Lisa Çalan’ın IŞİD bombası yüzünden iki yıl önce kopan bacaklarını Diyarbakır’da babasının mezarının yanına gömdüler.
“Kısmen bile olsa artık mezardayım” diyen Lisa Çalan, yedinci ameliyatını beklerken bile umut dolu olduğunu, barış arzuladığını ve mesleki alanı olan film sanatına dönmeyi herşeyden çok istediğini söyledi.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Lisa Çalan, çeşitli filmlerde sanat yönetmeni olarak çalıştı. Çalan, bazen senaryo yazmayı tercih etti, bazı filmlerdeyse oyunculuk yaptı. Lisa Çalan, IŞİD’in dört yıl önce Türkiye içinde başlattığı canlı bomba ve silahlı saldırı eylemlerinin kurbanlarından sadece biri.
VOA’in derlediği rakamlara göre, IŞİD’in Türkiye’deki şiddet eylemlerinin başlamasından bu yana en az 400 kişinin yaşamını yitirdiği ve yaklaşık bin kişinin de yaralandığı tahmin ediliyor. IŞİD, Türkiye’deki eylemlerini 11 Mayıs 2013 günü Reyhanlı’da patlattığı iki bomba yüklü araçla başlattı. Bu saldırıda 51 kişi öldü, 140 kişi yaralandı.
‘Kan görüyorum’
Çalan, diğer birçok IŞİD kurbanı gibi mali sorun yaşamadığını, kendisi için hem Türkiye’de hem de Almanya’da açılan kampanyalarla tedavisi için gerekli paranın sağlandığını belirtti. Çalan’ın renkli ve yoğun film sanat hayatı 5 Haziran 2015 günü Diyarbakır’da yapılan HDP seçim gösterisini hedef alan eylemle sarsıldı.
Lisa Çalan, “Hala korkunç kabuslar görüyorum. Patlama sesleri geliyor, her yanımda barut kokuları var. İnsanlar bağırıyor. İnsan parçaları, kan görüyorum. Dehşet verici...” diye konuştu. Lisa Çalan, ancak bütün bu yaşadıklarına rağmen umudunu ve yüzündeki gülümsemeyi hiç yitirmediğini ve en fazla da Türkiye’de barış istediğini söyledi. Çalan, “Barış umutlarım beni canlı tutuyor” dedi.
Uluslararası Kriz Grubu’nun (ICG) rakamlarına göre, PKK ile çatışmasızlık ya da ateşkes döneminin sona erdiği Temmuz 2015’ten bu yana en az 2 bin 844 kişi yaşamını yitirdi. Ölenlerin 390’dan fazlası sivillerden oluşuyor.
Lisa Çalan, bacaklarının kopmasından bu yana tam yedi ayrı ameliyat geçirdiğini ve riskli diye nitelediği yeni bir ameliyat için beklediğini söyledi. Çalan’ın ağabeyi de kangren oluşması nedeniyle iki bacağından olmuştu. Çalan, “Ailede iki kişi olduk böyle. Bunları yaşamak ailem için de çok zor. Küçük kardeşim beni hastanede görünce dengesini yitirdi, kriz geçirdi. Kolay değil” dedi. Çalan, arkadaşlarının ve dostlarının kendisine yaklaşımlarında bir değişiklik olmadığını, şimdi eskisi gibi her yerde buluşamadıklarını, bacakları nedeniyle çok daha dikkatli seçim yapmak zorunda kaldıklarını kaydetti.
'Her yere yürürdüm'
Çalan, “Yürümeyi çok severdim. Diyarbakır’da her yere yürürdüm. Şimdi dostlarım bana uyum sağlamaya çalışıyor” dedi. Çalan, Türkiye’de Kürt çocukların siyasetin içinde doğduklarını, trajedilerin aşılmasında bunun çok önemli bir rol oynadığını da ifade etti. Çalan, “Hayat devam ediyor. Kendimi bacaklarından yoksun olan biri gibi görmüyorum” dedi.
Lisa Çalan, kariyerine devam etmek için sabırsızlandığını, acı ve trajedileri sanat yoluyla anlatmak istediğini söyledi.
“İlk belgesel projem Diyarbakır dahil, Türkiye’deki üç ayrı IŞİD şiddet eylemini konu alacak” diyen Çalan, bombalama eylemlerinden etkilenen ve sıkıntı çeken birçok kişiyle konuşmak istediğini ve bir veya 1,5 saatlik bir belgesel üretmek istediğini kaydetti.
Lisa Çalan, Türkiye’deki IŞİD eylemleri yüzünden resmi yetkilleri de suçladığını söyledi. Çalan, “Diyarbakır’daki HDP gösterisinde olası bir eylem olabileceğini herkes söylüyordu. Bu korkunç eyleme göz yumulduğunu düşünüyorum” dedi.
Çalan adına bir tazminat davası açıldı. Avukatı Ferhat Kılınç, Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada, kamu görevlilerinin işlerini yapmadıklarını, miting alanına girenlerin iyi aranmadığını, gelişigüzel çay ocağı kurulmasına izin verildiğini ve bazı telefon kayıtlarında istihbarat bulunmasına rağmen gerekli adımların atılmadığını belirtti. Biri firari beş kişi aynı eylemle ilgili bir davada yargılanıyor.
Görevliler sorumlu mu?
Amerika’nın Sesi Türkiye’deki diğer IŞİD eylemlerinden etkilenen birkaç kişiyle daha konuştu. Bu kişiler de, devlet görevlilerinin gerekli önlemleri almadığı görüşünü savundu. Ankara’da 107 kişinin öldürüldüğü IŞİD eyleminde eşini kaybeden Mehtap Çoşkun, “Katliamda devletin de sorumluluğu var” dedi. Gaziantep’teki düğün eyleminde yeğenini kaybeden Naim Nas, “Devlet zayıf kaldı, çalışamadı” diye konuştu.
Türk hükümeti IŞİD’e karşı güvenlik önlemleri almamak, bu örgütün faaliyetlerine göz yummak ve bu örgüte hoşgörülü davranmakla sık sık suçlanmıştı.
Ancak, Türkiye’nin 5 Eylül 2014’te IŞİD'le mücadele eden uluslararası koalisyona katılmasından ve özellikle Temmuz 2015’te İncirlik Üssü ve diğerlerini koalisyon uçaklarına açmasından sonra IŞİD de Türkiye’de eylemlerine hız verdi.
Türkiye de aynı şekilde karşılık vererek çok sayıda kişiyi yakaladı veya sınırdışı etti. Suriye sınırindaki askeri operasyonlarla Türkiye’ye IŞİD girişleri durduruldu. Fırat Kalkanı operasyonuyla da geniş bir alan IŞİD militanlarından temizlendi.
