Başkan Donald Trump, bugün Beyaz Saray’da Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi’yi ağırlayacak. İki liderin görüşmesinden, terörle mücadelede aralarındaki işbirliğini artırma kararının çıkması bekleniyor.
Atlantik Konseyi adlı düşünce kuruluşundan Ortadoğu uzmanı H.A. Hellyer, Trump ve Sisi için, “Her ikisi de İslamizm’e karşı derin antipasti besliyor. Güvenliği, politikalarının en öncelikli konusu olarak görüyorlar” dedi.
Ziyaret öncesinde Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, “(ABD-Mısır) İlişkiler tarihsel olarak güvenlik çıkarları tarafından şekillenmiştir ve bu durum görüşmenin kilit bir unsurunu oluşturmaya devam edecek” ifadesi kullanıldı.
Mısır cumhurbaşkanının teröristlere karşı savaşta katı politikasının övüldüğü açıklamada, “Sisi 2014’te cumhurbaşkanı olduktan sonra bazı hassas konularda cesur adımlar attı” denildi.
Ortak hedefler
Amerika’nın Sesi’ne konuşan analistler ve bölge uzmanları, görüşmenin bu manada başarılı olmasının beklendiğini söylediler. İki liderin, Trump başkan adayıyken geçen Eylül ayında New York’taki BM Genel Kurulu sırasında biraraya geldikleri ve iyi anlaştıkları belirtiliyor.
Uzmanlar, hem Trump hem de Sisi’nin güvenlik konusuna ortak vurguları gözönüne alındığında, Obama döneminde yara alan ilişkilere yeni soluk kazandırmanın kolay olacağını tahmin ediyor.
ABD’nin bir önceki başkanı Barack Obama, Mısır’ın demokratik yoldan seçilmiş ilk cumhurbaşkanı olan Muhammed Mursi’nin 2013 yılında o zamanlar başında General Sisi’nin olduğu Mısır ordusu tarafından devrilmesinden sonra Amerika’nın Kahire’ye yardımlarını askıya almıştı. Obama, Sisi’yi Beyaz Saray’a da davet etmemiş ve askeri rejimin Mursi’nin temsil ettiği Müslüman Kardeşler’e uyguladığı baskıyı eleştirmişti. Sisi ise Müslüman Kardeşler’i terör örgütü olarak görüyor.
Ortadoğu politikaları üzerinde çalışan Washington Enstitüsü adlı düşünce kuruluşu uzmanı Robert Satloff, “Obama yönetimi (eski cumhurbaşkanı Hüsnü) Mübarek’ten, devrime, Müslüman Kardeşler’e, yeniden devrime ve askeri rejime uzanan dönemleri gördü. Bu, ABD-Mısır ilişkilerinde epey çalkantılı bir dönemdi” diye konuştu.
Satloff, Trump’ın Sisi’yi, cihad yanlısı aşırılığa karşı savaşta Amerika’nın önde gelen Arap ortağı olarak gördüğünü belirtiyor.
Müslüman dünyasının gözü Trump-Sisi görüşmesinde
Trump ile Sisi arasında Beyaz Saray’daki Oval Ofis’te yapılacak görüşme, Trump’ın Mısır ve daha geniş Müslüman dünyasına yönelik hissiyat ve niyetleri hakkında yoğun bir merakın olduğu Kahire’de de yakından izleniyor.
Atlantik Konseyi’nden Hellyer, “Tüm bölge nefesini tutmuş durumda, Şunu merak ediyorlar; Trump nüfusu Müslüman ağırlıklı 6 ülkenin vatandaşlarına ABD’ye giriş yasağı getirdi, bu ne anlama geliyor? Şimdi de, Kahire de dahil bazı kentlerdeki havaalanlarından ABD’ye uçan yolcuların yanlarında dizüstü bilgisayar taşıyamayacak olmaları. Sadece İslamizm değil, daha genel anlamda İslam ve Müslümanlar hakkında da konuşan Trump’ın yakın ekibiyle ilgili sorular” diyor.
Kahire’nin siyasi elitleri de Trump’ın bazı önemli konulardaki pozisyonlarının ne olduğuna dair işaret sunacağı beklentisiyle Ovel Ofis’teki görüşmeyi takip ediyor. Bunlar arasında, ‘Trump’ın dış harcamalarda kesinti teklifi Mısır’a askeri ve mali yardımlarda da kesintiyi getirecek mi? Belki daha önemlisi, Trump’ın daha sıcak bir tavır sergilemesi Sisi yönetiminin çok tepki çeken insan hakları karnesine ABD yönetiminin daha gevşek yaklaşacağının bir sinyali mi olacak?’ gibi sorular yer alıyor.
Beyaz Saray’dan üst düzey bir yetkili, Trump yönetiminin insan hakları konusunda Mısır’la sessizce çalışacağını söyledi. “Yaklaşımımız, bu tip hassas konuları özel, daha ketum bir şekilde ele almak. Bunun konuları daha olumlu bir neticeye taşımanın en etkili yöntemi olduğunu düşünüyoruz” dedi.
‘Masada insan hakları da olmalı’
Bunlar insan hakları üzerinde çalışan grupların duymak istediği ifadeler olmadı. Washington’daki Arap Merkezi’nde gazetecilere konuşan insan hakları aktivistleri, Mısır’da sivil topluma baskılar ve siyasi alanı daraltma gibi uygulamalarla otoriterliğe doğru bir kayıştan duydukları kaygıyı dile getirdi.
Middle East Front Line Defenders’tan Moataz El Fegiery, “Bence Cumhurbaşkanı Sisi Beyaz Saray’a Mısır’daki iktidarını meşrulaştırmak için büyük bir ödül olarak bakıyor. Eğer ABD’nin Mısır üzerinde ağırlığı varsa masada insan hakları konusunun da olması çok önemli. Aksi takdirde bu, Beyaz Saray’dan Sisi’ye barışçıl muhalefet ve sivil topluma büyük çaplı baskıları devam ettirmesi için yeşil ışık yakılması anlamına gelecektir” dedi.
Trump bu hafta Sisi dışında iki lideri daha ağırlayacak. Ürdün Kralı Abdullah Çarşamba günü Beyaz Saray’ın konuğu olacak. Bu görüşmenin ardından da Trump Florida’daki konutu Mar-a-Lago’da Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile biraraya gelecek.
