İranlılar Şubat’ta iki seçim için sandık başına gidecek. Meclis seçimi, reform yanlısı Cumhurbaşkanı Ruhani’nin politikalarının, özellikle Batı ile imzalanan nükleer anlaşmalar sonrası, destek görüp-görmediğini ortaya koyacak
Uzmanlar Meclisi’ne seçilecek isimler de, dini lider Hamaney’in halefini belirleyecek olması açısından önemli.
Batı ile imzaladığı nükleer anlaşmayı uygulama aşamasına gelen İran, dünya pazarına yeniden girmek üzere. Bunda Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani liderliğindeki reform yanlısı yönetimin payı büyük. Bu, aynı zamanda Şubat ayında yapılacak meclis seçimlerinde de belirleyici olacak.
İran’ın nükleer faaliyetlerini kısıtlaması karşılığında ekonomik yaptırımların gevşetilmesini sağlayacak olan anlaşma Ruhani’nin dış politikada en büyük kazanımı olarak görülse de bunu kamuoyuna sunmak da önemli.
Uzmanlara göre, seçimler yaklaştıkça Ruhani ve müttefikleri, halka ve dini liderlere, anlaşmanın getirilerini anlatma yarışına girdi.
MOSECON adlı güvenlik danışma kuruluşunun başkanı Yan St-Pierre, Ruhani’nin seçimler öncesinde nükleer anlaşmayı uygulama ve yaptırımları kaldırmaya çalıştığını söylüyor. St-Pierre’e göre seçimler, İran siyasetinin önümüzdeki yıllarda nasıl şekilleneceğini göstermesi açısından önemli.
Başka uzmanlar ise muhafazakar kesimin, reformcuları itibarsızlaştırmak için Suudi Arabistan’la yaşanan diplomatik krizi kullanabileceğine dikkat çekiyor. İranlı yazar ve yorumcu Camelia Entekhabifard, bu durumun, reform isteyen destekçilerin vazgeçmesine neden olabileceği uyarısında bulunuyor.
Suudi Arabistan’la gerginliğin, seçimlere etkisi olmayacağını söyleyenler de var. Uluslararası Kriz Grubu’nun kıdemli uzmanı Ali Vaez de bu uzmanlardan. Vaez, “Seçmenleri sandığa yönlendiren çoğunlukla iç politika konuları, dış politika değil,” diyor.
Dini liderlerin destek arayışı
Camelia Entekhabifard’a göre Uzmanlar Meclisi seçiminin yapılacak olması da, mevcut üyeleri de destek arayışına soktu. Zira Uzmanlar Meclisi muhtemelen 76 yaşındaki dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in yerine gelecek ismi seçecek.
Entekhabifard, “Eğer istifa etmek isterse, iktidardan vazgeçmek isterse ya da gelecek sekiz yıl içinde vefat ederse bu meclis karar verici merci olacak. Uzmanlar Meclisi’nin, seçimlerde büyük destek aldığını göstermesi de bu açıdan çok önemli,” diye konuşuyor.
Bu seçime katılımın yüksek olması, tecrit siyasetinden uzaklaşan İran’da Uzmanlar Meclisi’nin hala nüfuzu olduğu anlamına da gelecek.
Hamaney’in geçen haftaki çağrısı da bunu destekler nitelikte. Dini lider "Rejim ve dini liderlik makamını kabul etmeyenler de sandık başına gelsinler" demişti.
Bu elbette yeni seçilecek meclis ve dini liderlik daha reform yanlısı olmayacak demek değil. Yakalanan 10 Amerikalı denizciyi ve Amerikalı tutukluları serbest bırakması İran’da değişimin habercisi. Yine de sistemin merkezi olan dini otorite ve dini yapı, nükleer anlaşmaya gönülsüz desteği ile Batı karşıtı kalacağını sık sık vurguluyor.
