WASHINGTON – İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog Washington ile gergin ilişkilerin gölgesinde ABD Kongresi'nde ortak oturuma hitap etti. VOA Türkçe'nin Genel Kurul salonundan izlediği oturumdaki konuşmasında İsrail’de protestolara yol açan tartışmalı yargı reformuna değinen Herzog, demokrasi konusundaki endişeleri gidermeye çalıştı. İsrailli lider, “Sancılı konuları çözmeye çalışıyor olsak da demokrasimiz güçlü” dedi.
Beyaz Saray’da dün ABD Başkanı Joe Biden’la görüşen İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, 35 yıl önce babası Chaim Herzog’un Kongre ortak oturumuna hitap ettiği kürsüden Amerikan kamuoyuna İran’ın nükleer programından, Ortadoğu sorununa ve İsrail’de demokrasi tartışmasına ilişkin mesajlar verdi.
İsrail’in kuruluşunun 75. yıldönümünde Kongre’ye hitap eden Herzog, ABD ile ilişkilerin işgal altındaki Batı Şeria’da Yahudi yerleşimlerinin sayısını artırması ve yargı reformu nedeniyle gergin seyrettiği bir sırada, Washington’ı İsrail’in “en büyük ortağı ve dostu” olarak tanımladı.
“İran’ın nükleer silah kapasitesi elde etmesini engellemeye kararlıyız”
İsrail’in kendisine yönelik varoluşsal bir tehdit olarak gördüğü İran’ın nükleer programına değinen Herzog, “Hiç şüphe olmasın. İran barışçı amaçla nükleer enerji elde etmeye çabalamıyor. Ortadoğu ve onun ötesinde istikrara yönelik tehdit oluşturan nükleer kabiliyet geliştiriyor” dedi.
İsrail olarak İran halkıyla bir çatışma içinde olmadıklarını söyleyen Herzog, İran’ın nükleer silah kapasitesi elde etmesini engellemeye kararlı olduklarını vurguladı.
“Teröre müsamaha gösteremeyiz”
İsrail’in “bir gün Filistinli komşularıyla barış yapması özlemini” dile getiren Herzog, teröre müsamaha gösteremeyeceklerini söyleyerek Gazze Şeridi’nin yönetimini elinde bulunduran Hamas’ı hedef aldı.
İsrailli subaylar Hadar Goldin ve Oron Shaul’ün naaşlarının iki siville birlikte Hamas tarafından dokuz yıldır rehin tutulduğunu anımsatan Herzog’un Kongre hitabı sırasında, Hadar Goldin’in annesi de salondaydı.
İsrail tarihinin en sağcı hükümetinin Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğinde iktidarda olduğu bir sırada, işgal altındaki Batı Şeria’da yeni Yahudi yerleşimlerinin önünün açılması, iki devletli çözüm olasılığını azalttığı gerekçesiyle ABD’nin tepkisine yol açmıştı.
ABD ile her zaman fikir birliğinde olunmamasının iki ülke arasındaki bağı zayıflatmadığını söyleyen İsrail Cumhurbaşkanı, “Aralarında bu meclisin bazı saygın üyeleri tarafından dile getirilenler de dahil, dostlar arasında eleştiriye kapalı değilim. Her zaman kabul etmek zorunda olunmasa bile, özellikle dostlardan gelen eleştirilere saygı duyuyorum. Ancak İsrail eleştirisi İsrail devletinin var olma hakkını yok sayma çizgisini aşmamalı” dedi.
İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, Başkan Joe Biden’ı antisemitizm yani Yahudi düşmanlığıyla mücadeleye yönelik ulusal strateji çerçevesini oluşturmasından dolayı tebrik etti.
“Demokrasimizin kusurlarının farkındayım”
İsrail ve ABD arasında ilişkilerin gerilmesine ve Washington’da rahatsızlığa yol açan bir diğer konu da, İsrail’de Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sınırlandıran ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olmasına imkan veren tartışmalı yargı reformuydu.
İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, İsrail demokrasisi konusunda Amerikan kamuoyuna ve Kongre üyelerine güvence vermeye çalıştı.
İsrail halkının son birkaç aydır hararetli ve sancılı bir tartışma içinde bulunduğunun bir sır olmadığını söyleyen Herzog, "İsrail demokrasisinin kusurlarının farkındayım. İsrail Cumhurbaşkanı olarak Amerikan halkına ve her birinize İsrail demokrasisine çok güvendiğimi söylemek üzere buradayım. Tıpkı sizin gibi bazı zor konuları çözmeye çalışıyor olsak da, demokrasimizin güçlü ve dayanıklı olduğunu biliyorum. Demokrasi İsrail'in DNA'sında var" ifadelerini kullandı.
İsrailli lider, “Kendi halkıma İbranice söylediklerimi size burada İngilizce söyleyeceğim. Ulus olarak ne kadar uzun zaman alırsa alsın, birbirimizle konuşmanın yolunu bulmalıyız. İsrail demokrasisini korumak ve savunmak için geniş kapsamlı mutabakata ulaşmak adına her çabayı göstereceğim” şeklinde konuştu.
ABD Başkanı Joe Biden Pazartesi günü yani İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’un ABD ziyaretinden bir gün önce İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile telefonda görüşmüştü.
Beyaz Saray'dan görüşmeye ilişkin yapılan yazılı açıklamada iki liderin, "ortak demokratik değerlere dayanan ilişkilerin gücünü ele aldıkları ve yargı reformu paketi konusunda mutabakata dayalı bir yaklaşım ihtiyacını görüştükleri" belirtilmişti.
Demokrat Partili bazı Kongre üyelerinden boykot
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un ABD Kongresi’ndeki hitabını Demokrat Parti’nin ilerici kanadından bazı isimler boykot etti.
İsrail’de tarihinin en sağcı hükümetin görevde olduğunu söyleyerek hükümetin yerleşimci politikasına işaret eden Ilhan Omar, ABD Kongresi'nin ilk Filistin kökenli üyesi olan Rashida Tlaib, Alexandria Ocasio Cortez, Cori Bush ve Jamaal Bowman Herzog’un hitabı sırasında Genel Kurul salonunda değildi.
ABD’de Demokrat Kongre üyesi Primila Jayapal’ın daha sonra özür dilemiş olsa da İsrail için ırkçı devlet ifadesini kullanması tartışmaya yol açmıştı.
Demokrat Kongre üyesine tepki gösteren Cumhuriyetçiler dün Yahudi düşmanlığını kınayan ve İsrail’e destek veren bir karar tasarısını kabul etti.
9’a karşı 412 oyla kabul edilen ve bağlayıcı olmayan tasarıya ilişkin oylamada Demokrat Parti’nin ilerici kanadını temsil eden 9 üye hayır oyu kullandı.
Cumhuriyetçiler'den Demokratlar'a eleştiri
Senato Dış İlişkiler Komisyonu'nun Cumhuriyetçi kıdemli üyesi Senatör Jim Risch, İsrail'in Ortadoğu'da canlı demokrasinin bir örneği olmaya devam ettiğini ve Kongre'nin İsrail ve onun güvenliğine güçlü desteğini yeniden teyit ettiğini belirtti.
Demokrat Biden yönetimini İran konusunda "ciddi bir politikası olmadığı" gerekçesiyle eleştiren Risch, bu durumun İsrail'i "İran ve onun desteklediği grupların saldırılarına karşı savunmasız bıraktığını" kaydetti.
Cumhuriyetçi Senatör Risch, "İsrail'in kendisini savunması için ihtiyaç duyduğu desteği sağlamak ve İran'ın kötü niyetli davranışını engellemek amacıyla yasa ile öncülük etmeye hazırız" ifadelerini kullandı.
Senatör Risch, İbrahim Anlaşmaları olarak bilinen ve İsrail'in Arap ve Körfez ülkeleriyle ilişkilerinin normalleşmesinin önünü açan anlaşmalara yenilerinin eklenmesi çağrısında bulundu.
Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı Michael McCaul İsrail Cumhurbaşkanı Herzog'un Kongre hitabının ardından yaptığı açıklamada, bugünü İsrail ve ABD arasındaki ittifaki "tarihi bir gün" olarak niteledi. Cumhuriyetçi Kongre üyesi, isim vermeden Demokrat Kongre üyesi Jayapal'ın tepki çeken sözlerini eleştirdi.
McCaul, "Yahudi düşmanlığının Kongre'de, Amerika'da ve dünyada yeri yoktur" ifadelerini kullandı.
Senatörlerden yeni İran yasa tasarısı
Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Demokrat Senatör Bob Menendez ve Cumhuriyetçi Senatör Bill Hagerty, İsrail Cumhurbaşkanı Herzog'un Kongre'ye hitap ettiği gün, İran'ın füze ve insansız hava aracı programını hedef alan ABD yaptırımlarına yasa haline getiren partiler üstü bir tasarı sundu.
Senatörler MISSILES Yasası adını taşıyan tasarıya ilişkin yaptıkları açıklamada, İsrail Cumhurbaşkanı Herzog'un konuşmasında "İran'ın Ortadoğu'da nefret, tehlike ve terör yaydığına" ilişkin ifadelerine atıfta bulundu.
Menendez ve Hagerty, Rusya ve İran arasında savunma alanında derinleşen işbirliğine ve İran'ın insansız hava araçlarının Ukrayna'da kullanılmak üzere Rusya'ya olası sevkiyatına dikkat çekti.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin İran'ın balistik füze denemelerini yasaklayan kararının geçerliliğinin Ekim ayında sona erecek olmasına değinen Senatör Menendez, "İran füze ve drone programı geliştirmekten ya da bu tehlikeli teknolojiyi desteklediği gruplara ve Rusya'nın Ukrayna'daki hukuk dışı savaşına sağlamaktan geri durmayacak. BM kısıtlamalarının Ekim ayında sona ermesi durumunda yaptırım politikamızın bu gerçekliği yansıtması hayati önem taşıyor" dedi.
Forum