Yunan mitolojisinin baş tanrısı Zeus, kardeşi denizler tanrısı Poseidon’u ziyarete gittiğinde Cynara adlı bir faniye gönlünü kaptırır. Onu, bir tanrıça yaparak beraberinde ölümsüzlerin yaşadığı Olimpos dağına götürür. Ancak tanrıların arasında kendini yalnız hisseden ve evini özleyen Cynara, gizlice annesini ziyaret eder. Bunu öğrendiğinde öfkeden deliye dönen Zeus, Cynara’yı Olimpos dağından tekrar fanilerin arasına fırlatarak enginara dönüştürür. Enginarın botanikteki adı Cynara scolymus da bu efsaneden gelir.
Zeus’un Olimpos’tan fırlattığı enginar, uzun bir süredir İzmir’in Urla ilçesinin sembolü. Urla’da yetişen ve coğrafi işaretli olan sakız enginar, bölgedeki üreticilerin de en önemli geçim kaynaklarından biri. Ancak her yıl düzenlenen ve on binlerce kişinin katıldığı Urla Enginar Festivali bu sene Corona virüsü salgını nedeniyle iptal edilince, enginarların üreticilerin elinde kalması riski doğdu. Tam da bu noktada Urla Kadın Üretici Kooperatifi devreye girdi.
Hem üreticiler hem de kooperatif üyeleri kazanıyor
187 ortaklı Kadın Kooperatifi de Corona salgını nedeniyle alınan önlemlerden dolayı zor günler yaşıyordu. Kooperatifin işlettiği çay ocağı kapandı. Pasta, börek, tarhana, reçel gibi ürünlerin satışları darbe yedi. Kooperatifin başkan yardımcısı Sibel Uyar, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Bütün arkadaşlarımızla birlikte ne yapabileceğimizi düşünmeye başladık. Sonunda enginar işlemeye karar verdik. Sosyal medyada önce bir yazı, ardından da bir video paylaştık. Şu an geldiğimiz nokta çok güzel” diye konuştu.
Aynı zamanda Urla’nın eski belediye başkanı olan Uyar, hem üreticiyi zarardan kurtarmak hem de kooperatif üyesi kadınlara gelir sağlamak amacıyla başlattıkları girişime gösterilen ilgiden memnun. Uyar, kooperatif olarak başlattıkları girişim çerçevesinde Urla Belediyesi ve Ziraat Odası’yla görüştüklerini de sözlerine ekledi. Kadın kooperatifinin yanı sıra belediye de üreticilerden aldığı enginarları Türkiye’nin dört bir yanına gönderiyor.
Tüketiciye sağlıklı besin
Uyar, “Bu girişimin üç ana ve çok sağlam ayağı var. Bunlardan birincisi üretici. İkincisi kadın istihdamı ve kadın emeği. Üçüncüsü de bu süreçte evde kalmaları istenen tüketicilerin sağlıklı beslenmesidir” dedi. Kooperatif ortağı gıda mühendislerinin denetiminde işlenen ve paketlenen enginarlar, hiçbir katkı maddesi kullanılmadan tüketiciye ulaştırılıyor.
Uyar, “Takdir edersiniz ki böylesi dönemler bazıları için kriz, bazıları için fırsattır. Ama bizim öncelikli olarak tarımı ve üreticiyi korumamız gerekiyor. Bu yüzden üreticilere sabit fiyat garantisi verdik. Üreticiler de hem sabit fiyattan hem de satma garantileri olduğundan dolayı son derece mutlu” ifadelerini kullandı. Üreticilerden enginarlar peşin parayla satın alınıyor. Bu da üretici açısından önemli bir nokta.
En önemli sorun kargo şirketlerinin yoğunluğu
Kooperatif ortağı kadınlar da gelirden mümkün olduğunca yaygın biçimde pay alıyor. Bu nedenle bütün ortakları üretime katmanın yolları aranıyor. Bazıları enginarları soyma ve paketleme işiyle uğraşıyor. Bazıları da siparişleri alma ve faturalandırma işlerini üstlenmiş durumda. Kooperatif ortağı kadınlar, enginar sayesinde bu kriz günlerinde evlerine para götürebildiklerini söylüyor. Kimi askerdeki oğluna para gönderiyor, kimi çocuklarının eğitim masraflarını karşılayabiliyor.
Sosyal medya üzerinden yapılan duyurular sayesinde enginarlara talep bir hayli fazla. En büyük sorun ise siparişleri yerine ulaştırabilmek. Uyar, hafta sonları uygulanan sokağa çıkma yasaklarının üretim sürecinde aksaklığa yol açmasının yanı sıra, kargo şirketlerindeki yoğunluk nedeniyle siparişlerin sevkiyatında da sıkıntı yaşadıklarını söyledi.
