On binlerce Filistinli, aylarca geçici barınaklarda yaşadıktan sonra Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki evlerine dönmeye devam ediyor.
Hamas ile İsrail arasındaki ateşkes ve rehine takası anlaşması çerçevesinde dün başlayan geri dönüşler dolayısıyla Gazze’nin sahil şeridinde uzun insan kuyrukları oluştu.
Gazze'nin Akdeniz kıyısından geçen yol boyunca insanlar kucaklarında bebekleri, yanlarında çocukları ve ellerinde eşyalarıyla kuzeye doğru ilerledi.
Kalabalıkla birlikte yürüyen Filistinli anne Ümmü Muhammed Ali, Reuters’a yaptığı açıklamada, “Sanki yeniden doğdum ve yeniden zafer kazandık” dedi.
Görgü tanıkları, Gazze'nin merkezindeki ilk geçiş noktasının yerel saatle sabah 7'de açılmasının ardından ilk hareket eden grubun sabahın erken saatlerinde Gazze şehrine ulaştığını söyledi. Yaklaşık üç saat sonra da başka bir geçiş noktası açılarak araçların girişine izin verildi.
Gazze şehrine varan 50 yaşındaki kamu görevlisi ve beş çocuk babası Usame, "Kalbim küt küt atıyor. Bir daha asla geri dönemeyeceğimi düşünüyordum. Ateşkes başarılı olsun ya da olmasın, İsrail her birimiz için bir tank gönderse bile Gazze'yi ve kuzeyi bir daha asla terk etmeyeceğiz. Artık yer değiştirmek yok” diye konuştu.
Savaşın üzerinden 15 ay geçtikten sonra defalarca yerinden edilen aileler, geçişlerin açılmasını sevinçle karşıladı. Beş çocuk annesi Ghada, “Uyku yok, her şeyimi topladım ve günün ilk ışıklarıyla birlikte gitmeye hazırım” dedi.
Bir sohbet uygulaması aracılığıyla Reuters'a konuşan Ghada, “En azından eve dönüyoruz, artık savaş bitti diyebilirim ve umarım ortalık sakin kalır” diye ekledi.
Sırt çantaları taşıyan çocuklar el ele yürüdü. Erkekler tekerlekli sandalyedeki yaşlıları itti ve kırmızı yelekli Hamas görevlileri yol boyunca onları yönlendirirken aileler fotoğraf çektirdi.
Ateşkes anlaşmasına rağmen Filistinli hastane yetkilileri, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat kampının batısında bulunan sahil yolunda bir buldozer sürücüsünün İsrail füzesiyle öldürüldüğünü bildirdi.
İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nde faaliyet gösteren birliklere tehdit oluşturan şüphelilere karşı “hassas” bir şekilde operasyon düzenlediğini bildirdi.
Ordunun açıklamasında, “Ayrıca, Gazze'nin merkezinde bir İsrail ordusu uçağı, anlaşmaya göre geçiş izni olmayan bir bölgede kuzeye doğru hareket eden ve anlaşma şartlarını ihlal ederek denetimden geçmeyen bir dizi şüpheli aracı uzaklaştırmak için ateş açtı” denildi.
Gazze’deki yıkım
İsrail rakamlarına göre, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'in güneyine düzenlediği ve 1200 kişinin öldüğü, 251 kişinin de rehin alındığı saldırının tetiklediği savaş sırasında yaklaşık 650 bin Filistinli kuzey Gazze'den göç etmek zorunda kaldı.
Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarında o günden bu yana 47 binden fazla Filistinli hayatını kaybetti. Pazartesi gününün ilerleyen saatlerinde Gazze'deki Hamas yetkilileri, 300 binden fazla kişinin Gazze Şehri'ne ve yerleşim bölgesinin kuzey ucuna geçtiğini açıkladı.
İsrail'in Gazze'nin bazı bölgelerini insani yardım bölgesi olarak belirlemesi ve ardından bombardıman ve kara operasyonları düzenlemeden önce buraları boşaltması nedeniyle yerinden edilenlerin çoğu birkaç kez yer değiştirmek zorunda kaldı.
Gazze'nin büyük bölümü tahrip olmuş durumda. Hamas tarafından yönetilen Gazze hükümeti medya ofisi, kuzeye geri dönenlerin eski evlerinin molozlarla kaplı arazisinde hayatlarını yeniden kurmaya çalışırken en az 135 bin çadır ve barınağa ihtiyaç duyacağını bildirdi.
Umut ve korku
Ateşkes anlaşması uyarınca kuzey Gazze sakinlerinin hafta sonu geri dönmesi gerekiyordu. Ancak İsrail, Hamas'ın sivil kadın rehine Arbel Yehud'u serbest bırakmayarak anlaşmayı bozduğunu ve güçlerini Gazze'nin güneyindeki Netzarim koridorunda tuttuğunu bildirdi.
Pazar günü geç saatlerde Katarlı arabulucular, Hamas'ın Yehud'un yanısıra kadın asker Agam Berger ve bir başka rehineyi Perşembe günü serbest bırakmayı kabul etmesinin ardından, Cumartesi günü üç rehinenin daha serbest bırakılmasının planlanmasından önce anlaşmazlığı çözdü. Bunun üzerine İsrail Pazartesi sabahından itibaren Gazze'nin kuzeyine dönüş için yeşil ışık yaktı.
Hamas'ın müttefiki olan İslami Cihad grubunun silahlı kanadı, Pazartesi günü Yehud'u canlı gösteren bir video yayınladı. Hamas ayrıca ateşkes anlaşmasının ilk altı haftalık aşamasında serbest bırakılacak tüm rehinelerin durumlarını belirten bir liste de verdi.
Pazartesi günü Reuters'a konuşan bir Hamas yetkilisi, grubun arabuluculara ilk aşamada serbest bırakılması planlanan 33 rehineden 25'inin hayatta olduğunu gösteren bir liste verdiğini söyledi. Bu rakam ateşkesin başladığı 19 Ocak'tan bu yana serbest bırakılan yedi rehineyi de kapsıyor.
Bir İsrail hükümet sözcüsü, İsrail'in listedeki Hamas rakamlarını doğruladığını, 25 kişinin hayatta olduğunu ancak sekiz kişinin Hamas tarafından öldürüldüğünü söyledi. Kimin ölü kimin sağ olduğu hemen teyit edilemedi ve aileler umut ve endişe içinde kaldı.
İsrailli yetkililer daha önce Kibbutz Nir Oz'dan kaçırılan Şiri Bibas ve iki oğlunun hayatlarından ciddi endişe duyulduğunu söylemişti. Şiri Bibas’ın yakını Ofri Bibas, son birkaç haftanın aile için acı verici olduğunu dile getirdi.
Şiri'nin kocası Yarden Bibas da Gazze'de ailesinden ayrı rehin tutuldu. Ofri Bibas, İsrail Kamu Yayıncısı Kan'a yaptığı açıklamada, “Kesin bir bilgimiz yok ve hala umudumuzu koruyoruz. Onları burada Yarden'le birlikte görmeyi umuyoruz” dedi.
Forum