İran, bugün ilk kez, uranyum zenginleştirme işleminde yüzde 84 saflık oranına ulaştığı şeklindeki suçlamayı doğrudan kabul etti.
Uranyumun yüzde 84 saflık oranında zenginleştirilmesi, İran'ı, nükleer silah üretmede kullanılan malzemeyi elde etmeye daha önce hiç olmadığı kadar yaklaştırdığı anlamına geliyor.
İran hükümetinin en üst kademe yöneticileriyle bağlantılı bir haber sitesinde yer alan bu gelişme, Tahran'ın nükleer programına yanıt verilmesi konusunda Batılı ülkelerin üzerindeki baskıyı yeniledi.
İran'ın nükleer programı, 2015 yılında imzalanan anlaşmayla kontrol altına alınmış, ancak Amerika'nın anlaşmaya katılımı, eski Başkan Donald Trump tarafından sonlandırılmıştı.
İran'ın yüzde 84 saflık oranında uranyum zenginleştirdiğini kabul ettiğine ilişkin haber, İran'ın dini lideri Ali Hamaney'in başkanı olduğu Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi'yle bağlantılı Nur Haber adlı internet sitesinde yer aldı.
Nur Haber, İran'daki ulusal çaplı protesto eylemleri sırasında "İran rejiminin vatandaşlarına yönelik baskı ve cezalandırma eylemlerini meşrulaştırmak için geniş kapsamlı ve sistematik insan hakları ihlalleri ve dezenformasyon faaliyetlerine katıldığı" gerekçesiyle Kanada tarafından yaptırım altına alınmıştı.
İran, Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi (IAEA) denetçilerinin İran'ın yüzde 84 saflık oranında uranyum zenginleştirdiği suçlamalarını uzun süre doğrudan kabul etmemiş ve çelişkili yorumlarda bulunmuştu.
IAEA denetçilerinin yüzde 84 saflık oranında zenginleştirilen uranyum parçacıkları tespit ettiğini ilk kez Pazar günü Bloomberg bildirmişti. Merkezi Viyana'da bulunan IAEA, haberi yalanlamadı, ancak sadece "IAEA son doğrulama faaliyetlerinin sonuçlarını İran'la görüşüyor" ifadesini kullanmakla yetindi.
Nur Haber, bugün, IAEA'yı "Batılı ülkelerin tahriklerine yem olmamaya" çağırdı ve İran'ın nükleer programının "tamamen barışçı" olduğunu bildirdi.
Nur Haber, Twitter hesabından da, "IAEA'nın İran'ın uranyum zenginleştirme tesislerinde yüzde 84 saflık oranında zenginleştirilmiş uranyum parçacıkları bulunduğuna ilişkin şaşırtıcı raporunun denetçi hatası mı olduğu ya da kurul toplantısından önce İran karşıtı siyasi atmosfer yaratmak amacıyla kasten atılan bir adım mı olduğu yakında netleşecek" ifadelerine yer verdi.
IAEA'yı denetleyen ve farklı ülkelerden oluşan kurul, Viyana'da 6 Mart'ta toplanacak.
IAEA, Nur Haber'de yer alan ifadelerle ilgili yorumda bulunması talebini yanıtsız bıraktı.
İran'ın nerede yüzde 84 saflık oranında uranyum zenginleştirdiği, net değil. Ancak IAEA, İran'ın yeraltındaki Ferda tesisinde gelişmiş IR-6 santrifüjlerini birbirine bağlanarak oluşturulan iki sistem bulduğunu açıklamıştı.
IAEA, bu sistemlerin, "Geçen yıl Kasım ayında İran'ın IAEA'ya bildirdiği çalışma şeklinden çok daha farklı bir biçimde birbirine bağlanmış olduğunu" kaydetmişti.
İran'ın Ferda nükleer tesisinde yüzde 60 saflık oranında uranyum zenginleştirdiği biliniyordu. Uzmanlar, bu seviyenin, Tahran için sivil amaçlı hiçbir kullanımı olmadığını belirtmişti.
İran Natanz nükleer tesisinde de uranyum zenginleştiriyor.
Nükleer silah elde etmek için gereken uranyum saflık derecesi, yüzde 90. IEAE Başkanı, İran'ın istediği takdirde şu anda "birkaç" nükleer bomba elde edecek kadar zenginleştirilmiş uranyuma sahip olduğu uyarısı yapmıştı. Ancak nükleer silah imal etmek ve bunu bir füzeye yerleştirecek ölçüde küçültmek, aylar alacak bir süreç.
Netanyahu’dan askeri önlem tehdidi
İran'ın nükleer programına ilişkin yeni gerginlikler, İran ve İsrail arasındaki gölge savaşın Ortadoğu'nun başka bölgelerine de sıçradığı döneme denk geldi.
İran'a karşı askeri eylemde bulunma yanlısı olan İsrail Başbakanı Netanyahu, bu konuyu bu hafta yaptığı bir konuşmada yeniden dile getirdi.
Netanyahu, tıpkı geçmişte Irak ve Suriye'nin nükleer programlarının tahrip edilmesi gibi, İran'a karşı da askeri önlemler alma tehdidinde bulundu.
Netanyahu, "Haydut bir devletin nükleer silah elde etmesini nasıl engellersiniz? Saddam Hüseyin'ın Irak'ı vardı, bizim askeri gücümüzle durduruldu. Nükleer silah elde eden ikinci bir ülke vardı, Suriye diye. O da bizim askeri gücümüzle durduruldu" dedi.
İsrail Başbakanı, "Gerekli olan ve genellikle yeterli olan, güvenilir askeri eylemdir. Ne kadar uzun süre beklerseniz o kadar zorlaşır. Biz çok uzun süre bekledik" şeklinde konuştu.
İsrail'in Irak ve Suriye'nin nükleer programlarına yönelik müdahaleleri sonucu savaş çıkmamıştı. Ancak İran'ın balistik füze, İHA ve diğer silahlardan oluşan geniş bir askeri envanteri bulunuyor. Bu silahlar, İran ve müttefikleri tarafından Ortadoğu'da kullanılmıştı.
