BAĞDAT —
Saddam Hüseyin rejimini sona erdiren Amerikan işgalinden 10 yıl sonra, Irak’ta demokrasi bir çok sorunla karşı karşıya ve gelecek belirsizliklerle dolu.
Amerika’nın on yıl önce başlattığı işgal Irak’a çok partili bir demokrasi getirdikten sonra, ülkede ikisi ulusal, ikisi yerel olmak üzere dört seçim ve bir referandum gerçekleşti. Irak halkını önümüzdeki ay içinde bir yerel seçim ve önümüzdeki yıl içinde de ulusal seçim bekliyor.
Ancak yerel seçimlerde sıkıntılar devam ediyor. Hükümet tarafından ayrımcılığa hedef tutulduklarına inanan Sünniler’in ayaklanmasıyla artan mezhep çatışmaları yüzünden iki bölgede seçim altı ay ertelendi.
Siyasi Analiz Merkezi uzmanı Taha Jallo Mare, artan şiddet olaylarına rağmen güvenliğin arttığını söyledi. Ancak, gerginlik Irak’ta istikrarı tehdit ediyor.
Uzman Mare, “Siyasi durum ve mezhepçi partiler, halkı çatışmaya itecek güce sahip. Halk şimdilik sakin ve sabırlı, ancak çatışma kötüye gittiği takdirde kendilerini korumak için taraf seçmek zorunda kalabilirler,” diyor.
Bazı Iraklılar genç demokrasileri için karamsar düşünüyor. Onlara göre savaş, bir diktatörü alıp yerine birçok farklı diktatör getirdi. Zawra Parkı’nda general Basil Muhammet Ali, Irak’ın yeniden bir diktatöre ihtiyacı olduğunu savunuyor: “Hayat Saddam varken çok daha iyiydi. Diktatörlük, barış getirmek, ülkeyi ve insanları birleştirmek için en iyi yol.”
Bağdat Üniversitesi Profesörü Montaser Idani bu görüşe katılmasa da bir çok farklı tip demokrasi olduğunu ekliyor. Ona göre sorun Iraklı liderlerin hala Saddam döneminin Baas Partisi anlayışına sahip olması: “Kendi demokrasimizi inşa etmeliyiz. Şu anki liderler Irak’a demokrasi getirecek liderler değil çünkü totaliter bir anlayışa sahipler. Baas partisinin sorunuyla aynı durum.”
Bağdat’ın merkezinde dükkan sahibi olan Latif Salih olaya daha felsefi yaklaşıyor: “Demokrasi Irak için yeni bir şey. Şimdilik sadece bir terim ve temelleri sağlam değil. Partiler ve politikacılar arasındaki çekişme sokaklarda istikrarsızlığa yol açıyor. Gelecekte daha iyi olacağını ummaktan başka çaremiz yok.”
Salih, iktidardaki liderlerin kişisel nedenlerle mezhep çekişmelerini körüklediğini söylerken, ileride Irak halkını ve ülkeyi birleştirmeye yoğunlaşacaklarını umut ediyor.
Amerika’nın on yıl önce başlattığı işgal Irak’a çok partili bir demokrasi getirdikten sonra, ülkede ikisi ulusal, ikisi yerel olmak üzere dört seçim ve bir referandum gerçekleşti. Irak halkını önümüzdeki ay içinde bir yerel seçim ve önümüzdeki yıl içinde de ulusal seçim bekliyor.
Ancak yerel seçimlerde sıkıntılar devam ediyor. Hükümet tarafından ayrımcılığa hedef tutulduklarına inanan Sünniler’in ayaklanmasıyla artan mezhep çatışmaları yüzünden iki bölgede seçim altı ay ertelendi.
Siyasi Analiz Merkezi uzmanı Taha Jallo Mare, artan şiddet olaylarına rağmen güvenliğin arttığını söyledi. Ancak, gerginlik Irak’ta istikrarı tehdit ediyor.
Uzman Mare, “Siyasi durum ve mezhepçi partiler, halkı çatışmaya itecek güce sahip. Halk şimdilik sakin ve sabırlı, ancak çatışma kötüye gittiği takdirde kendilerini korumak için taraf seçmek zorunda kalabilirler,” diyor.
Bazı Iraklılar genç demokrasileri için karamsar düşünüyor. Onlara göre savaş, bir diktatörü alıp yerine birçok farklı diktatör getirdi. Zawra Parkı’nda general Basil Muhammet Ali, Irak’ın yeniden bir diktatöre ihtiyacı olduğunu savunuyor: “Hayat Saddam varken çok daha iyiydi. Diktatörlük, barış getirmek, ülkeyi ve insanları birleştirmek için en iyi yol.”
Bağdat Üniversitesi Profesörü Montaser Idani bu görüşe katılmasa da bir çok farklı tip demokrasi olduğunu ekliyor. Ona göre sorun Iraklı liderlerin hala Saddam döneminin Baas Partisi anlayışına sahip olması: “Kendi demokrasimizi inşa etmeliyiz. Şu anki liderler Irak’a demokrasi getirecek liderler değil çünkü totaliter bir anlayışa sahipler. Baas partisinin sorunuyla aynı durum.”
Bağdat’ın merkezinde dükkan sahibi olan Latif Salih olaya daha felsefi yaklaşıyor: “Demokrasi Irak için yeni bir şey. Şimdilik sadece bir terim ve temelleri sağlam değil. Partiler ve politikacılar arasındaki çekişme sokaklarda istikrarsızlığa yol açıyor. Gelecekte daha iyi olacağını ummaktan başka çaremiz yok.”
Salih, iktidardaki liderlerin kişisel nedenlerle mezhep çekişmelerini körüklediğini söylerken, ileride Irak halkını ve ülkeyi birleştirmeye yoğunlaşacaklarını umut ediyor.
