ABD’li üst düzey istihbarat yetkilileri Afganistan’da Amerikan ve koalisyon güçleri askerlerinin saldırılarda hedef alınması için Taleban’a para ödülü teklif edildiği iddialarına ilişkin Kongre üyelerini bilgilendirdi.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre CIA Başkanı Gina Haspel ve Ulusal Güvenlik Dairesi Başkanı Paul Nakasone, Temsilciler Meclisi ve Senato’daki liderlerle ABD Kongresi'nin her iki kanadının istihbarat komisyonlarının başkanlarına bilgi verdi.
Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi ve Senato'daki Demokratlar'ın lideri Chuck Schumer bilgilendirme toplantısının ardından yaptıkları ortak yazılı açıklamada, ''Birliklerin korunması istihbaratın öncelikli amacıdır. Bu konu Başkomutan için de aynı derecede önem taşımalıdır. Askerlerimize yönelik tehditlere ilişkin her bilginin ısrarla peşinden gidilmelidir'' denildi.
Ortak açıklamada, ''Son gelişmeler, Başkan'ın NATO, G7, Kırım, Ukrayna ve seçimlerimizin güvenliğine yönelik tehditler söz konusu olduğunda, Vladimir Putin'e yumuşak davranması bağlamında gün yüzüne çıkıyor. Başkan Trump, askeri geçit törenleri planlamaya ve Konfederasyon kalıntılarını savunmaya daha az zaman harcayıp istihbarat brifingi notlarını okumaya daha fazla zaman ayırırsa, Silahlı Kuvvetlerimize daha iyi hizmet edilmiş olur'' ifadeleri kullanıldı.
Pelosi'den Rus istihbaratına yaptırım çağrısı
Demokratlar’ın çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin düzenlediği haftalık basın toplantısında da gündemi Rusya’ya ilişkin iddialardı. İstihbarat yetkililerinin üst düzey Kongre üyelerini bilgilendirme toplantısına katılan ancak brifingin içeriğine değinmeyen Pelosi, Amerika’nın Rusya’nın istihbarat ve savunma sektörlerini hedef alan yaptırımlar uygulaması gerektiğini söyledi.
Nancy Pelosi, doğrulanmadığı gerekçesiyle Başkan Donald Trump’ın söz konusu iddialarla ilgili bilgilendirilmediğini söyleyen Beyaz Saray’ı ‘’numara yapmakla’’ suçladı.
Temsilciler Meclisi Başkanı, Başkan Trump’ı konuyla ilgili hazırlanan yazılı brifing notlarını okumamakla eleştirdi ABD istihbaratının Rusya’nın Amerikan ve müttefik ülke askerlerinin öldürülmesine çalıştığına işaret etmesine rağmen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le ilişkileri iyileştirmeye çalışmakla suçladı.
Nancy Pelosi, ‘’Başkan’a gönderilecek her iki partinin de desteğini alan güçlü bir tasarı hazırlamıştık ancak Beyaz Saray, tam da şu an askerlerimize yönelik tehditlerle suçlanan Rusya’nın istihbarat ve savunma sektörlerini hedef alacak yaptırımları çıkarmamızı istedi’’ dedi.
Pelosi, ‘’Yaptırımları geri getirmeli ve bu yaptırımlar üzerinden harekete geçmeliyiz’’ dedi. Nancy Pelosi tam olarak hangi yaptırım yasa tasarısından söz ettiğine ilişkin başka ayrıntı vermedi.
Reuters’a bilgi veren bazı kaynaklarsa Amerikan istihbarat kurumlarının Rusya’nın Taleban’ı ABD askerlerini öldürmeye teşvik ettiğinden emin olduğunu ancak CIA ve Ulusal Güvenlik Konseyi arasında Moskova’nın bunun karşılığında para ödülü verip vermediği konusunda görüş ayrılığı olduğunu belirtti.
Konuyla ilgili bilgilendirme toplantılarına şimdiye kadar bir ay önce yemin ederek göreve başlayan Ulusal İstihbarat Başkanı John Ratcliffe, ulusal güvenlik danışmanı Robert O’Brien ve Beyaz Saray Genel Sekreteri Mark Meadows başkanlık ediyordu. Bu iki isim de bir yıldan daha az süredir mevcut görevlerinde bulunuyor.
Üç yetkili, Rusya’dan Taleban’a para ödülü iddialarına ilişkin bilginin doğrulanamadığını belirterek konuyla ilgili istihbaratın Başkan Trump’ın dikkatine sunulmaması kararını savunmuştu.
Ulusal güvenlik danışmanı O’Brien Çarşamba günü yaptığı açıklamada, ‘’Başkan’ın bu konuyla ilgili Oval Ofis’teki istihbarat brifinginde bilgilendirilmesine gerek olup olmadığına ilişkin kararı üst düzey bir kariyer memuru verdi. Memur gelen istihbarata güvenmediği için böyle bir karar aldı’’ ifadelerini kullanmıştı.
Ulusal güvenlik danışmanı, yeni bir istihbaratın ilk aşamadaki raporları güçlendirmesi halinde Rusya’ya karşı atılabilecek olası adımlar üzerine çalıştığını söyledi. O’Brien, ‘’Bunlar önemli iddialar. Doğrulanmaları halinde başkanın güçlü bir adım atacağını garanti ederim’’ şeklinde konuştu.
Başkan Donald Trump ise Çarşamba günü Twitter hesabından paylaştığı mesajda ve Fox Business News kanalına verdiği röportajda, iddialar için ‘’uydurma’’ ifadesini kullanmayı sürdürmüş, ‘’İstihbaratçıların çoğu böyle bir şeyin olduğuna inanmıyordu. Bunun gazeteler ve Demokratlar’a dayanarak ortaya atılan uydurma iddialar olduğunu düşünüyorum’’ demişti.
Ancak basında yer alan yeni haberler bu tezi yalanlıyor. Reuters haber ajansı, Amerikan ve Avrupa hükümet kaynaklarına dayandırdığı Çarşamba günkü haberinde ABD’nin, Rusya’nın Taleban bağlantılı militanlara Amerikan ve koalisyon askerlerine saldırmaları karşılığında para ödülü teklif ettiği iddialarını güçlendiren yeni bir istihbarat elde ettiğini bildirmişti.
Taleban yetkilileri de para ödülü programını doğrulamış, Taleban komutanlarından Mulani Bağdadi Business Insider’a yaptığı açıklamada ‘’Komutanlar bizzat Rus istihbaratından para ve silah alıyor’’ ifadelerini kullanmıştı.
Taleban’ın eski lideri Molla Ömer’in bir dönem sözcüsü olan Molla Manan Niyazi de Daily Beast’e yaptığı açıklamada, ‘’Taleban’a 2014 yılından günümüze kadar Afganistan’daki ABD askerleri ve IŞİD güçlerine yönelik saldırılar için Rus istihbaratı tarafından para ödendi’’ dedi.
Pentagon raporunda kaygılar dile getirilmişti
Amerikalı savunma ve istihbarat yetkilileri, Moskova’nın Taleban’a silah ve eğitim verdiğini belirterek Afganistan’daki Rus müdahalesinden bir süredir endişe duyduklarını ifade ediyor.
ABD Savunma Bakanlığı’nın Çarşamba günü açıkladığı bir raporda Taleban’a para ödülü iddiaları doğrudan yer almasa da, Afganistan’da Rusya’nın nüfuzunun ve müdahalesinin gittikçe arttığı uyarısı yapılıyordu.
Pompeo: ‘’Rusların ABD aleyhinde faaliyetleri yeni değil’’
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise Ruslar’ın Afganistan’da ABD aleyhinde faaliyette bulunmasının yeni bir şey olmadığını söylemiş, ‘’Ruslar bölgede Amerikalılar’ı tehlikeye atan küçük çaplı silahları 10 yıldır satıyor. Ruslar’ın Amerikalılar’ın can güvenliğini tehlikeye attığına ilişkin güvenilir bir bilgi gördüğümüzde ciddi şekilde karşılık veriyoruz’’ diye konuşmuştu.
Demokrat Kongre üyeleriyse Trump yönetiminin istihbaratın değerlendirilmesi konusundaki yaklaşımına tepki göstermeyi sürdürdü.
Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’ndaki Demokrat üyeler, Mike Pompeo’nun Kongre’de ifade vermesini talep ettikleri mektupta, ‘’İddialar doğruysa, halihazırda saldırgan bir düşman devletin durumu daha da tırmandırdığını ve Başkan’ın da Amerikalılar’ın can güvenliğini korumak gibi en kutsal sorumluluğunu yerine getirmediğini ayrıntılı bir şekilde gösteriyor’’ ifadeleri kullanıldı.
Bazı Demokratlarsa daha sert konuştu. Çarşamba günü basın mensuplarına telekonferans yöntemiyle açıklamalar yapan Kongre üyesi Seth Moulton, ‘’Bu vatan hainliği sayılmıyorsa, ne vatan hainliği sayılır bilmiyorum’’ dedi.
‘’Durumu hafife almıyoruz’’
İddialarla ilgili istihbarat konusunda görüş birliği olmamasına rağmen, Amerikalı yetkililer tehdidin hafife alınmadığını ve önlemlerin alındığını belirtiyor.
Beyaz Saray sözcüsü Keyleigh McEnany, ‘’Askerlerimizin çıkarını en iyi şekilde koruyarak hareket ediyoruz. Savunma Bakanlığı bu doğrulanmamış ve hala değerlendirme aşamasında olan söz konusu istihbaratla bağlantılı olarak öldürülen bir Amerikalı olup olmadığını bilmediklerini söyledi’’ dedi.
VOA muhabirleri Katherine Gypson ve Steve Herman bu habere katkıda bulundu
