Baba Amro, Humus kent merkezindeki mahallelerden biri. 2011 başlarında yaklaşık 30 bin nüfusu olan mahalle, kentteki en şiddetli çatışmaların yaşandığı yerler arasında. Mahallede yaşayanların bir kısmı çatışmaların başlaması ile birlikte evlerini terk etti. Bir kısmı mahalle silahlı grupların kontrolünde kaldığı süre boyunca evinden ayrılmadı. Aralarında silahlı gruplara mensup olanların ailelerinin ve yakınlarının da olduğu çok sayıda kişi ise Humus’un bazı mahallelerini de kapsayan ve Eski Humus uzlaşması olarak bilinen anlaşmanın ardından ya ülke içinde başka yerlere gitti ya da ülke dışına çıktı.
Mahalleyi çatışmaların başlamasının hemen ardından terk edenlerin bir kısmı geri dönmeye başladı. Yaklaşık 5 bin kişinin geri döndüğü mahallenin bir kısmı tamamen yıkılmış veya ağır hasarlı. Bir kısmında ise binalar, evler yıkılmamış ancak çoğu ya yanmış ya da çatışmalar sırasında roket, havan topu isabet etmiş.
Tamamen yıkılmamış ve tamir edilebilir durumdaki binalar arasında olan ilkokulda mahalleye geri dönenlerin çocukları öğrenimlerine devam ediyor. Yaklaşık 400 ilköğretim öğrencisinin devam ettiği okul binasının dış yüzeyinde kurşun delikleri dolgularla kapatılmış ancak ilk bakışta anlaşılabiliyor. Bahçe duvarında çocukların yaptığı anlaşılan resimler göze çarpıyor.
Humus, Suriye’de kış şartlarının en ağır geçtiği kentlerden biri. Çocuklar, Baba Amro’daki ilkokulun sınıflarında mazot sobası ile ısınıyor. Ancak soba sınıfı ısıtmaya yetmiyor olacak ki çocuklar paltoları ve atkılarıyla katılıyorlar derslere.
Çocukların öğretmenleri de çoğunlukla kendi mahallelerinden. Bir kısmı 2011 yılı öncesinde de öğretmenmiş, bir kısmı ise mahalleye geri döndükten sonra okulda öğretmenlik yapmaya başlamış. Konuştuğumuz çocuklar okulu sevdiklerini, öğretmenler gerekli öğrenim araçlarına sahip olduklarını söylüyorlar.
Mahalledeki ilkokul ve bahçesi tamir edilmiş ve temizlenmiş olsa da okula giden yol, çatışma günlerinde muhtemelen siper olarak kullanılmış toprak yığınları, boş mermi kovanları, binalardan kopan molozlar, hangi eve veya kime ait olduğu bilinmeyen giyecek, perde, örtü gibi eşyalarla dolu.
İlkokulun bitişiğinde de bir lise binası bulunuyor. 300 kadar öğrencisi olduğu belirtilen liseye dönem sonu sınavları devam ettiği için öğrencileri rahatsız etmemek için gitmemeyi tercih ediyoruz.
Baba Amro’da az sayıda dükkan açık. Sadece sahipleri geri dönen evlerde, binalarda elektrik var. Hasarlı binaların yanı sıra büyük çaplı altyapı tamiratının gerekli olduğu açık.
Mahalleye birkaç ay önce döndüğünü söyleyen bir kadın, yakınlarının bir kısmının da geri dönmeyi planladığını ancak evlerin, işyerlerinin tamiratı için maddi güçleri yeterli olmadığı için tedirgin olduklarını söyledi.
Mahalledeki bir başka okul binasında da çatışmalardan kalanların temizliği devam ediyor. Okul ne zaman öğrenime açılır, ne kadar öğrencisi olur henüz bilinmiyor.
