Dünyanın en büyük ekonomilerinin liderleri, İskoçya'nın Glasgow kentindeki Birleşmiş Milletler iklim konferansının zeminini hazırlayan iki günlük G-20 liderleri zirvesini tamamlarken 2050 yılına kadar ‘‘karbon nötr’’ olma hedefine ulaşma sözü verdi.
Zirvenin sonuç metnine göre G-20 liderleri ayrıca yurtdışında kömürle elektrik üretimi için kamu finansmanını sona erdirmeyi kabul etti, ancak ülkelerin kömürü aşamalı olarak hayatlarından çıkartması için bir hedef belirlenmedi. Kömüre bağımlı ülkelerin başında Çin ve Hindistan geliyor.
G-20 ülkeleri, dünyadaki sera gazı emisyonlarının dörtte üçünden fazlasını oluşturuyor. Birçok çevre iklim değişikliğiyle mücadele konusunda zirveden daha iddialı hedefler çıkmasını umuyordu.
Bunlardan biri de BM Genel Sekreteri Antonio Guterres.
Guterres, G-20 zirvesinin kendisini hayal kırıklığına uğrattığını ama umutlarını yıkmadığını belirtti.
Guterres, Roma’yı umutları karşılanmamış şekilde terkettiğini ama en azından umutlarının gömülmediğini belirtti.
İtalya Başbakanı Mario Draghi, Pazar günü son çalışma oturumuna giren liderlere, hem uzun vadeli hedefler belirlemeleri hem de bu hedeflere ulaşmak için kısa vadeli değişiklikler yapmaları gerektiğini hatırlattı.
‘‘Kömürün kaldırılmasını hızlandırmalı ve yenilenebilir enerjiye daha fazla yatırım yapmalıyız” diyen Draghi, "Ayrıca mevcut kaynakları akıllıca kullandığımızdan emin olmamız gerekiyor, bu da teknolojilerimizi ve yaşam tarzlarımızı bu yeni dünyaya uyarlayabilmemiz gerektiği anlamına geliyor" diye konuştu.
İngiltere Prensi Charles da Draghi’nin mesajını tekrarladı. Liderleri küresel ısınmanın arttığı bir dünyayı miras alan gençleri dinlemeye çağıran Prens Charles, bunun ‘‘kelimenin tam anlamıyla son şans’’ olduğunu söyledi.
Zirvenin sonuç bildirisine göre, G-20 grubu zengin ülkelerin yoksul ükelere iklim değişikliğiyle mücadelelerinde yardım etmek için yılda 100 milyar dolar seferber etme vaadini de yeniden doğruladı.
Üzerinde mutabık kalınan noktalardan bir diğeri karbon nötrlüğüne veya atmosfere eklenen ve atmosferden uzaklaştırılan sera gazları arasında bir denge anlamına gelen “net sıfır” emisyona ulaşmak için belirlenen son tarihti. İtalya, zirveye girerken, belirli bir yıldan ziyade yalnızca “yüzyılın ortasına kadar” net sıfır emisyona ulaşma taahhüdünü güvence altına alabileceğini kabul etmişti.
Bildiride “Yüzyılın ortalarına kadar küresel net sıfır sera gazı emisyonu veya karbon nötrlüğe ulaşmanın kilit öneminin kabul edilmesinin’’ kullanılan sözcüklerin ve tarihin belirsizliği nedeniyle ‘‘zayıf’’ kaldığı yorumu yapıldı.
‘‘G-20 ülkelerinin çeşitliliği esnek olmayı gerektirdi’’
Bir Fransız yetkili belirgin olmayan sözcüklerin kullanılma nedeninin ortak bir hedefi tutturmaya çalışırken G-20 ülkelerinin farklılıklarını da göz önünde bulundurarak esnek olabilmek olduğunu belirtti. Özellikle Çin, Hindistan ve Endonezya’nın büyük kısmında hala kömür kullanıldığı için.
ABD ve Avrupa Birliği 2050 yılını ‘‘net sıfır emisyon’’ hedefi için belirlerken Çin, Rusya ve Suudi Arabistan 2060’ı hedefliyor. Bu üç ülkenin liderleri ise Roma’ya gelmedi.
Bir basın toplantısında konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da ‘‘2050 yılı neden sihirli bir yıl olarak görülüyor?’’ sorusunu sordu ve ‘‘Bu Avrupa Birliği’nin hedefi ise başka ülkelerin de başka hedefleri olabilir. Kimse bize 2050 yılının herkesin uyması gereken bir tarih olduğu konusunda bir kanıt sunmadı’’ diye konuştu.
G-20’nin en zor konularından biri sera gazlarının önemli bir kaynağı olan kömürün geleceğiydi.
Yurtdışında kömürlü enerji üretimini finanse etmeye son verilecek
Roma’daki zirvede liderler 2021’in sonuna kadar yurtdışında yeni kömürlü elektrik üretimi için uluslararası kamu finansmanı sağlanmasına son verme konusunda anlaştılar.
Buna göre G-20 ülkeleri bundan böyle yurtdışında kömürlü enerji santralleri kurulmasına mali destek vermeyecek. Bu, Batılı ülkelerin uzaklaştıkları bir unsurdu. Büyük Asya ekonomileri de son dönemde benzer şekilde davranmaya başlamıştı. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping geçen ay BM Genel Kurulu’nda Pekin’in bu tür projelere finansman sağlamayı bırakacağını söylemişti. Japonya ve Güney Kore de bu yılın başında benzer vaatlerde bulunmuştu.
Çin ülke içinde kömürle çalışan enerji santralleri inşa etmeyi sona erdirmek için bir tarih belirlemedi. Hem Çin hem de Hindistan yurtiçinde kömür tüketiminin azaltılarak sonlandırılması konusunda G-20 sonuç bildirisinde öneriler yer almasını kabul etmeyen ülkelerdendi.
G-20'nin yerli kömür kullanımını aşamalı olarak sona erdirmek için bir hedef belirlememesi İngiltere için bir hayal kırıklığı oldu. Başbakan Boris Johnson'ın sözcüsü Max Blain, G-20 bildirisinin iklim değişikliği konusundaki taahhütleri güvence altına almak için asla ana kaldıraç olmasının amaçlanmadığını söyledi.
Blain, İngiltere’nin kömür konusunda iddialı vaatler için baskı yapmaya devam edeceğini belirtti.
‘‘Liderlerden bebek adımları’’
Toronto Üniversitesi G-20 araştırma grubunun başkanı John Kirton, liderlerin anlaşma konusunda yalnızca ‘‘bebek adımları’’ attıklarını ve bildirinin yeni hiçbir şey yansıtmadığını söyledi.
Uzman, uluslararası kömür finansmanının sonlandırılmasının zirve bildirisinin en ‘‘belirgin’’ ve ‘‘gerçek’’ maddesi olduğunu kaydetti.
Genç iklim aktivistleri Greta Thunberg ve Vanessa Nakate G-20 zirvesi sona ererken basına yazdıkları açık mektupta iklim krizinin genellikle hafife alınan üç boyutundan söz ettiler. Genç aktivistler zamanın tükendiğini, çözümlerin iklim değişikliğinden en çok etkilenen halklara karşı adaletli olması gerektiğini ve çevreyi kirleten en büyük güçlerin genellikle gerçek emisyonlarını yansıtmayan eksik istatistiklerin arkasına saklandıklarını vurguladılar.
Mektupta ‘‘İklim krizinin en kötü sonuçlarını hala önleyebiliriz, ancak yalnızca bugün harekete geçersek’’ denildi.
