Rusya'nın liderliğine küresel bakış, Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in geçen yıl Ukrayna'yı işgali başlatmasının ardından, çarpıcı şekilde değişti. Onlarca ülkede nüfusun büyük çoğunluğu Kremlin'i onaylamıyor.
Kamuoyu araştırma kuruluşu Gallup’un yayınladığı rapora göre, 137 ülke ve bölgede binlerce kişiyle yapılan anketlerden derlenen veriler, Kremlin'e yönelik onayda belirgin bir düşüş olduğunu gösterdi.
Dünya genelinde ankete katılanların yüzde 57'si 2022 yılında Rusya'nın yönetimini onaylamadıklarını söyledi. Bu oran bir önceki yıl yüzde 38'di.
Katılımcıların sadece yüzde 21'i Rusya'nın liderliğini onayladığını söylerken, bu oran 2021'de yüzde 33'tü.
Bu oranlar, Gallup'un 2007 yılında küresel liderlere yönelik tutumları takip eden yıllık anketinde bu soruyu sormaya başlamasından bu yana ölçtüğü en olumsuz görüşler oldu.
Gallup'un kıdemli araştırmacılarından ve raporun başyazarı Zacc Ritter Amerika’nın Sesi’ne (VOA) yaptığı açıklamada, "Herhangi bir ülkeye ilişkin verilerimizde daha önce böyle bir değişim gördüğümüzü sanmıyorum" diyerek oranları inanılmaz bulduğunu söyledi.
Olumsuz değişim her yerde
İnsanların Rusya'nın liderliği hakkındaki izlenimleri, ankete katılan ülkeler arasında farklılık gösterse de, genel sonuç liderliğin kamuoyu nezdindeki imajının kötüleştiği yönünde.
Bu değişim en belirgin, Latin Amerika ve Karayipler'de görülüyor; burada medyan onaylama oranı 21 puanlık düşüşle yüzde 16'ya geriledi. Medyan onaylamama oranı da 30 puanlık artışla yüzde 61'e yükselmiş durumda.
Rusya'nın etkisinin güçlü olduğu Afrika ve Asya bölgelerinde bile değişim olumsuz yönde. Kuzey Afrika ve Ortadoğu'da onaylamama oranı 12 puan artarak yüzde 55'e yükseldi.
Rusya'nın etkin nüfuz faaliyetlerini sürdürdüğü Sahraaltı Afrika'da ise onaylamama oranları yüzde 21'den yüzde 32'ye yükseldi ve liderleri Ukrayna savaşını kınamayı reddeden ülkelerde bile kötüleşti.
Yine de Sahraaltı Afrika, Gallup'un anket yaptığı bölgeler arasında Rusya'nın liderliğine yönelik medyan onay oranının yüzde 35 ile onaylamama oranının üzerinde kaldığı tek bölge oldu.
Ukrayna şaşırtmadı Tayvan’da sıçrama yaşandı
Gallup tarafından toplanan veriler, Rusya'nın liderliğine yönelik tutumlarda önemli bölgesel farklılıklar olduğunu, onaylamamanın en çok Avrupa, Kuzey Amerika, Avustralya, Güney Kore ve Japonya'da yoğunlaştığını gösteriyor. Rusya'ya yönelik hissiyat Afrika, Asya ve Ortadoğu'da ise daha kararsız.
Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, Ukrayna yüzde 96 ile en yüksek onaylamama oranını kaydederken, Polonya yüzde 95 ile ikinci sırada. ABD, Kanada ve 10 farklı Avrupa ülkesinde yüzde 90 veya üzerinde onaylamama oranı kayda geçti.
Çin'in sürekli işgal tehdidi altında olan özerk ada Tayvan'da Rusya'ya karşı büyük bir değişim yaşandı. 2021 yılında ankete katılan Tayvanlılar’ın sadece yüzde 26'sı Rusya'nın liderliğini onaylamadığını ifade ediyordu. Bu oran 2022'de yüzde 72'ye sıçradı.
Bir diğer aykırı oran da Rusya'nın doğu sınırındaki eski Sovyet cumhuriyeti Kazakistan’dan geldi.
Normal şartlarda Moskova'nın güvenilir bir müttefiki olan Kazakistan, 2021 ve 2022 yılları arasında tutumunda büyük bir değişim gösterdi. Rus liderliğini onaylama oranı yüzde 55'ten yüzde 29'a düştü; onaylamama oranı da yüzde 20'den yüzde 50'ye sıçradı.
ABD’nin eski Ukrayna büyükelçilerinden Steven Pifer VOA'ya yaptığı açıklamada, Rusya'nın özellikle Avrupa'daki uluslararası itibarının ciddi şekilde zedelendiğinin bir sır olmadığını söyledi.
Halen Stanford Üniversitesi Uluslararası Güvenlik ve İşbirliği Merkezi'nde çalışan Pifer, "Avrupalılar’ın şu anda Rusya'yı nasıl gördüğüne baktığınızda, bence savaş öncesine göre çok daha olumsuz bir imaj var" dedi.
Pifer, "Rusya'nın eylemleri, Avrupa güvenliğinin temeli olduğunu düşündüğümüz temel ilkelerle o kadar çelişiyor ki… Artık Avrupa'da güvenlikten söz edildiğinde, Rusya'yı içeren bir güvenlikten söz edilmiyor. Rusya'ya karşı güvenlik söz konusu" diye konuştu.
Eski ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisine göre, daha geniş küresel sahnede dünya liderlerinin çoğunun, üst düzey Rus yetkililerle anlamlı bir şekilde ilişki kurması zor ve ilişkinin mümkün olduğu durumlarda da Ruslar’a güvenmek kolay değil.
Pifer, "En tepeden başlayın. Vladimir Putin savaş suçu işlemekle itham edildi. Bu noktada herhangi bir Batılı liderin onunla nasıl masaya oturabileceğini görmek gerçekten zor. Bunu yapmanın bir itibar maliyeti var" dedi.
Steven Pifer, üst düzey Rus diplomatların savaşla ilgili olarak Kremlin tarafından ortaya atılan bariz yalan ve çarpıtmaları papağan gibi tekrarlamaya istekli olmalarının, yeniden angajmanı daha da zorlaştıracağına da dikkat çekti.
Benzer bulgular
Gallup anketinin sonuçları, Pew Araştırma Merkezi ve Ipsos dahil Rusya'nın küresel konumundaki düşüşü inceleyen bir dizi diğer büyük araştırma şirketinin bulgularıyla örtüşüyor.
Yıllık Küresel Yumuşak Güç endeksini geçen ay yayınlayan İngiliz danışmanlık şirketi Brand Finance, Rusya'nın bir önceki yıla göre yumuşak gücünde düşüş yaşayan tek ülke olduğunu bildirdi.
Bir ülkenin güce başvurmadan diğer ulusların davranışlarını etkileme kabiliyetini ifade eden yumuşak güç, ekonomik bağlar ve kültürel etkiler dahil pek çok unsurdan kaynaklanıyor.
Brand Finance Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su David Haigh yaptığı açıklamada, "Yıkıcı bir sağlık krizinin ardından uluslar ticaret ve turizmi yeniden canlandırmak için yumuşak güce başvururken, dünya düzeni Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin sert gücüyle bozuldu" dedi.
