Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkiye’de enflasyonda düşüş sağlandığı halde market fiyatlarında düşüş olmadığı yönündeki eleştirilerine karşılık sokaktaki vatandaşlar, hükümet tepkisine rağmen fiyatlarda düşüş olmayacağını düşünüyor.
Erdoğan, dünkü konuşmasında, “Faiz oranları, enflasyon belli oranda düşmüş. Buna rağmen markette hala sebze meyvede fiyat düşmüyor. Bunun ahlaki bir temeli olabilir mi? Bu marketlerde benim halkımı sömürme mücadelesini devam ettirenler varsa bunun hesabını sorma görevi de bizimdir ve hesabını sorarız” demişti.
Erdoğan’ın eleştirileriyle birlikte hükümet eliyle marketlerde veya pazar yerlerinde fiyatlara nasıl müdahale edileceği merak konusu oldu. Keza fiyatlarda nasıl düşüş sağlanacağı da tartışılmaya başlandı.
VOA Türkçe de Ankara’da sokaktaki vatandaşlara market ve pazar yerlerinde fiyatları ve Erdoğan’ın konuya ilişkin eleştirilerini sordu. Vatandaşlardan çoğunluğu konuya ilişkin görüşleri olsa da ya adını vermeksizin konuştu ya da kamera önünde yorum yapmaktan kaçındı. Vatandaşlar, özellikle balık fiyatlarının yüksek olduğunu da vurguluyorlar.
Adını paylaşmadan görüşlerini açıklayan bir vatandaş, “İnşallah fiyatlar düşecek, bekliyoruz, daha çok pazarda alışveriş yapıyorum çünkü seçme olanağım var. Organik olur, daha taze olur diye pazarı tercih ediyorum. Balık fiyatları ise uzayda, uzayda yakalıyoruz artık balıkları. Sebze ve meyvenin fiyatlarındaki artışı suni sebeplere bağlıyorum, her şey suni, yani hiçbir şeyin düştüğü yok düşen sadece insan hayatı” görüşünü paylaştı.
Emekli Sebahattin Kabadayı ise, “Fiyatların söylemle düşmesini zannetmiyorum, fiyatlar düşseydi bu zamanda düşürürlerdi. Aynen devam eder market sahipleri kuvvetli kişiler. Alışverişi pazardan yapıyorum. Domates diyelim markette on lira pazarda 1 buçuk iki lira. Balık fiyatları hava şartlarından dolayı yükseldi. Kaşıkla veriyorlar kepçeyle alıyorlar” diye konuştu.
Emekli mali müşavir Seçkin Tokol da, Kabadayı gibi fiyatlarda Erdoğan’ın eleştirileriyle düşüş olabileceğini düşünmüyor. Tokol, “İnşallah fiyatlar düşürülür diyeceğim ama düşmüyor söylemle fiyatlar düşmüyor. Bunlar büyük sermaye sahibi kişiler, ufak karlar peşinde koşuyorlar. Vatandaşlar fiyatları görünce ‘aman Allahım’ diyor, doğrudur fiyatlar yüksek pazarda da fiyatlar yüksek. Pazarla market fiyatları aynı. Ben Maltepe pazarına gidiyorum Bahçelievler pazarına gidiyorum markete de gidiyorum üçünde de örneğin karnabahar aynı 5 lira. Fiyatlar her tarafta aynı nasıl düşecek. İthalatla olacak şey değil bu çünkü bu sebze meyve. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın söylemi belki etkili olur, neden büyük marketler yapmıyor lafta indirim yapıyor ama gerçekten yapmıyor ki, inşallah olur diye dua ediyorum. Ben orta halli bir vatandaşım fakirler ne yapacak” dedi.
Emekli olduğunu belirten ancak adını vermeyen bir vatandaş ise, “Ülkeyi yöneten kişiler marketlerle uğraşmaz, zabıtası var, belediye başkanı var görevlileri var. Cumhurbaşkanı’nın elma, armut gibi market fiyatlarıyla uğraşmasını hoş karşılamıyorum ilki bu. İkincisi bu fiyatlar düşmüyor neden düşmüyor bir mafya var hal mafyası var halden alış fiyatları farklı pazarlara yansıması farklı. Düşeceğini de zannetmiyorum, neredeyse dolara endekslenmiş bir dolardan aşağı meyve sebze yok. İşin içine para-menfaat girdiğinde hiçbir etkisi olduğunu düşünmüyorum. Para işi he rşeyi bozuyor. Zaman zaman pazarlardan zaman zaman marketlerden alışveriş yapıyorum” görüşünü aktardı.
Yine adını vermek istediğini kaydeden bir başka vatandaş da, gayri menkul sahibi olduğu için kendisi fiyatlardan etkilenmese de asgari ücretle nasıl geçinildiğini anlamadığını söylüyor. Vatandaş, “Ben hiç zannetmiyorum fiyatların düşeceğine. Ben yüksek geliri olan bir insanım, fiyatları da incelemeden alışveriş yapıyorum yalnız gittiğim zaman aldığım ufacık tefecik şeyler dünyanın parası tutuyor. Bu ülkede eğer 2 bin lira ile yaşıyorlarsa nasıl geçiniyorlar hayret edilecek bir şey, bir de kira veriyorlarsa. Benim epey emlakım da var gelirim de iyidir. Benim gücüm yetiyor alıyorum 2 bin lira alan bir insan nasıl beslenecek? Ben şaşırıyorum tabii ki” diyerek durumu değerlendirdi.
Emekli Yarbay Mehmet Alkan ise, öncelikle Erdoğan’ın konuya yaklaşımını ve sonra da özellikle pazarcı esnafını eleştirdi. Alkan, “Ben asker emeklisiyim, komutanlar zannederdi ki emir verince her şey olur her şey biter. Sanırım Sayın Erdoğan da talimat vermekle her şeyin yapılacağını zannediyor ama talimat vermekle fiyatlar düşmez. Ben ekonomist değilim ama serbest piyasa ekonomisi uygulanan bir ortamda pazar fiyatlarının ürün fiyatlarının nasıl oluştuğu belli bunların en başında gelen biliyorsunuz maliyet unsurlarıdır, enflasyondur. Bunlar varken siz emirler vererek talimat vererek fiyatları düşüremezsiniz” dedi. Geçmişte Türkiye’de pazar yerlerinde belediyelerce belirlenmiş rayiç fiyatların uygulandığını anlatan Alkan, ama bunun serbest piyasa ekonomisinde yapılamayacağı düşüncesinde, Alkan, “Önemli olan maliyetleri düşürebilmek esnafın katlanmakla yükümlü olduğu vergidir, elektriktir, sudur eğer bunları rahatlatırsanız fiyatlar kendiliğinden düşecektir diye düşünüyorum. Ben pazarı tercih etmiyorum inanın marketlerde fiyatlar pazar fiyatlarıyla aynı hatta daha uygun zamanlar da oluyor. Bir de pazarcılar kızacaklar ama yiyecekleri parlatıyorlar güzelce önlere koyuyorlar ‘hadi al’ diyorlar. Ama arkadan başkalarını veriyorlar. Oysa manavda, markette istediğin gibi seçiyorsun” diye konuştu.
