İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Çin ve Rusya liderleriyle Afganistan'daki son durumu konuştu.
İran Cumhurbaşkanlığı'nın resmi internet sitesinden yapılan açıklamada Reisi'nin Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping'le bir telefon görüşmesi yaptı. Görüşmede Reisi'nin Xi'ye, İran'ın Afganistan'da güvenlik, istikrar ve barış inşa edilmesi için Çin'le işbirliğine hazır olduğunu söylediği bildirildi. Reisi ayrıca Afgan halkının kalkınması ve refahını ilgilendiren konularda da Çin'le birlikte çalışabileceği mesajı verdi.
Reisi, telefon görüşmesinde, "Yabancıların ayrılması ve bu ülkedeki geçmiş deneyimler, Afganistan'da güvenliğin ve kalkınmanın sağlanması için tüm Afganlar'ın destek ve katılımına duyulan ihtiyacı her zamankinden daha çok öne çıkardı" dedi.
İran Cumhurbaşkanı, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'le de konuştu ve Afganistan'da bir an önce istikrarın sağlanması gerektiğini kaydetti.
İran Cumhurbaşkanlığı'nın internet sitesine göre Reisi, Putin'e, "Afganistan'da güvenlik ve barışın sağlanması, İran tarafından her zaman öne çıkarıldı. Afganistan'daki tüm aktif gruplar, ülkede bir an önce istikrar sağlanması, Amerika'nın çekilmesinin Afganistan'da kalıcı barış ve istikrarın inşa edilmesi için bir dönüm noktası haline getirilmesi için birlikte çalışmalı" dedi.
Reisi ayrıca Suriye'de İran-Rusya işbirliğini övdü. Son yıllarda Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esat'a destek vererek Suriye'deki iç savaşın gidişatını Esat lehine çeviren İran ve Rusya, iki ülke arasındaki iletişimin artması çağrıları yapıyor.
Çin bekle-gör politikası güdüyor
Çin ise Taleban'ı tanıma konusunda bir karara varmadan önce Afganistan'da "açık, kapsayıcı ve geniş tabanlı temsil" hükümetinin kurulmasını beklediğini bildirdi.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, "Eğer bir hükümeti tanıyacaksak söz konusu hükümet kurulana kadar beklememiz gerekiyor" dedi.
Zhao, günlük basın toplantısında, "Diplomatik tanıma meselesine ancak ondan sonra gelebiliriz" şeklinde konuştu.
Pekin'in Afganistan'da Taleban'ın iktidarı ele geçirmesinden sonra şiddet eylemlerinden ve insani felaketten kaçınması için "pürüzsüz bir geçiş süreci" yürütmesini umduğunun altını çizen Zhao, "Çin, Afganistan'ın barışçı bir şekilde yeniden yapılanmasını desteklemeye devam edecek ve kapasitesi kapsamında Afganistan'ın ekonomik ve sosyal kalkınmasına yardım sağlayacak" dedi.
Taleban'ın teröristlere sığınak olmayacağı ya da yabancı unsurların sınırları içinde faaliyet göstermesine izin vermeyeceği şeklindeki taahhütlerine sadık kalması gerekiyor. Pekin, Doğu Türkistan İslam Hareketi olarak adlandırdığı grubu, Çin'in kuzeybatısında Müslümanlar'ın yaşadığı Şincan'da saldırılar düzenlemekle suçluyor. Şincan'ın Afganistan'la dar bir sınırı var.
Pekin, uzun zamandır ABD'ye Afganistan'dan çıkma çağrısı yapsa da ülkedeki mevcut istikrarsızlıktan Amerikan güçlerinin "aceleci" olarak tanımladığı çekilme sürecini sorumlu tutuyor. Gerek eski Afgan hükümeti gerekse Taleban'la iyi ilişkiler kurmayı hedefleyen Çin, Taleban lideri Molla Abdül Gani Baradar ve Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile geçen ay sonunda gerçekleştirilen görüşmeye ev sahipliği yapmıştı.
Özbekistan birkaç yüz Afgan mülteciye kapılarını açtı
Rus devletinin desteklediği Sputnik'in haberine göre Özbekistan, birkaç yüz Afgan mülteci aldı.
Sputnik Özbekistan haber sitesi, 17'si kadın ve çocuk 150 Afgan'ın Özbek-Afgan sınırında bir kampa geçici olarak yerleştirildiğini bildirdi. Habere göre tüm mültecilere Corona virüsü testi yapıldı ve hiçbirinin testi pozitif sonuç vermedi.
Buna ek olarak uçakla Özbekistan'a getirilen 650 Afgan askeri, bir askeri tatbikat sahası yakınındaki Covid-19 hastanesine geçici olarak yerleştirildi.
Adının açıklanmasını istemeyen bir Özbek diplomat, Associated Press haber ajansına, ülkesinin kapılarını açtığı Afgan askerleri Afganistan'a geri göndermeyeceğini doğruladı. Afgan askerler, hava durumunun elverişli olduğu dönemde çadır kampında kalacak.
Özbekistan'ın kabul ettiği Afgan mülteci sayısına ilişkin çelişkili haberler alınıyor. 1951 Mülteciler Sözleşmesi'ne imza atmamış olan Özbekistan'da sığınmacılara ilişkin herhangi bir prosedür bulunmuyor.
