İlaç firmaları, Başkan Joe Biden'ın Corona virüsü aşılarının patentlerinin kaldırılmasına destek vermesinin hassas arz zincirini sekteye uğratabileceği görüşünü savundu. Firmalar, patent haklarından feragat etmek yerine zengin ülkelerin Corona virüsü aşılarını gelişmekte olan ülkelerle paylaşma konusunda daha cömert davranması gerektiğini kaydetti.
Biden'ın Corona virüsü aşılarının fikri mülkiyet haklarının gevşetilmesine destek verdiğini açıklaması, ilaç firmalarını öfkelendirmişti.
Uluslararası İlaç İmalatçıları ve Birlikleri Federasyonu (IFPMA) Dünya Ticaret Örgütü'nün (WTO) kabul etmesi durumunda patent haklarının kaldırılmasının yeterli uzmanlığa sahip olmayan yeni imalatçıların köklü firmalara karşı sayıca bir üstünlük elde edebileceğini bildirdi.
IFPMA Başkanı General Thomas Cueni, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, "Çok sayıda aşı üreticisinin 'kaynaklarımız, teknisyenlerimiz sınırlı' şeklinde açıklamalar yaptıklarını duydum" dedi ve "güvenilir olmayan firmaların" da aşı imalatına dahil olması durumunda karmaşa yaşanacağı uyarısında bulundu.
Aşı geliştiren firmalar da fikri mülkiyet haklarından feragat etmenin bir çözüm yolu olmadığı konusunda Thomas Cueni'ye katıldı.
Mayıs ayında elçi RNA (mRNA) teknolojisiyle geliştirdiği Corona virüsü aşısının deneylerine ilişkin sonuçları açıklamaya hazırlanan Alman biyoteknoloji firması CureVac, arzda yaşanan darboğazdan patent haklarının sorumlu tutulamayacağını bildirdi.
CureVac sözcüsü, "mRNA teknolojisi, Covid-19'la mücadelede kilit teknoloji olarak öne çıktığı için dünyanın şimdi aynı hammaddelere daha önce hayal bile edilemeyen miktarlarda ihtiyacı var. En büyük sorun, bunun eşgüdümünün nasıl gerçekleştirileceği" şeklinde konuştu.
IFPMA'dan Cueni, esas darboğazların ticari engeller, özellikle de ABD Savunma İmalat Yasası olduğunu kaydetti. Uzun yıllar önce kabul edilen ABD Savunma İmalat Yasası, tedarik siparişlerinde ABD ulusal savunmasına öncelik tanınmasını öngörüyor. Ancak yasa, doğal afetler gibi, askeri olmayan kriz durumlarında da devreye sokuluyor.
Cueni, düşük gelirli ülkelerin aşı kampanyalarını hızla başlatmanın yolunun zengin ülkelerin aşı bağışı yapmasından geçtiğini, zengin ülkelerdeki genç ve sağlıklı kişilere aşı önceliği verilmesinin ertelenmesi gerektiğini söyledi.
Perşembe günü birinci çeyreğe ilişkin rakamları açıklayan Amerikan biyoteknoloji firması Moderna, patent haklarından feragat etmenin 2021 ve 2022 yıllarında aşı arzını arttırmaya yardım etmeyeceğini bildirdi.
Moderna, geçtiğimiz yıl, aşı patentlerini uygulamayacağını söylemişti. Alman CureVac da Perşembe günkü açıklamasında pandemi sırasında patent haklarını uygulamayacağını, bunun aksini yapacak herhangi bir aşı firması tanımadığını kaydetti.
Deneysel Corona virüsü aşısının ileri aşama deneylerini sürdüren İtalyan ilaç firması ReiThera da patent haklarının gevşetilmesi önerisini eleştirdi.
Yoksul ülkelere aşı tedarik etmek için başlatılan COVAX aşı paylaşımı girişimini Dünya Sağlık Örgütü'yle beraber yürüten GAVI aşı ittifakıysa ilaç sektörünün verdiği olumsuz tepkiden farklı olarak Başkan Biden'ın Corona aşılarının fikri mülkiyet haklarının gevşetilmesine destek vermesini memnunlukla karşıladı.
