Gazze'de İsrail-Hamas arasındaki zayıf ateşkeste Pazar günü yeni bir aşamaya ulaşıldı. İsrail birlikleri, bölgeyi ikiye bölen dar bir arazi şeridi olan Netzarim koridorundan çekildi. Bu sayede daha fazla Filistinli daha önce yaşadıkları kuzey bölgesine geri dönebildi.
Ancak 15 aydır süren çatışmalar nedeniyle arazinin büyük bölümü yerle bir oldu.
Su tankları ve bavullar da dahil olmak üzere eşyalarla dolu araçlar, altı kilometrelik Netzarim'den geçen bir yoldan kuzeye doğru ilerledi. Ateşkes uyarınca İsrail'in araçların denetlenmeden geçmesine izin vermesi gerekiyordu. Yol çevresinde İsrail askerlerinin bulunmadığı görüldü.
Hamas sözcüsü Abdüllatif el-Kanua geri çekilmenin Hamas'ın “düşmanın taleplerine boyun eğmeye zorladığını” gösterdiğini ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun “tam zafer elde etme hayalini bozduğunu" söyledi.
İsrailli yetkililer kaç askerin geri çekildiğini ya da nereye çekildiğini açıklamadı. Askerler halen Gazze'nin İsrail ve Mısır sınırlarında bulunuyor ve Mart ayı başına kadar sürecek 42 günlük ateşkesin ilerleyen aşamalarında tam bir geri çekilmenin müzakere edilmesi bekleniyor.
Ancak Hamas'ın elindeki daha fazla rehinenin ve İsrail'de tutuklu bulunan Filistinli mahkumların serbest bırakılmasını sağlaması beklenen ateşkesin uzatılması müzakerelerinde neredeyse hiç ilerleme kaydedilmedi.
Netanyahu, taraflar arasındaki görüşmelerde kilit arabulucu olan Katar'a bir heyet gönderdi ancak heyette alt düzey yetkililer yer aldı. İsrailli liderin ayrıca uzatılması garanti edilmeyen ateşkesin ikinci aşamasını görüşmek üzere bu hafta kabine bakanlarını biraraya getirmesi bekleniyor.
Pazar günü ayrıca Filistin Sağlık Bakanlığı, İsrail askerlerinin militanlara karşı geniş çaplı bir operasyon yürüttüğü işgal altındaki Batı Şeria'nın kuzeyinde, biri sekiz aylık hamile olmak üzere 20'li yaşlarda iki kadının İsrail ateşiyle vurularak öldürüldüğünü açıkladı.
Ateşkesin altı haftalık ilk aşamasında Hamas, çatışmalara ara verilmesi, yüzlerce Filistinli mahkumun serbest bırakılması ve Gazze'ye insani yardım akışı karşılığında 7 Ekim 2023'te İsrail'e düzenlediği saldırıda esir aldığı 33 İsrailli rehineyi kademeli olarak serbest bırakıyor. Anlaşma ayrıca İsrail askerlerinin Gazze'nin kalabalık bölgelerinden ve Netzarim koridorundan geri çekilmesini de öngörüyor.
İkinci aşamada ise İsrail'in Gazze'den tamamen çekilmesi ve “sürdürülebilir bir sükunet” karşılığında kalan tüm canlı rehineler serbest bırakılacak. Ancak ayrıntılar belirsiz ve henüz müzakere edilmedi.
Ateşkes anlaşması geçen hafta ABD Başkanı Donald Trump'ın Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında Netanyahu'nun yanında yer alarak savaşın sonunda Gazze'nin ABD'ye ait olacağını söylemesi ve ardından İsrail'in Akdeniz kıyısındaki bölgeyi devredeceğini ilan etmesiyle daha da çalkantılı bir hal aldı.
Hamas, Arap ülkeleri ve ABD'nin hem müttefikleri hem de düşmanları öneriyi kınarken, Netanyahu öneriyi Ortadoğu barışına giden yolda oyunun kurallarını değiştirecek potansiyel bir atılım olarak memnuniyetle karşıladı. Çok sayıda ülke, Trump'ın önerdiği gibi Filistinliler'in komşu ülkelere göç ettirilmesi yerine bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını desteklemeye devam ettiklerini açıkladı.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Waltz, Pazar günü NBC'nin “Meet the Press” programına verdiği demeçte Trump'ın “insancıl bir şekilde bu insanlara ne olacağını sorduğunu” söyledi. Waltz, “Bölgedeki herkes Filistinliler için üzüldüğünü söylüyor, haklı olarak. Ancak onun planını beğenmiyorsanız o zaman kendi planınızla masaya gelin" dedi.
Netanyahu, İsraillilere karşı tarihlerinin en ölümcül saldırısını gerçekleştiren Hamas'ın yenilgiye uğratılabilmesi için ilk aşamadan sonra savaşın yeniden başlatılması konusunda aşırı sağcı siyasi müttefiklerinin ağır baskısı altında.
Ayrıca Cumartesi günü serbest bırakılan üç erkek tutsağın çelimsiz görünümleri ülkeyi şaşkına çevirdikten sonra İsrail Başbakanı daha fazla rehinenin eve döndüğünü görmek isteyen ve ateşkesin devam etmesini isteyen İsrailliler'in de baskısıyla karşı karşıya.
Gazze'deki savaş, Hamas'ın Ekim 2023'te İsrail'e düzenlediği ve 1200 kişinin ölümüne, 250 rehinenin yakalanmasına neden olan şok edici terör saldırısıyla tetiklenmişti. Yerel sağlık yetkililerine göre İsrail'in karşı saldırısında yarısından fazlası kadın ve çocuk olmak üzere 47 binden fazla Filistinli hayatını kaybetti. İsrail ölü sayısına öldürdüğü 17 bin militanın da dahil olduğunu belirtiyor.
ABD'nin terör örgütü olarak tanımladığı Hamas'ın Cumartesi günü üç İsrailli rehineyi serbest bırakmasının ardından İsrail de son esir takasında 183 Filistinli mahkumu serbest bıraktı. Bu, ateşkesin geçen ay yürürlüğe girmesinden bu yana gerçekleşen beşinci takas oldu.
Forum