Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden yayılan yeni maymun çiçeği (mpox) virüsü türünü inceleyen bilim insanları, virüsün beklenenden daha hızlı değiştiğini kaydetti. Uzmanlar, virüsteki değişimin genellikle virüsü takip etmek için fon ve ekipmandan yoksun bölgelerde olduğunu söylüyor.
Reuters'a konuşan Afrika, Avrupa ve ABD’den bilim insanları, bu durumun virüsün kendisi, şiddeti ve nasıl bulaştığı hakkında çok sayıda bilinmeyen olduğu ve müdahaleyi zorlaştırdığı anlamına geldiğini söyledi.
Mpox, 1970'ten beri Afrika'nın bazı bölgelerinde bir halk sağlığı sorunu olmasına rağmen, 2022'de dünya genelinde artış göstererek Dünya Sağlık Örgütü'nün küresel bir sağlık acil durumu ilan etmesine yol açana kadar uluslararası arenade az ilgi gördü. Bu ilan 10 ay sonra sona erdi.
Klad Ib olarak bilinen yeni bir virüs türü, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) yeni bir sağlık acil durumu ilan etmesinin ardından dünyanın dikkatini yeniden üzerine çekti.
Bu tür, Kongo'da on yıllardır endemik olan ve enfekte hayvanlarla temas yoluyla yayılan bir mpox formu olan klad I'in mutasyona uğramış bir versiyonu. Mpox tipik olarak grip benzeri semptomlara ve iltihap dolu lezyonlara neden oluyor ve bazı vakalarda ölüme yol açabiliyor.
WHO’ya göre Kongo'da bu yıl 18 binden fazla şüpheli klad I ve klad Ib mpox vakası ve 615 ölüm meydana geldi. Ayrıca geçtiğimiz ay dört Afrika ülkesinde 222 doğrulanmış klad Ib vakası ve İsveç ve Tayland'da Afrika'ya seyahat geçmişi olan kişilerde birer vaka görüldü.
Nijerya'daki Nijer Delta Üniversitesi Hastanesi'nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı ve WHO’nun mpox acil durum komitesi başkanı Dr. Dimie Ogoina, “Afrika'da gözü kapalı çalıştığımızdan endişe ediyorum” dedi. Dr. Ogoina, ilk olarak 2017 yılında mpox'un cinsel yolla bulaşması konusunda uyarıda bulunmuştu. Cinsel temas artık virüsün yayılma yolu olarak kabul ediliyor.
Dr. Ogoina, “Salgını çok iyi anlamıyoruz, bunu çok iyi anlamazsak bulaşma dinamikleri, hastalığın şiddeti, hastalığın risk faktörlerini ele almada zorluk çekeceğiz. Virüsün mutasyona uğrayıp yeni türler üretiyor gibi görünmesi konusunda endişeliyim” dedi.
Virüs daha hızlı mutasyon geçiriyor
Mpox, çiçek hastalığına neden olan ortopoxvirüs ailesine air. Bundan 50 yıl önce yürütülen küresel çiçek aşısı kampanyasının nüfus genelinde sağladığı koruma, hastalık ortadan kaldırıldığında aşılamanın durmasıyla birlikte azalmıştı.
WHO’nun Eylül 2023 ortalarında ortaya çıktığını tahmin ettiği Klad Ib enfeksiyonlarının genetik dizilimi, insanlarda adaptasyonun bir göstergesi olan ve APOBEC3 olarak bilinen bir mutasyon taşıdıklarını gösteriyor.
Seattle'daki Fred Hutchison Kanser Merkezi'nde mpox ve diğer virüslerin evrimini inceleyen Dr. Miguel Paredes, mpox'a neden olan virüsün tipik olarak oldukça stabil olduğunu ve mutasyona yavaş uğradığını, ancak APOBEC kaynaklı mutasyonların viral evrimi hızlandırabileceğini söyledi.
Dr. Paredes, “İnsandan insana geçen tüm mpox vakalarında bu APOBEC mutasyon imzası var, bu da beklediğimizden biraz daha hızlı mutasyona uğradığı anlamına geliyor” dedi.
Paredes ve diğer bilim insanları, aynı anda birden fazla mpox salgınının ortaya çıkmasının müdahaleyi zorlaştırdığı görüşünde.
Geçmişte mpox, ağırlıklı olarak insanların enfekte hayvanlarla teması yoluyla bulaşıyordu. Bilim insanları, ormanların yok edilmesi ve artan yabani hayvan eti tüketimi nedeniyle de mpox vakalarının Kongo’da yükselişe neden olduğunu söyledi.
Güney Afrikalı epidemiyolog Dr. Salim Abdool Karim, mpox’un mutasyona uğramış versiyonlarının artık esasen cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak kabul edilebileceğini söyledi. Mutasyona uğramış Klad Ib vakalarının çoğu, ilk başta Kongo'nun Güney Kivu kentinde kadın seks işçileri arasında görülen bir salgından kaynaklı olarak yetişkinler arasında görülüyor.
WHO ve mpox üzerinde çalışan uzmanlar; çocuklar, hamile kadınlar ve bağışıklık sistemi zayıflamış veya başka hastalıkları olan kişilerin ciddi mpox hastalığı ve ölüm riski altında olabileceğini söylüyor.
Acilen daha fazla araştırmaya ihtiyaç olsa da Afrika'daki mpox salgınlarını takip eden üç ekip, teşhis testleri için gerekli kimyasallara bile erişemediklerini söylüyor. Bilim insanları, bu eksiklik giderilmeden aşılama stratejileri dahil bir müdahale planlamanın zor olduğu görüşünde.
Dr. Karim, Doğu Kongo'daki vakaların yaklaşık yarısının sadece doktorlar tarafından teşhis edildiğini ve laboratuvar onayı olmadığını, sağlık sistemi zaten baskı altında olduğu için numuneleri laboratuarlara ulaştırmanın zor olduğunu söyledi.
Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki Pastör Enstitüsü’nde mpox uzmanı olan Dr. Emmanuel Nakoune, birçok Afrika laboratuvarının ihtiyaç duydukları malzemeleri alamadığını söyledi ve “Bu bir lüks değil, ölümcül salgınları takip etmek için bir zorunluluk” dedi.
BM maymun çiçeğinin Kongo’daki mülteci kamplarında yayılmasından endişeli
BM kuruluşları Salı günü, insanların bağışıklık sistemlerinin zayıflaması ve sıkışık yaşam koşulları nedeniyle enfeksiyona daha açık oldukları Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki mülteci kamplarında mpox hastalığının yayılmasıyla ilgili uyarıda bulundu.
İç çatışmalardan ve afetlerden kaçanlarla Ruanda, Burundi ve Güney Sudan'dan gelenler dahil Kongo'da 7 milyondan fazla insan yerinden edilmiş durumda.
BM Mültecilere Yardım Dairesi (UNHCR), yaklaşık 2 milyon ülke içinde yerinden edilmiş insan ve mültecinin bulunduğu Kongo'nun doğusundaki Güney Kivu'da bulunan mülteci kampları ve transit merkezlerinde şu ana kadar 42 şüpheli mpox vakasının rapor edildiğini söyledi.
UNHCR Halk Sağlığı Başkanı Dr. Allen Maina, “Şiddetten kaçanlar için, mpox önlemlerinin çoğunu uygulamak çok zor. Hastalık belirtileri gösterdiklerinde karantinaya girecekleri bir alanları yok” dedi ve enfekte kişilerin diğerlerini korumak için kalabalık barınaklardan uzaklaşıp açıkta uyumayı tercih ettiklerini söyledi.
Klad Ib adlı yeni varyantın ortaya çıkmasının ardından bu ay mpox sağlık acil durumu ilan eden WHO’ya göre Kongo'da bu yıl 18 binden fazla şüpheli mpox vakası ve 615 ölüm yaşandı.
Bu kişilerin yeni ve görünüşte daha bulaşıcı olan clade Ib türü olup olmadığı henüz netlik kazanmamış olsa da WHO Sözcüsü Margaret Harris, Güney Kivu'nun bu türün çoğunlukla dolaşımda olduğu bir bölge olduğunu söyledi.
UNHCR Halk Sağlığı Başkanı Dr. Allen Maina ise Kongo'daki kampların hastalığın daha geniş bir alana yayılması için kuluçka merkezi haline gelip gelmeyeceğiyle ilgili bir soruya, hastalığın önlenmesi ve kamp koşullarının iyileştirilmesine odaklanılması gerektiğini söyleyerek yanıt verdi.
İspanya Afrika’daki maymun çiçeği salgınıyla mücadele etmek için 500 bin doz aşı bağışlayacak
İspanya Sağlık Bakanlığı tarafından Salı günü yapılan açıklamada, Madrid’in, Afrika'daki mpox salgınıyla mücadele için 500 bin doz mpox aşısı bağışlayacağı belirtildi.
İspanya’nın Avrupa Komisyonu'na tüm AB üye ülkelerinin aşı stoklarının yüzde 20'sini bağışlamaları çağrısı yaptığını kaydeden bakanlık, “Sorun olmayan bir yerde aşı stoklamanın hiçbir anlamı yok ve şimdi bunu kanıtlamanın tam zamanıdır” dedi. İspanya'nın bağışı 500 bin doz aşı sağlamaya yetecek 100 bin aşı şişesinden oluşuyor
Forum