Gazete Duvar ekonomik gerekçelerle bugün itibariyle yayın hayatını sonlandırıyor. Bu gelişme, sahibi Vedat Zencir’in kapanmada önemli bir faktör olarak gösterdiği Google’ın algoritmasıyla ilgili tartışmaları da yeniden gündeme taşıdı.
Bağımsız gazetecilik açısından 2016 yılından bugüne Türkiye’deki internet haber platformlarından birisi olan Gazete Duvar’ın, arama motoru platformu Google’un algoritmasındaki değişiklik ile okuyucu kaybettiği ve dolayısıyla ciddi gelir kaybına uğradığı belirtiliyor. Bugün itibariyle yayın hayatını sonlandıracak Gazete Duvar’ın çalışanlarına tazminat ödemesinde bulunacağı ve işten çıkarmalarla küçülme kararı yerine kapanma kararı alındığı bildirildi.
Gazete Duvar Genel Yayın Yönetmeni Barış Avşar, VOA Türkçe’ye değerlendirmesinde, geçtiğimiz yıl Ekim ayında Google Türkiye’yle algoritma değişikliği görüştüklerini ve sonrasında defalarca görüşmeler yaptıklarını ancak herhangi bir şekilde geri dönüş alamadıklarını açıkladı.
Sadece Gazete Duvar değil benzer şekilde bağımsız habercilik açısından internet ortamında okuyucu kaybı yaşayan diğer medya kuruluşlarınca da Google’la iletişim kurulduğunu belirten Avşar, “Gazete Duvar olarak kendilerine okuyucu trafiğinde azalmayı gösterecek şekilde gerekli tüm bilgileri raporlayarak iletmemize rağmen Google tarafından ‘gerekli değerlendirmeyi yapacağız, size geri dönüş yapacağız’ şeklinde yanıtlar verildi. Maalesef bu genel geçer yanıtlar dışında Google tarafından algoritma değişikliği kaynaklı yaşadığımız okuyucu ve gelir kaybıyla ilgili bize herhangi bir çözüm sunulmadı” bilgisini verdi.
VOA Türkçe, Google Türkiye İletişim Direktörlüğü ile Kamu Politikası Birimi’ne ulaşarak, Gazete Duvar örneğiyle Google’un algoritma değişikliğiyle medya kuruluşlarına gerekli reklam gelirlerini aktarmadığı ve tıklanma dolayısıyla okuyucu kaybına yol açmasına ilişkin eleştirilerle ilgili bilgi talep etti. Buna karşılık Google’un yazılı talep ettiği sorulara gerekirse yazılı yanıt verileceği aktarıldı.
Gazete Duvar’ın sahibi Zencir: “Google medyada çölleşmeye neden oluyor”
Gazete Duvar’ın kurucusu işadamı Vedat Zencir, Basın İlan Kurumu’ndan (BİK) okunurluk şartıyla resmi ilan desteği alınabildiğini işaret ederek, Google’ın algoritma değişikliğine gitmesiyle birlikte medyada çölleşmeye neden olduğunu ve bunun sonucunda Gazete Duvar’ın da yaşadığı gelir kaybıyla artık var olmayı sürdüremediğini ifade etti.
Zencir, kurum içi veda mesajında, “Gazete Duvar’ı kapatmak değil dondurmak” olarak gördüğü bugünkü kararı Google’ın yeni algoritmasıyla yarattığı internet haberciliği ortamı nedeniyle almak zorunda kaldığını anlattı.
Geçtiğimiz yıl BİK’ten resmi ilan geliri elde etmek üzere başvuru yapıldığında ekonomik açıdan sürdürülebilir bir tabloyu umut ettiklerini anlatan Zencir, “Gazete Duvar’ın faaliyetlerini, ekonomik sürdürülebilirlik imkanının kalmamasından dolayı durdurmak zorunda kaldığımızı sizlere bildirmek durumundayım. Google’ın algoritma değişikliği ile birlikte bugüne kadar yaptığımız bütün doğru ve zamanında yatırımların neredeyse tamamı, ne yazık ki kısa bir sürede tehlikeye girdi. Google, üzerine hesap yapılabilir bir mecra olmaktan çıktı. Bu durum, dijital alanda yayıncılık yapan bizim gibi gazeteler için adeta bir ölüm fermanı niteliğinde. Arkasında nasıl bir hesap kitap var bilmiyoruz, ancak kesin olarak bildiğimiz bir şey var artık: Google ile birlikte dünyanın hızla bir medya çölleşmesiyle karşı karşıya kaldığı. Tabii ki ilklerden birisi olmak istemezdik. Ama bu fütursuz duruma karşı gereken davaları açmak, kendi finalimizi bize yakışan şekilde yapmak boynumuzun borcu. Kısaca, Google verilerindeki dramatik düşüş, buradan gelen reklam gelirlerini etkilerken, bin bir emek ve zorlukla oluşturduğumuz BİK’teki gelecek pozisyonumuzu da riske attı” açıklamasında bulundu.
Türkiye’nin içinde bulunduğu enflasyon tablosuyla birlikte Gazete Duvar çalışanı gazetecilere gerekli çalışma koşullarını sağlanmakta zorluk yaşadıklarını anlatan Zencir, “Devamlılık için küçülme de dahil bütün senaryolar ne yazık ki birlikte Duvar olarak yarattığımız bütün değerleri ve misyonumuzu, başta çalışma barışımız olmak üzere tarumar edebilirdi” diyerek çalışan sayısını azaltma formülünü değil yayını sonlandırmayı tercih ettiklerini söyledi.
Akademisyen Ertuna: “Bağımsız habercilik üzerinde teknolojik devler baskısı var”
Gazeteci ve akademisyen Doç. Dr. Can Ertuna, “Basın ve ifade özgürlüğünü, Türkiye’deki baskı koşulları kadar haberin internet ortamında dağıtımında söz sahibi olan dev teknoloji şirketleri etkilemeye başladı. Reklam ve haber dağıtımında bir tekel haline gelen Google’ın üst üste yaptığı algoritma değişiklikleri sürdürülebilir gelir modelleri konusunda hali hazırda önemli sorunlar yaşayan bağımsız, eleştirel haber merkezlerinin var olma koşulları tehdit ediyor ya da ortadan kaldırıyor” dedi.
VOA Türkçe’ye değerlendirmesini paylaşan Ertuna, Türkiye’de bağımsız habercilik üzerinde artık Google, META gibi teknoloji şirketleriyle de ekonomik baskı yaratıldığını işaret etti. Ertuna, “Türkiye’de medya sektörüne kaynak aktaracak iş insanı veya sermaye grubu yok denecek kadar az. Bu sektöre yatırım yapmaktan çekiniyorlar, korkuyorlar. Okuyucular da habere ulaşmak için ücrete ödeme alışkanlıklarını yitirdikleri için geriye yine haberciliğin bağımsızlığını tartışma konusu yapabilecek uluslararası fon destekleri ile siyasi partiler, belediyeler gibi destekler ile kamu destekleri kalıyor. Bunun dışında reklam gelirleriyle yaşayacak veya yaşamaya çalışan medya kuruluşları ise Google gibi teknoloji devleri insafına kalmış görünüyor. BİK’in verdiği ilanları da okuyucu sayısı belirlediği için Silikon Vadisi’nde alınan kararlar Türkiye’nin özgün koşullarıyla birleştiğinde ekonomik kriz ortamında var olamaya çalışan haber merkezlerinde ciddi sıkıntılar yaşanıyor” diye konuştu.
ÇGD: “Google’un algoritma değişikliğiyle özgür gazetecilik tehdit altında”
Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD), “Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik koşulların yanısıra Google’ın açıklama dahi yapmadan değiştirdiği algoritmalar nedeniyle bugün Türkiye’de bağımsız ve özgür gazetecilik ne yazık ki ağır bir tehdit altında” açıklaması yaptı.
ÇGD’den yapılan yazılı açıklamada, “Farklı kurumlarda arka arkaya gelen küçülme kararları sonrası en nihayetinde Gazete Duvar’ın kapanma kararı alması sadece ekonomik zorluklarla açıklanamaz. Bağımsız mecraların yok olması veya gazetecilerin işsiz kalması her şeyden önce gazetecilik mesleğinin aldığı büyük bir darbedir. Google’ın iktidar merkezinde olmayan birçok siteye uyguladığı ‘trafik sansür’ünün ne yazık ki daha çok internet haber sitesinin büyük bir darbe almasına yol açacağı bir gerçektir. Halkın haber alma hakkını tehdit eden bu düzenlemeden, daha doğrusu örtülü sansürden bir an önce vazgeçilmelidir. Gazeteciler, halkın haber alma hakkı için mücadelesini sürdürecek. Ancak şimdi, hep birlikte ve her zamankinden daha fazla, bağımsız ve özgür basına sahip çıkma zamanıdır. Özgür basın, özgür toplumun temelidir” denildi.
TGS “Sendikal talepler kaynaklı değil Google kaynaklı” açıklaması yaptı
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), Gazete Duvar’da bu yılki Toplu İş Sözleşmesi (TİS) görüşmelerine devam edilmekle birlikte medya kuruluşunda kapatma kararı alınmasında bunun etkili olmadığını duyurdu.
TGS, X platformunda, “Sendikamızın 6 yıldır örgütlü olduğu ve toplu iş sözleşmesi imzaladığı Gazete Duvar, ne yazık ki bugün yayın hayatına son verdi. Nedeni, tüm bağımsız/alternatif medyanın içinde bulunduğu ekonomik açmazdır. Google’un art arda yaptığı algoritma değişiklikleri nedeniyle ziyaretçi sayısı ve buna bağlı olarak ilan gelirlerinde yaşanan büyük düşüş Gazete Duvar'ın sürdürülebilirliğini işveren nezdinde ortadan kaldırdı. Bazı sosyal medya hesaplarında yapılan ‘toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşma sağlanamadı, o yüzden kapandı’ gibi açıklamalar gerçeği yansıtmamaktadır. Sendikayı işyeri kapatan, üyelerini işsiz bırakan bir kurum gibi göstermek, gazetecilerin örgütlülüğüne yapılan bir saldırıdır. Gazete Duvar’daki üyelerimiz başta olmak üzere tüm gazetecilerin hakları için mücadeleye devam edeceğiz” açıklamasında bulundu.
DİSK Basın İş Sendikası da, Google’ın Türkiye’de medya ortamında olumsuz etki yarattığını vurgulayarak, medya sektöründeki sermaye veya bir başka deyişle “patronaj sorununu” anlatan yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, özetle, “Gazete Duvar’ın kapanması ne yazık ki ilk değildi ve son da olmayacak. Geçtiğimiz haftalarda Artı Gerçek’in küçülmeye gitmesi, ondan önce Medyascope ve 10Haber’de yaşanan işten çıkarmalar Türkiye’de gazeteciliğin güvencesizliğinin geldiği boyutları gösteriyor. BİK’in internet siteleri için şart koştuğu koşulların ağırlığı ile Google algoritmalarında yaşanan değişiklik bağımsız medyayı nefes alamayacak duruma getirdi. Gazete Duvar yönetimi de kapanma gerekçesi olarak arkadaşlarımıza bu gerekçeyi sundu. Gazeteciliğin sansürlerle boğuştuğu bu dönemde bağımsız medya organlarının kapatılması işsiz gazeteci sayısının da hızla artmasına neden oluyor. Güvencesizlik ve işsizlik kıskacında yaşam mücadelesi veren gazeteciler için kurtuluş reçetesi de örgütlenmekten geçiyor. Gazete Duvar’ın kapatılması kararı hangi gerekçelerle alınmış olursa olsun, bu durum, meslektaşlarımızın güvencesizlik kıskacında hayatlarını sürdürdüğünü tekrar göstermiş oldu. Bu kapanma, ayrıca toplumun haber alma hakkının kısıtlanması anlamını da taşıyor. Gazete Duvar’da yaşananları dikkatle takip ediyoruz ve meslektaşlarımızın yanındayız” denildi.
Forum