adayı olarak Trump'ın arkasında birleşmesinin ardından aynı çizgiye gelmişlerdi.
Brookings Enstitüsü'nden kıdemli araştırmacı William A. Galston, bu seçimin Trump kampanyası için önemli olduğunu söyledi.
VOA’ya verdiği demeçte "Siyasi zorunluluk Hipokrat yemininin siyasi versiyonudur: Zarar verme" diyen Galston, "Çünkü açıklamadan hemen sonra kusurları ortaya çıkan birini seçerseniz, büyük bir siyasi bedel ödersiniz" şeklinde konuştu.
Stratejik seçimler
Seçim kampanyasına zarar vermemesini sağlamanın ötesinde başka stratejik tercihler de geçmişte başkan yardımcısı adaylarının belirlenmesinde yol gösterici olmuştu.
Bazen bu seçim, başkanın partisindeki iki grup arasındaki "ayrılığı gidermek" için kullanılıyor. William Galston, Cumhuriyetçi Parti içindeki en ciddi kırılmanın Trump destekçileri ile Cumhuriyetçi önseçimlerde eski Güney Carolina Valisi Nikki Haley'yi tercih eden seçmenler arasında yaşandığına dikkat çekti. Trump, adaylıktan çekildikten sonra Haley ile konuşmamış gibi görünüyor ve bu ayrılığı gidermenin bir önceliği olmadığı izlenimi veriyor.
Bazen de adaylar kendi siyasi tercihlerini yansıtan ideolojik ortaklar seçiyor ya da istikrarlı, deneyimli liderlerden oluşan yönetim ortaklarına yöneliyor. Bazı başkan adayları da ulaşmakta zorlanabilecekleri seçmen kitlesinin bir kısmına hitap eden ortaklar seçiyor.
Birinci nesil Amerikalı: Marco Rubio
Senatör Marco Rubio, ilk üç aday arasında Washington'da en çok tanınan isim. Avukat olan Rubio, son 13 yılı Senato'da olmak üzere 25 yılı aşkın süredir belediye, eyalet ve ulusal düzeyde hükümette görev yapıyor. Senato İstihbarat Komisyonu'nun başkan yardımcısı olan Rubio, Cumhuriyetçiler’in Senato'yu kontrol ettiği dönemde bu komisyonun başkanlığını da yapmıştı.
53 yaşındaki Rubio evli ve dört çocuk babası. Rubio, Miami doğumlu. Küba'daki komünist devrimden önce ABD'ye göç eden bir ailenin oğlu olan Rubio, ulusal güvenlik konularında takındığı şahin tutumla biliniyor.
Rubio, 2016 Cumhuriyetçi başkanlık ön seçimlerinde adayken, "dolandırıcı" ve "utanç verici" olarak nitelendirdiği Trump'ı sert bir dille eleştirmişti. Ancak o zamandan beri eski başkanın Kongre'deki en sadık destekçilerinden biri haline geldi.
Virginia Üniversitesi Siyaset Merkezi Direktörü Larry Sabato VOA'ya verdiği demeçte, "Rubio kesinlikle en iyi bilinen isim ve aslında Vance ve Burgum'dan daha donanımlı. Ne kadar etkili olacak, göreceğiz ama İspanyolca konuşan Kübalı bir Amerikalı. Latin seçmenler, bir dereceye kadar Demokratlar’dan uzaklaşıyor" yorumu yaptı.
Etkili bir sözcü: J.D. Vance
Ocak 2023'ten bu yana Senato'da görev yapan ve daha önce seçimle işbaşına gelinen hiçbir görevde bulunmamış olan J.D. Vance, siyasette en az deneyimli isim. Ohio doğumlu olan Vance 39 yaşında, evli ve üç çocuk babası. Liseden sonra Deniz Piyadeleri'ne katılan Vance, lisans ve hukuk diploması almadan önce Irak Savaşı'nda görev yaptı.
Vance kamuoyunun dikkatini ilk kez 2016 yılında yayınlanan ve çok satan "Hillbilly Elegy: A Memoir of a Family and Culture in Crisis" adlı kitabıyla çekmişti. Vance, kitabında Amerika'nın Rust Belt (Pas Kuşağı) olarak bilinen, Kuzeydoğu ve Orta Batı eyaletlerinin bulunduğu bölgenin kültürünü ve sosyal patolojilerini analiz etmişti. Vance daha sonra 2022'de Senato'ya adaylığını koymadan önce risk sermayedarı oldu.
Vance ayrıca eski başkan Trump’ı siyasetteki ilk yıllarında sert bir şekilde eleştirmiş, Trump'tan "kültürel eroin" olarak bahsetmişti.
Rubio gibi Vance de eski başkan Cumhuriyetçi Parti'nin başına geçtikten sonra Trump'ın ateşli bir destekçisi oldu.
Brookings Enstitüsü’nden Galston, Vance'in kendi eyaletinde Trump'a oy verme olasılığı zaten çok yüksek olduğu için açık bir avantaj getirmediğini söyledi.
Bununla birlikte Galston, "Vance, Trump'ın mesajını etkili bir şekilde iletebilir. Zaman zaman bazı sürtüşmeler yaşanabilir ama bu uzun sürmez" dedi.
Sessiz rekabet: Doug Burgum
67 yaşındaki Kuzey Dakotalı Doug Burgum, 2016'nın sonlarından bugüne kadar iki dönem eyalet valiliği yaptı, ancak üçüncü kez aday olmayacağını belirtti. 2003'te sona eren ilk evliliğinden üç çocuğu olan Burgum, 2016 yılında yeniden evlendi.
Zengin bir işadamı olan Burgum, 2001 yılında Microsoft'a 1 milyar dolardan fazla bir fiyata sattığı muhasebe yazılım firması dahil birçok başarılı şirket kurdu. O zamandan beri birçok hayırseverlik girişiminde aktif olarak yer aldı.
Burgum 2024 seçimleri için Cumhuriyetçi başkan adaylığına aday olmuş ancak Aralık 2023'te yarıştan çekilmişti. Kampanya sırasında Trump'ı hafifçe eleştirmesine rağmen, seçim yılının başlarında eski başkanı destekleyen Burgum, kampanya sırasında rutin olarak varlığını gösterdi ve Trump için medyada etkili bir ses olmaya devam etti.
Sabato, Burgum hakkında, "Trump Burgum’u seviyor ve onunla rahat hissediyor. Kendisi bir işadamı ve çok yumuşak konuşuyor, hiçbir cazibesi yok ve birlikte sahneye çıktıklarında Trump'ın önüne geçmesi mümkün değil" dedi.
Diğer olasılıklar
Rubio, Vance ve Burgum şu anda en büyük şansa sahip gibi görünürken, Güney Carolina Senatörü Tim Scott ve New York eyaletinden Temsilciler Meclisi üyesi Elise Stefanik'in de hala değerlendirildiği düşünülüyor.
Güney Carolina Senatörü Scott, kariyerine yerel siyasette başladığı 1995 yılından bu yana kamu görevinde bulunuyor. Scott 2013'ten beri senatör ve öncesinde de bir dönem Temsilciler Meclisi'nde görev yaptı.
Siyah olan Scott, Trump'ın siyah Amerikalılar’a hitap etmesine yardımcı olabilir. Ancak Güney Carolina'da kazanma ihtimali zaten yüksek olan Trump için Scott'ı yardımcısı olarak seçmesi büyük avantaj sağlamayabilir.
2015 yılından bu yana New York eyaletinden Temsilciler Meclisi üyesi olan Elise Stefanik ise partinin liderlik pozisyonlarından biri olan Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçi Konferansı'nın başkanlığını yürütüyor. Trump'ın açık sözlü bir destekçisi olan Stefanik, Temsilciler Meclisi'nde Trump'ın ilk azil soruşturması yürütülürken Trump'ı agresif bir şekilde savunmasıyla dikkat çekmişti.
Bir kadın olarak Stefanik, Trump'ın zaman zaman zorlandığı kadın seçmenlere hitap etmesine yardımcı olabilir. Ancak Scott'ta olduğu gibi Stefanik'in seçilmesinin kendi eyaletinin oylarını etkilemesi pek olası değil. New York eyaleti, 40 yıldır bir Cumhuriyetçi adayı başkan olarak seçmedi.. New Yorklı seçmenlerin yüzde 61'i 2020'de Joe Biden'ı desteklerken yüzde 38'i Trump'a oy vermişti.
Forum