NEW YORK - Kanada’da çıkan ve büyük kısmı hala kontrol altına alınamayan yüzlerce orman yangınının ABD’de yarattığı duman ve hava kirliliği etkisini sürdürüyor.
ABD’nin kuzeydoğu eyaletlerini etkisi altına alan hava kirliliği, başta New York, Philadelphia, Connecticut ve New Jersey gibi eyaletlerin metropol kentleri ve başkent Washington'da yaşamı olumsuz etkiledi. ABD’nin kuzeydoğu eyaletlerinde yaşayan yaklaşık 75 milyon kişi, turuncu dumanın yarattığı olumsuz etkileri hissetti.
Yetkililer, Kanada’daki orman yangınlarının neden olduğu duman ve hava kirliliğinin kuzeydoğu eyaletlerinden ülkenin güneydoğu ve batısına doğru hareket etmeye başladığını açıkladı. New York’ta etkisi giderek azalan duman ve yarattığı hava kirliliğinin Güney Carolina, Kuzey Carolina, Georgia, Kentucky, Missouri ve Ohio gibi çok sayıda eyalette etkisini göstermeye başladığı belirtildi.
"Etkisi hafta sonunda azalabilir"
Amerikan Ulusal Meteoroloji Servisi, Kanada’da çıkan farklı orman yangınlarının yarattığı dumanın rüzgarın da etkisiyle ülkenin kuzeydoğu ve orta bölgelerindeki eyaletlerde etkisini gösterdiğini ancak hafta sonu duman ve yarattığı hava kirliliği etkisinin giderek azalacağını tahmin ettiklerini açıkladı.
New York Belediye Başkanı Eric Adams, kent sakinlerinin kapı ve pencerelerini kapatmaları, başta solunum ve kalp hastalığı sorunu olan kişilerin evlerinde kalmaları çağrısında bulundu. Adams, Manhattan'da Pazar günü yapılacak, "Puerto Rico Geleneksel Yürüyüşü'nün" henüz iptal edilmediğini, eğer hava şartları müsaade ederse yürüyüşün yapılacağını ve kendisinin de bu geleneksel yürüyüşe katılacağını kaydetti.
"Dumanı soluyanlar uzun vadede sağlık sorunu yaşayabilir"
NYU Langone Health and Allergy & Asthma Network'te alerji uzmanı ve immünolog olan Dr. Purvi Parikh, muazzam kirlilik bulutunun kişiye ve maruz kalma miktarına bağlı olarak uzun vadeli sağlık etkilerine neden olabileceğini söyledi.
Parikh, "Sağlıklı bir insan çok fazla sorun yaşamadan bir veya iki güne dayanabilir, ancak bu seviyelerde onlar bile risk altındadır. Ancak savunmasız olan birinin riski çok daha yüksektir. En savunmasız olanlar arasında yaşlılar, çocuklar, astım, KOAH, akciğer kanseri, kalp hastalığı ve hamile kadınlar gibi altta yatan akciğer sorunları olanlar yer alıyor" dedi.
New York’ta yaşamı olumsuz etkiledi
New York eyaleti, Kanada’da çıkan orman yangınlarının yoğunlaştığı bölgelerin sınırında yer alması nedeniyle en fazla etkilenen eyalet oldu.
Son dört gündür kenti kaplayan bulutlar, düşük hava kalitesi ve kirlilik New York kentinde kırmızı alarm ilan edilmesine neden oldu. Milyonlarca kent sakini sağlıksız hava soluma riskiyle karşı karşıya kaldı.
New York’ta düzenlenen birçok açık hava etkinliği iptal edildi. Devlet okulları tatil edildi. Eğitimin sürdüğü diğer okullarda da açık havada yapılan tüm etkinlikler iptal edildi. Birçok konser ve spor müsabakaları iptal edildi. Hayvanat bahçeleri kapatıldı.
New York kent sınırları içinde yer alan LaGuardia havaalanında duman nedeniyle günlerdir seferler aralıklı olarak yapıldı. Birçok uçak seferi iptal edildi. Havayolları şirketleri diğer eyaletlerden New York’a yapılacak çok sayıda seferi iptal etmek zorunda kaldı.
"N95 ve benzeri maskeler kullanın"
Salgın hastalık nedeniyle kullanılan maskeler yeniden kullanılmaya başlandı. Sağlık yetkilileri bu maskelerin hava kirliğine karşı koruyucu olmadığını belirterek, N95 tipi profesyonel maske kullanmaları tavsiyesinde bulundu.
Virginia Tech Üniversitesi'nde inşaat ve çevre mühendisliği profesörü olan Linsey Marr, "Maskeden duman gazı kokusunu almaya devam edebilirsiniz, ancak yüze iyi oturan yüksek kaliteli bir maske kullanırsanız maske koruma ve engelleme işini yapmaya devam eder. Cerrahi ve kumaş maskeler küçük bir fayda sağlayacaktır, hiç yoktan iyidir, ancak sağlığınızı gerçekten korumak istiyorsanız N95, KN95 veya KF94 gibi bir 'solunum cihazı' takmalısınız” dedi
Doğu eyaletlerinde ‘kırmızı alarm’
New York Valisi Kathy Hochul, bir milyon N95 maskesinin halka dağıtıldığını kaydetti. Hochul, yaşanan hava kalitesini "benzeri görülmemiş" ve "çok ciddi, tehlikeli bir durum" olarak nitelendirirken, hava şartlarına göre dumanın hafta sonuna kadar etkisini kaybedebileceğin tahmin ettiklerini söyledi.
Maryland Valisi Wes Moore, hava kalitesi koşullarının "herkes için sağlıksız seviyelerde" kalması nedeniyle bölge sakinlerine her şey normale dönünceye kadar içeride kalmalarını tavsiye etti.
New Jersey Valisi Phil Murphy devlet dairelerini Pazartesi gününe kadar kapatmaya karar verdiklerini söyledi.
Pennsylvania ValisiJosh Shapiro Kanada'daki orman yangınlarından kaynaklanan kötü hava kalitesinin eyaletteki 67 ilçenin tamamını etkilediğini söyledi.
Delaware'de, eyalet genelinde hafta sonuna kadar kırmızı kodlu hava kalitesi uyarısı yayınlandı ve bölge sakinlerine dışarıda geçirdikleri süreyi sınırlamaları tavsiye edildi.
Rhode Island, hava kalitesi tahmininde yoğun duman ve sağlıksız parçacıkları gerekçe göstererek eyaletin hava kalitesi uyarısını hafta sonuna kadar uzattığını açıkladı.
BM: "Yaşadıklarımız iklim krizinin bir sembolü"
Birleşmiş Milletler, Kanada'daki orman yangınlarından kaynaklanan dumanın New York ve başka ABD kentlerinde yarattığı olumsuz etkinin bir iklim krizi olduğunu belirtti. BM, "Bu ve dünyanın birçok yerindeki kötü hava, iklim krizinin sembolü" değerlendirmesinde bulundu.
Genel Sekreter Antonio Guterres ise sosyal medya hesabından paylaştığı fotoğraflı mesajında, "New York'taki merkezimizde Kanada'daki yangınlar nedeniyle kötü havanın etkisini hissediyoruz. Küresel ısınma artarken, orman yangınlarını azaltmak hayati önem taşıyor. Doğayla barışmalıyız, pes edemeyiz" dedi.
