NEW YORK - Suriye’de 2011 yılının Mart ayında Cumhurbaşkanı Beşar Esat’a karşı barışçı protesto gösterilerine hükümet güçlerinin müdahalesiyle başlayan iç savaşta on yıl geride kaldı. Başta Birleşmiş Milletler olmak üzere uluslararası toplumun çabaları, 11’inci yılına giren iç savaşı sonlandırmaya yetmedi.
Suriye’deki iç savaş başlangıcından itibaren her geçen yıl daha da karmaşık bir hale geldi. Savaşa ülkede yaşayan Kürt, Türkmen, Dürzi ve Süryaniler de dahil oldu. İç savaş sonrasında, IŞİD Suriye’nin bazı bölgelerini işgal etti. Birbiriyle savaşan hükümet güçleriyle muhalifler hem kendi aralarında hem de kanlı terör örgütü IŞİD’le çatıştı.
Suriye’deki iç savaşa, ABD, Rusya, İran, İsrail ve Türkiye gibi çok sayıda ülke çeşitli dönemlerde müdahil oldu. Milyonlarca Suriyeli ülke dışına kaçtı, milyonlarcası da yerlerinden edildi.
Savaşı sonlandırma çabaları sonuç vermedi
2015 yılında Suriye’deki iç savaşın sonlanması için önemli bir adım atıldı. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde uzun süren çabalar sonuç verdi. 2015’te alınan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 2254 sayılı kararına göre ateşkes sağlanıp kurulacak anayasa komisyonuyla birlikte iç savaş siyasi uzlaşmayla sonlandırılacaktı.
Suriye Anayasa Komisyonu kuruldu; ancak tüm tarafların katıldığı görüşmelerde nihai bir çözüm sağlanamadı. Türkiye, Rusya ve İran’ın üzerinde uzlaştığı “Astana Anlaşması” tüm taraflar tarafından Suriye’deki çatışmaların durdurulması için olumlu bir adım olarak değerlendirilse de bu süreçten sonuç alınamadı.
“BM siyasi çözüm bulma yolunda kararlı”
Birleşmiş Milletler, 11’inci yılına giren Suriye’deki savaşı sonlandırma çabalarını sürdüreceklerini açıkladı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Suriye’de adeta bir kabusa dönüşen savaşı sonlandırmak, siyasi çözüm bulmak için çabalarını sürdürmeye kararlı olduklarını söyledi.
Yaşanan salgınla birlikte ülkedeki durumun giderek bir felakete dönüştüğünü kaydeden Guterres, ”Suriye halkı yüzyılın en büyük suçlarıyla karşı karşıya. Dünya son on yıldır Suriye’de akan kanı ve yıkımı izliyor” dedi.
Guterres, Suriye’deki iç savaşın on yıl önce başlayan barışçı protesto gösterilerine müdahaleyle başladığını sonrasında ise ülkenin korkunç bir savaşa itildiğini kaydetti. Suriye’de on yıldır yaşanan bu felaketin manşetlerden düştüğünü kaydetti.
“Sorumlular hesap vermeli”
BM Genel Sekreteri Guterres, Suriye’deki son durumu bir kabus olarak değerlendirdi. Ülkenin yüzde 60’ının aç kalma riski taşıdığını, salgınla birlikte Suriyelilerin durumunun çok daha zorlaştığını belirtti.
Yüzbinlerce Suriyelinin hayatını kaybettiğini, milyonlarcasının yerlerinden edildiğini ifade eden Guterres, “Dünya Suriye’deki yıkımı sadece seyrediyor. Çok sayıda Suriyeli kayıp, tutuklu, işkence görüyor, kaçırılıyor, yoksulluk içinde yaşıyor. Yaşanan vahşet vicdanları sızlatıyor. Sorumluların hesap vermesi gerekiyor. Çocukların yarısı çatışmaların olmadığı bir gün geçirmiyor” dedi.
“Ortak paydada uzlaşılmalı”
Guterres, Suriye'de siyasi çözüm için anayasa komisyonunda somut bir ilerleme sağlanması için komisyonda yer alan rejim temsilcilerinin anayasayı görüşmeye başlaması gerektiğini kaydetti.
Taraflar arasındaki görüş ayrılıklarının diplomasi ve diyalog yoluyla aşılması gerektiğini belirterek, “Başarısızlığın sürmesi ve Suriye halkının umutsuzluğa mahkum olmasına müsaade etmeyeceğiz. Krize çözüm bulmak için tarafların farklılıklarını bir kenara bırakmaları, ortak paydada uzlaşmaları gerekiyor” dedi.
