ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey,“Suriye’nin kuzeydoğusuna herhangi biri tarafından yapılacak herhangi bir operasyonun kötü bir fikir olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Washington’daki düşünce kuruluşlarından Atlantik Konseyi’nde konuşan Jeffrey, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Suriye’de Fırat’ın doğusuna operasyon planları hakkındaki açıklamalarına ilişkin soruları da yanıtladı.
Türkiye, ABD ve ABD’nin kuzeydoğu Suriye’de IŞİD’e karşı savaştaki ortağı Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında gerilimin önemli ölçüde büyüdüğüne işaret eden Jeffrey, SDG bünyesindeki ağırlıklı grubun PYD olduğuna ve PYD’nin de PKK’yla bağlantısının Türkiye açısından endişe kaynağı oluşturduğuna dikkati çekti.
Jeffrey sözlerine şöyle devam etti:
“Bu endişeleri anlıyoruz. Türkiye’nin güvenliği konusunda taahhüdümüz sürüyor. Türklerle kapsamlı şekilde temas halindeyiz. Önceki hafta Türkiye’de 3 gün geçirdim. Bu sorunu kendi kendilerine çözmek için içeriye girme tehditleri karşısında, ABD Başkan Trump’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı araması dahil her düzeyde Türklerle iletişime geçildi. Bekleyip görmemiz lazım. Durumun biraz sakinleştiğini düşünüyorum. İleriye dönük bir çözüm için Türklerle ve sahadaki kişilerle birlikte çalışma niyetimizin olduğuna inanıyorum. Birçok alanda temelde aynı hedefleri paylaşıyoruz. Dediğim gibi Türkiye’nin güvenliğine çok odaklanmış durumdayız. Ama aynı zamanda IŞİD’e karşı savaşı bitirmeye de çok odaklanmış haldeyiz, dolayısıyla bu konuyu yönetip çok yakından takip edeceğiz.”
Suriye Özel Temsilcisi Jeffrey, salondaki bir izleyicinin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın telefon görüşmesinde Trump’ın “olumlu yanıt verdiği” şeklindeki sözlerini hatırlatarak, Türkiye’nin operasyon planları hakkında Trump yönetimi içerisinde görüş ayrılıklarının mı olduğu sorusunu da şöyle yanıtladı:
“Suriye’nin kuzeydoğusuna herhangi bir tarafça girişilebilecek herhangi bir operasyonun kötü bir fikir olduğunu düşünüyoruz. Ankara’dayken ilettiğim, Başkan’dan başlayarak her seviyede ilettiğimiz pozisyon buydu. Aynı zamanda Türkiye’nin kuzeydoğu Suriye’deki güvenlik vaziyeti hakkında sahip olduğu endişeleri de anlıyoruz. PYD’yi kendilerine yönelik en azından potansiyel bir tehdit olarak görüyorlar. Tıpkı İsrail’in sınırlarında Hizbullah’ı ya da Suudiler’in sınırlarında Husiler’i kendilerine yönelik tehdit olarak görmesi gibi. Dolayısıyla bunu hesaba katmalıyız. Hesaba da katıyoruz. Türkler’le birlikte çalışıyoruz. Dediğim gibi, önceye oranla şimdi durumun biraz sakinleştiğine inanıyorum.”
Jeffrey, Amerika’nın SDG konusundaki politikasının ne olduğuna ilişkin bir soru üzerine de, SDG’yi spesifik bir amaç için desteklediklerini ve bu amacın da IŞİD’in yenilgiye uğratılması olduğunu, SDG’nin bu süreçte çok etkili savaştığını belirtti.
SDG’nin bunu Amerika’ya iyilik olarak değil, kendi güvenlikleri için yaptığını ifade eden Jeffrey, Amerika’nın geçmişte de örneğin Irak’ta çeşitli grupları belirli amaçlar için desteklediğini anımsattı. Bunların taktiksel ve al-ver ilişkisi niteliğindeki destekler olduğunu kaydeden Jeffrey, SDG konusunda da nihai hedefin, tıpkı Amerika'nın geçmişte desteklediği diğer gruplar gibi, bu grubun da değişimden geçmiş bir Suriye toplumunun dokusunun bir parçası olması olduğunu vurguladı.
Jeffrey, “Devlet altı unsurlarla daimi ilişkilere sahip değiliz. Bu, şimdiki yönetimin de politikası değil, geçmişteki yönetimlerin de değildi. Siyasi, askeri anlamda ve uzun vadeli yönetimde onların ortağı olma anlamında uzun vadeli destek, bizim yaptığımız bir şey değil. Uzun vadede Suriye’deki tüm gruplar için çözüm, reforme edilmiş bir Suriye hükümeti, uluslararası destek almış ateşkes ve herkese barış içinde yaşama şansı veren uluslararası süreçtir” diye konuştu.
'İstediğimiz rejimin değişmesi rejim değişikliği değil'
Jeffrey, Suriye’deki ihtilafın iç boyutunun yanısıra büyük bir güç mücadelesi özelliği de olduğuna işaret ederek, şu anda Suriye içinde Suriye ordusunun dışında Amerika, Rusya, Türkiye, İran ve havadan da İsrail’in askeri güç bulundurduğuna dikkati çekti. Bu ülkelerin her birinin önemli ulusal güvenlik hedefleri peşinde olduğuna değinen Jeffrey, dolayısıyla Suriye konusundaki politikaların sadece iç ihtilafa odaklanamayacağını, uluslararası diplomasiye de odaklanmaları gerektiğini kaydetti. Amerika’nın Suriye’de üç hedefi olduğunu belirten Jeffrey, amaçlarının rejim değişikliği olmadığını söyledi.
“Birinci hedef, IŞİD’in kalıcı yenilgiye uğratılması. Bunun zaten olmakta olduğunu görüyoruz, sorun şu; eğer temel koşullar bu türden bir ideolojik hareketi kabul eder konumda olursa IŞİD geri gelir. Bu da bizim diğer iki hedefle uğraşmamızı gerekli kılıyor. Birincisi, BM’nin 2254 sayılı kararıyla ilgili süreç. Nüfusunun yarısını yerlerinden etmeyen, nüfusun yüzde 3’ünü öldürmeyen ya da sakat bırakmayan, tüm bu korkulara kapıları açmayan, Şam’da değişmiş bir rejim ve buna ilaveten, Ortadoğu’da Rusya’nın askeri müdahalesindeki büyük tırmanma. Dolayısıyla kökten değişimden geçmiş bir rejim görmek istiyoruz. Rejim değişikliği değil, Esat’tan kurtulmaya çalışmıyoruz, sadece gördüğümüz türden korkuları üretmeyen bir rejim görmek istiyoruz.Son olarak da, İran’ın oradan gitmesi gerektiğini düşünüyoruz.”
Jeffrey, Suriye'de hükümetin temel değişimden geçmediği müddetçe ülkenin yeniden inşası çabalarına mali destek vermeyeceklerini belirtti. Jeffrey, "Hükümetin tavize vermeye hazır olduğu ve gelecek yıllarda yeni korkular yaratmayacağı yönünde bir fikre sahip olmadığımız müddetçe, Batı ülkeleri arasında para desteğinde bulunmama yönünde güçlü bir niyet var" diye konuştu.
ABD'nin Suriye özel temsilcisi Jeffrey, Suriye’de durumun yine de önceye oranla şu anda nispeten daha sakin olduğunu belirterek, bunun da diplomasinin işe yaraması için bir fırsat sağladığına inandıklarını söyledi.
