Türkiye’de Mayıs ayı işsizlik rakamları bir önceki aya göre binde iki oranında azalmış olsa da mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik son 15 aydır olduğu gibi yine yükseldi.
Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK’in 15 Ağustos’ta açıkladığı verilere göre, 2018 yılının Şubat ayında yüzde 9,8 olan mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik rakamı, Mayıs 2019’da yüzde 14’e çıktı.
Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı, 2019 yılı Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 21 bin kişi artarak 4 milyon 157 bin kişi oldu.
Son bir yılda Türkiye nüfusu, 60 milyon 571 binden, 61 milyon 342 bine çıkarken istihdam edilenlerin sayısı 869 bin gerileyerek 29 milyon 138 binden, 28 milyon 269 bine düştü.
Aynı dönemde istihdam oranı, yüzde 48,1’den yüzde 46,1’e geriledi, işsizlik oranı ise yüzde 9,7’den yüzde 12,8’e çıktı.
Gençler arasındaki işsizlik oranı da yüzde 5,5 puan artarak yüzde 23,3’e ulaştı.
Prof. Ulusoy: “Çalışabilir ancak işgücüne katılamayan sayısı ilk kez istihdam sayısını aştı, işsizlik yapışkan hale geldi”
Yeditepe Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Veysel Ulusoy, işsizliğin artık ‘yapışkan’ hale geldiğini söylüyor.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Profesör Ulusoy, “İstihdam edilen sayısı, 28 milyon 269 bin iken işgücüne dahil olamayanlar, 28 milyon 916 bin kişi oldu. Bu bir ilk. Şöyle ki, ilk kez çalışabilir durumda olup da işgücüne katılmayanların sayısı, istihdam edilenlerin sayısını aştı. Resmi istatistiklere göre, son bir yılda tarım sektöründe çalışan sayısı 307 bin, sanayide çalışan sayısı 125 bin arttı. Toplam 619 bin kişi işgücü piyasasından dışarı çıkmış. Bundan vahim bir şey daha var. Bu insanlar iş bulma umudunu kaybetmiş, yeni bir iş aramak için kendilerinde cesaret bulamıyorlar. Çünkü ekonomi yeni istihdam yaratmakta zorlanıyor hatta yaratamıyor. Bu açılardan bakıldığında işsizlik sorunun artık yapışkan hale geldiği saptamasını yapmak abartı olmaz” dedi.
Ekonomi yönetiminin her geçen ayın bir önceki aya göre daha iyi hale geldiği yönündeki sözlerin verilerle uyuşmadığını belirten Prof. Ulusoy, resmi verilerin ekonomideki kan kaybının sürdüğünü gösterdiğini söylüyor.
Yeditepe Üniversitesi öğretim üyesi, “2008 krizi, bizim krizimiz değildi ama işsizlik rakamlarının yüzde 15’lere çıktığını görmüştük. Şimdiki kriz, bizim krizimiz ve resmi rakamlarda mevsimsellikten arındırılmış işsizliğin yüzde 14’e çıktığını görüyoruz. Ancak yarı zamanlı çalışanlar hatta haftada bir saat çalışanlar da bu kapsamda. Bununla beraber aile yanında ücretsiz çalışan –kimi bakkalda çırak, kimi tarlada ırgat- 3 milyon kişi var. Bunlar iş bulma seçenekleri olmadığından ücretsiz çalışıyor. Bakıldığında fiili işsizlik yüzde 20-21 bandında.
Ekonomi yönetimi Mart ayından bir sonraki ayın bir önceki aydan iyi geçtiğini söylüyor. Ancak ücret artışı, verimlilik artışı, istihdam artışı gibi mikro ve makro veriler bu söylemi desteklemiyor. Üstelik geçen Ağustos’ta kriz tavan yapmıştı, baz etkisiyle onun meyvelerini yememiz gerekiyordu. Fakat böyle bir durum söz konusu değil. Slogan ekonomisi, yaşanan kan kaybına çare olamıyor. Ne umut görüyorum ne de güçlü bir ekonomik program” dedi.
Doçent Çelik: “İşgücü piyasasında bir iyileşme yok, istihdam azalıyor, işsizlik artıyor”
Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü öğretim üyesi Aziz Çelik mevsimsel etkiden arındırılmış işsizlik rakamındaki istikrarlı artışın kaygı verici olduğu görüşünde.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Doçent Çelik, “Bu ay açıklanan Mayıs verilerinde bir önceki aya göre binde iki iyileşme var. Ama mevsimsel etki kaynaklı. İnşaat ve tarımda Nisan ayına göre yaşanan artış bu tabloyu oluşturdu. Ama mevsimsel etkiden arındırılmış işsizlikte istikrarlı bir artış gözleniyor. İstihdamda da 870 bin civarında bir azalma var. Aylık bazdaki ufak iyileşme olumlu bir şey söyleyebilmemize imkan vermiyor. Zira işgücü piyasasında bir iyileşme yok. İstihdam azalıyor, işsizlik artıyor” dedi.
DİSK-Ar: “Geniş tanımlı işsiz sayısı bir yılda 1 milyon 183 bin arttı”
Ağustos 2019 İşsizlik Raporu’nu yayınlayan DİSK-AR da mevsim etkisinden arındırılmış işsiz sayısının geçen yılın aynı ayına göre 1 milyon 112 bin artışla, 3 milyon 415 binden, 4 milyon 527 bine yükselmesine dikkat çekiyor.
DİSK-AR raporunda, “Dolayısıyla tarım, turizm ve inşaat gibi sektörlerin mevsim etkileri hariç tutulduğunda işsizliğin hem oransal hem de sayısal olarak tırmanmaya devam ettiği görülüyor. Tarım dışı işsizlikte de tırmanış devam diyor. Ücretsiz aile işçilerinin yoğun olduğu tarım sektörü hariç tutulduğunda işsizlikte sert bir artış gözleniyor. Mayıs 2018’de yüzde 12,6 olan mevsim etkisinden arındırılmış tarım dışı işsizlik Mayıs 2019’da yüzde 16,2’ye yükseldi. DİSK-AR tarafından hesaplanan geniş̧ tanımlı işsiz sayısı Mayıs 2018’de 5 milyon 707 bin iken Mayıs 2019’da 1 milyon 183 bin artışla 6 milyon 890 bin oldu” ifadelerine yer verildi.
