ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’da barış için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşeceğini açıklamasından bu yana Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa adına barış görüşmelerinde masada olabilmek için yoğun diplomatik girişimlerde bulunuyor.
Macron, önce Elysee Sarayı’nda Avrupa Birliği (AB) liderleri ile biraraya geldi. Ardından aynı mekanda, Fransız siyasi parti liderleri ve Meclis grup başkanlarını toplayarak gelişmeler hakkında bilgi verdi.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin üçüncü yıl dönümünün arifesinde Macron, Fransa Başbakanı François Bayrou ve siyasi partiler ile parlamento gruplarından oluşan 12 temsilciyle jeopolitik konularda “son derece hassas bilgileri” paylaşmak üzere dört saat boyunca toplantı yaptı.
Toplantının ardından dün akşam da tüm sosyal medya platformlarından aynı anda Fransızlara seslenerek haritalarla detaylandırdığı açıklamalarda bulunan Macron, bir saat boyunca internet kullanıcılarının sorularını yanıtladı. Bir taraftan Avrupalı liderleri kendi toplumlarını “yeni döneme” hazırlamaları konusunda uyaran Macron, diğer taraftan da canlı yayında doğrudan halkın karşısına çıkarak konuşma yaptı.
Fransa Cumhurbaşkanı, bu temasların ardından 24 Şubat Pazartesi günü ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Washington’a gidiyor. İngiltere Başbakanı Keir Starmer’in de Perşembe günü Beyaz Saray’da olması bekleniyor.
“Yeni bir döneme giriyoruz”
Macron, sosyal medya platformlarından yaptığı canlı yayında “Rus tehdidinin büyüklüğünü” anlattı ve Başkan Trump ile nasıl bir kapsamda görüşeceğinin ipuçlarını verdi.
“Toksik (zehirli) bir konuşma yaptım farkındayım” diyerek Fransızları korkutan bir tonda konuştuğunu kabul eden Macron, “Rusya'nın Avrupa ve Fransa için oluşturduğu tehdit karşısında alarm vermek istiyorum. Ukrayna'nın teslim olması anlamına gelecek bir ateşkesi reddediyoruz. Çünkü bu süre içinde yeniden silahlanan bir Rusya durdurulamaz” dedi.
Konuşmasını “Avrupa adına” sürdürdüğünü dile getiren Macron, “Trump ve Putin Ukrayna'nın kaderini görüşürken amacım Ukraynalılar olmadan müzakere edilemeyen ve Avrupalılar’ın masada olduğu kalıcı bir barış elde etmek” dedi. Bu çerçevede, Washington ziyaretinde Amerikalı mevkidaşına ne söylemeyi düşündüğünü de açıklayan Macron, Trump’ı Avrupa ile çalışmaya ikna etmek neler söyleyeceğini şöyle anlattı:
“Ona şunu söyleyeceğim: 'Başkan Putin'e karşı zayıf olamazsınız. Bu sen değilsin, bu senin markan değil, bu senin çıkarına da değil. Putin'e karşı zayıf durursan Çin'e karşı nasıl inandırıcı olabilirsin ki? Çin'in Tayvan'ı işgal etme hakkının olmadığını nasıl açıklayabiliriz?’ İkinci olarak şunu söyleyeceğim: 'Eğer Ukrayna'nın Putin tarafından alınmasına izin verirseniz bu Avrupalılar için durdurulamaz olacak çünkü Rusya, Avrupa'nın en büyüklerinden biri olan Ukrayna ordusuyla beraber, bizim tüm teçhizatımızla Amerikan teçhizatlarını da alacak.’ Bu çok büyük bir stratejik hatadır.”
Emmanuel Macron, Trump’ın Zelenski hakkında “diktatör” nitelemesini kullanmasına karşı Zelenski’yi savundu ve “Zelenski’nin Putin'den farklı olarak özgür bir sistemle seçildiğini” kaydetti.
Tüm Avrupa’yı askeri harcamaları artırmaya çağıran Fransız Cumhurbaşkanı, “Yeni dönemde Fransa bütçe tercihlerini yeniden gözden geçirmek zorunda kalacak” dedi.
“Ukrayna’ya savaşmak için asker göndermiyoruz”
Macron, internet kullanıcılarının “Ukrayna’da cepheye asker mi göndereceksiniz, Avrupa gençliğini feda mı etmeyi düşünüyorsunuz?” sorusu şu yanıtı verdi:
“Ukrayna'ya cepheye asker göndermeyi düşünmüyoruz. Bizim düşündüğümüz şey, müzakereler tamamlandıktan sonra barışı garanti altına almak için güç göndermek. Ama Rusya'ya karşı zayıf kalırsak, ona taviz verirsek, yeniden silahlanmaz ve direnme gücümüzü artırmazsak, o zaman kesinlikle gençliğimizi veya gelecek neslimizi feda etmiş oluruz” dedi.
Avrupa “Ukrayna’ya yardıma devam” diyor
Macron ve Avrupalı liderler, Washington ile Moskova arasında ikili temaslar başlarken “iddialı bir diplomatik strateji” geliştirmek istiyor. Fransa Cumhurbaşkanı, AB ülkelerinin yanısıra Kanada, Norveç ve İzlandalı müttefikleriyle yaptığı görüşmelerden güç alarak Washington'a gidiyor.
Emmanuel Macron’un Avrupalı liderlerle organize ettiği iki kritik toplantının ardından “somut bir plan” ortaya çıkıyor. Müzakere masasında güçlü olabilmek için atılması gereken ilk ve en acil adım Ukrayna'nın savaş çabalarını desteklemek. Yani savunma ve silah için daha fazla para yatırmak.
İkincisi, Trump'ın “seçilmemiş diktatör” diye tanımladığı Zelenski’ye hem siyasi hem de askeri destek sağlamak. Avrupalılar, Zelenski’ye destek vererek savaş koşullarında “yeni seçim yapılmasına karşı olduklarının” mesajını da dolaylı olarak iletecek. AB, Putin’in “Avrupa seçimlerine müdahale ettiği bir dönemde Ukrayna’da seçime gitmenin zamanı olmadığını” savunuyor.
AB liderleri, Macron’un ev sahipliğinde yaptıkları görüşmede, “birinci hedefin ateşkesin sağlanması” olduğu ve bunu başarmak için Ukrayna'ya önemli güvenlik garantileri sunmak gerektiği üzerinde uzlaştı. Buna göre, her ülke kendi kapasitesi çerçevesinde bu güvenlik garantilerine katılacak. İngiltere, Fransa, Polonya, Danimarka, İsveç gibi bazı ülkeler asker konuşlandırma; Almanya, İspanya gibi ülkeler mühimmat ve silah tedarikini artırma şeklinde Ukrayna’nın elini güçlendirecek.
Macron Trump’a “Avrupa olmadan barış olmaz” diyecek
Ateşkes sağlanıp barış görüşmeleri başladığında da Ukrayna ve Avrupalılar’ın da masada olmasının sağlanması hedefleniyor. Avrupa, bu iki aktörün masada olmadığı hiçbir ateşkesi desteklemek istemiyor. Macron’un Trump’a, “Avrupa masaya oturmadan barış olmaz” mesajını vermesi bekleniyor.
Ukrayna'nın NATO üyeliğinin reddedilmesi ise Avrupalılar tarafından kabul edilemez bulunuyor. Avrupalılar özellikle, “Ukrayna'nın NATO veya Avrupa Birliği üyeliği baştan dışlanırsa görüşmeler başlayamaz” şartını da masaya koymak istiyor, bu konuların müzakerelerin sonunda konuşulmasını öneriyor.
Olağanüstü AB Zirvesi ihtimali
Emmanuel Macron'un Washington ziyaretinin ardından Avrupa yeniden süreci tartışmayı ve müzakereleri yürütmek için özel bir temsilci atamayı planlıyor.
Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb'ın bu kritik role ilgi duyduğu bildiriliyor. Bu düzenlemeyi hayata geçirmek için yakında AB Konseyi’nin olağanüstü toplanabileceği de kulislere sızan bilgiler arasında.
Forum