Gazze’de ateşkes anlaşması yaklaşık üç saatlik bir gecikmenin ardından yürürlüğe girerek İsrail ile ile Hamas arasındaki savaşı durdurdu ve çoğu defalarca yerinden edilmiş 2,3 milyon Filistinli’ye umut verdi.
Filistinliler Pazar günü kutlama yapmak ve bombalanan evlerinin enkazına geri dönmek için sokaklara dökülürken, Hamas ateşkes anlaşması kapsamında ilk üç rehineyi Kızıl Haç'a teslim etti.
Canlı televizyon görüntülerinde üç kadın rehinenin silahlı Hamas mensupları tarafından çevrelenmiş bir araçtan çıktıkları görüldü.
Rehineler Uluslararası Kızılhaç Komitesi'ne ait araçlara binerken, savaşçılardan oluşan kalabalık Hamas'ın silahlı kanadının adını slogan attı.
Reuters haber ajansına konuşan İsrailli bir yetkili Kızıl Haç'ın kadınların sağlık durumlarının iyi olduğunu söylediğini aktardı. Rehineler, daha sonra İsrail güçlerine teslim edildi.
Hamas, serbest kalacak ilk üç İsrailli rehinenin Romi Gonen, Doron Steinbrecher ve Emily Damari olduğunu açıklamıştı.
24 yaşındaki Gonen, Nova müzik festivalinden, 28 yaşındaki Damari ve 31 yaşındaki Steinbrecher de Kfar Aza kibbutzundan kaçırılmıştı. Damari İsrail-İngiliz çifte vatandaşı.
İsrail işgali altındaki Batı Şeria'da da otobüsler İsrail'in gözaltındaki Filistinli mahkûmların serbest bırakılmasını bekliyor.
Hamas rehineler karşılığında serbest bırakılacak ilk grubun 69 kadın ve 21 genç erkekten oluştuğunu açıkladı.
Pazar günü başlayan ateşkesle birlikte binlerce Filistinli, Gazze sokaklarına döküldü. Bazıları kutlama yaparken bazıları yakınlarının mezarlarını ziyaret etti, birçoğu da evlerinden geriye kalanları görmek için geri döndü.
İsrail'in en yoğun hava saldırılarının ve militanlarla çatışmaların yaşandığı bölgenin kuzeyinde, yüzlerce insan moloz ve bükülmüş metallerden oluşan harap bir arazide yollarını bulmaya çalıştı.
Reuters haber ajansına göre silahlı Hamas savaşçıları, kalabalıkların tezahürat ve sloganları eşliğinde güneydeki Han Yunus kentinden geçtiler. Mavi polis üniforması giymiş Hamas polisleri, İsrail hava saldırılarından kaçınmak için aylarca gözden uzak durmaya çalıştıktan sonra bazı bölgelerde konuşlandı.
Filistin Sivil Acil Durum Servisi, gecikme sırasında İsrail askeri saldırılarında en az 13 kişinin öldüğünü açıkladı. Yerel saatle 11.15'te yürürlüğe girdikten sonra başka bir saldırı rapor edilmedi.
Ateşkesin yürürlüğe girmesinden önceki saatlerde yakıt ve yardım malzemesi taşıyan kamyonlar sınır kapılarında uzun kuyruklar oluşturdu. Dünya Gıda Programı kamyonların Pazar sabahı geçmeye başladığını açıkladı.
Anlaşma, altı haftalık ilk ateşkes süresince her gün Gazze'ye 50'si yakıt taşıyan 600 kamyon dolusu yardımın girmesine izin verilmesini öngörüyor. Bu 600 yardım kamyonunun yarısı, uzmanların kıtlığın eli kulağında olduğu uyarısında bulunduğu Gazze'nin kuzeyine gönderilecek.
Biden'dan ateşkes açıklaması ve eleştirilere yanıt
ABD Başkanı Biden da ateşkes için ortaya koyduğu anlaşmanın sonuç vermesinden memnun olduğunu söyledi.
Ateşkesin yürürlüğe girmesinden birkaç saat sonra Güney Carolina'ya yaptığı ziyaret sırasında konuşan Biden, “Onca acı, ölüm ve can kaybından sonra bugün Gazze'de silahlar sustu” dedi.
“Bugün, 470 gündür karanlık tünellerde iradeleri dışında tutulan üç İsrailli kadının serbest bırakıldığını görüyoruz. Yedi gün içinde dört kadın daha serbest bırakılacak ve bundan sonra her yedi günde bir, aralarında en az iki Amerikan vatandaşının da bulunduğu üç rehine daha serbest bırakılacak” diye konuşan Biden, anlaşmanın bu ilk aşamasında rehineler ve aileleri için dua ettiklerini söyledi.
İsrail'e desteği nedeniyle kendisine yönelik eleştirilere de değinen Biden, “Amerika'yı bölgede daha büyük bir savaşın içine çekme riski taşıdığını söylediler. Birçoğuna büyük saygı duyduğum bu sesleri dinledim, ancak izlediğim yoldan vazgeçmenin bizi bugün gördüğümüz ateşkese götürmeyeceği, bunun yerine bölgede pek çok kişinin korktuğu daha geniş bir savaşı riske atacağı sonucuna vardım” ifadelerini kullandı.
“Şimdi bölge temelden değişmiş durumda” diyen ABD Başkanı, Hamas ve İran'ın zayıflatıldığına dikkat çekti; “Lübnan'da Hizbullah'ın pençesinden kurtulmuş bir gelecek için bir fırsat var. Suriye'de Esat'ın zulmünden kurtulmuş bir gelecek, Filistin halkı için kendi devletlerine giden inandırıcı bir yol ve İsrail'in Suudi Arabistan dahil tüm komşularıyla normalleşmesi ve bütünleşmesi için bir fırsat var” mesajı verdi.
Hem kendi ekibinin hem de seçilmiş Başkan Trump'ın ekibinin başkanlığının son günlerinde “tek ses” olarak hareket etmesinden “memnuniyet duyduğunu” söyleyen Biden, görevdeki son gününde, “Şimdi bu anlaşmanın uygulanmasına yardımcı olmak bir sonraki yönetime düşüyor” dedi.
Ateşkes anlaşması, dar kıyı şeridini kontrol eden Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e saldırarak İsrailli yetkililere göre yaklaşık 1200 kişinin ölümüne yol açmasının ardından başlayan Gazze savaşının sona ermesine yardımcı olabilir.
Filistinli sağlık yetkililerine göre İsrail'in operasyonları, Gazze'nin büyük bölümünü enkaza çevirdi ve yaklaşık 47 bin Filistinli’nin ölümüne neden oldu.
İsrail ve Hamas arasındaki çatışmaları sona erdiren anlaşma, ABD, Katar ve Mısır'ın arabuluculuğunda bir yıldan fazla süren müzakerelerin ardından sağlandı.
ABD Başkanı Joe Biden anlaşmayı ilk olarak Mayıs ayında onaylamıştı. Savaşan taraflar Çarşamba günü anlaşmayı kabul etmişti.
İsrail kabinesi Cumartesi erken saatlerde, 24 bakanın lehte, sekiz bakanın aleyhte oy kullandığı anlaşmayı onaylamış; ancak Başbakan Benyamin Netanyahu, Hamas Pazar günü serbest bırakılması planlanan üç rehinenin listesini vermediği sürece ateşkesin başlamayacağını söylemişti.
Hamas nihayetinde isimleri verdi ve ateşkes üç saat gecikme ile başlamış oldu.
Anlaşmanın her biri altı hafta sürecek üç aşaması bulunuyor. İkinci ve üçüncü aşamaların şartları halen müzakere ediliyor ancak birinci aşama kapsamında, bir sonraki aşama tamamlanana kadar altı hafta geçmesi halinde çatışmaların durdurulmasının devam etmesi bekleniyor.
Birinci aşama, İsrail güçlerinin nüfusun yoğun olduğu bölgelerden çekilmesini ve Gazze'ye daha fazla yardımın yanısıra İsrail hapishanelerinde tutuklu bulunan bazı Filistinliler’in ve aralarında Amerikalılar’ın da bulunduğu Hamas'ın elindeki bazı rehinelerin serbest bırakılmasını içeriyor.
Donald Trump'ın yemin ederek göreve başlayacağı Pazartesi günü öğle saatlerinden itibaren anlaşmanın uygulanmasını sağlamak Trump yönetiminin sorumluluğunda olacak.
Netanyahu Cuma günü geç saatlerde yaptığı açıklamada, Biden ve Trump'tan ikinci aşama müzakerelerinin başarısız olması halinde İsrail'in “ABD'nin desteğiyle yoğun çatışmalara geri döneceği” konusunda “kesin garantiler” aldığını söylemişti.
Forum