Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 3 Ekim’de yerli Corona virüsü aşısı çalışmalarında insan denemeleri aşamasına geçildiğini açıkladı. Koca’nın verdiği bilgiye göre, Erciyes Üniversitesi ve Bakanlık tarafından desteklenen Prof. Dr. Aykut Özdarendeli’nin aylardır üzerinde çalıştığı bir aşının hayvanlar üzerindeki deneyleri başarıyla tamamlandı.
Ancak Türkiye’de Corona aşısı için 13 ayrı çalışma yürütülüyor. Bunlardan biri de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TÜBİTAK-MAM desteği ile Ege Üniversitesi İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma Uygulama Merkezi (ARGEFAR) tarafından gerçekleştiriliyor. Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, geliştirilen dört DNA aşısının hayvanlar üzerinde denemeye başladığını duyurdu.
“FAZ-1 klinik çalışma için yasal otoriteye başvuru yapacağız”
Budak, “Üniversitemiz çatısı altında yürüttüğümüz çalışmalar neticesinde bugün, COVİD-19’a karşı geliştirdiğimiz dört farklı DNA aşısı prototipinin laboratuvar ölçekli üretimini bitirdik ve kısa süre önce ilk aşı prototipimizi hayvanlara uyguladık. Aşı prototiplerinin ardışık olarak hayvan modellerine uygulanması iki ay kadar daha sürecek. Bu aşama sonrası dört DNA aşısı prototipi içinden hayvanlarda en kuvvetli bağışık yanıt uyaran aşılarımızın, hayvan modelleri üzerinde toksisite etkilerini test etmeyi amaçlıyoruz. Bu aşamanın ardından Faz 1 klinik çalışma için yasal otoriteye başvuru yapabileceğiz” dedi.
“Her şey yolunda giderse başvuru süreci üç ay sürebilir”
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı Moleküler Parazitoloji ve Aşı Araştırma ve Geliştirme Laboratuvarı Yöneticisi Doç. Dr. Mert Döşkaya ise, "Aşı araştırma ve geliştirme süreci bütün dünyada standarttır. Bütün araştırmacıların bu süreci takip etmesi gerekir. Biz, şu anda aşının bağışık yanıtı uyarma özelliğini test ediyoruz. Bu sürecin, ardışık prototipler deneneceği için iki ay kadar sürmesi bekleniyor. Bu iki ay sonunda aşımızın hayvanlarda zehirleyici bir etkisi var mı, bu test edilecek. Tahminimizce bir ay sürecek. Bu süreç sonrasında da hazırlanan bir dosyayla Sağlık Bakanlığına başvuru yapılacak. Her şey yolunda giderse başvuru sürecinin üç ay süreceğini düşünüyoruz. Bu süreç farklı deneysel sebeplerden dolayı bir miktar uzayabilir” diye konuştu.
“DNA aşıları uzun süre bağışıklık sağlıyor”
Döşkaya, DNA testlerinin toksik etkileri olmaması nedeniyle öne çıktığını belirterek şunları söyledi: “Veterinerlikte kullanım alanları var. İnsanlarda ise henüz DNA aşısı yok. Fakat, kolay üretilebilirliği, raf ömrünün uzun olması, hava sıcaklığına dayanaklı olması, üretiminin ucuz olması, DNA aşılarının en büyük avantajları arasında. İnaktif bir virüs aşısıyla karşılaştırıldığında enfeksiyon riski yok. Bağışıklık yanıtı kuvvetli ve uzun süreli bir bağışıklık üretiyor.”
“Gelecek sonbaharda ilk aşılar çıkar diye umuyoruz”
Sağlık Bakanlığı'ndan onay gelmesinin ardından, Ege Üniversitesi Ar-Ge merkezinin hem sağlıklı hem hasta gönüllüler ile FAZ-1 çalışmalarını yapılabilmesinin mümkün olduğunu kaydeden ARGEFAR Müdürü Prof. Dr. Ercüment Karasulu, "İkinci ayın sonunda faz 1 için etik kurulu sonuçlarını hazırlayacağız. Sağlık Bakanlığı da süreci hızlandırıyor. Kesin bir tarih yok. Bizim tüm dünya için beklentimiz şu; gelecek sonbaharda ilk aşılar çıkar diye umuyoruz” dedi.
