Anayasa Mahkemesi (AYM), parti kapatma davasında 14 Mart'ta eş genel başkanlarınca sözlü savunma yapılmasını HDP'nin talebi doğrultusunda 11 Nisan'a erteledi. HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç, “AYM demiş oluyor ki ben seçimlere kadar her şeyi yapabilirim. Mesaj bu" değerlendirmesinde bulundu.
TBMM'de üçüncü parti konumundaki Halkların Demokratik Partisi (HDP) aleyhine yürütülen kapatma davasında, karar aşaması öncesinde sözlü savunma günü 14 Mart olarak ilan edilmişti. HDP Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ve Mithat Sancar'ın 14 Mart'ta yapacağı sözlü savunma, HDP’nin başvurusu gerekçesiyle 11 Nisan'a ertelendi.
Anayasa Mahkemesi, sözlü savunma günü için üç ay erteleme talebine karşılık sadece 1 ay ertelemeyle 11 Nisan gününe oy birliğiyle karar verdi.
AYM Hazine yardımı blokajını ise kaldırdı
İlerleyen saatlerde AYM, HDP’nin ilk karara itirazı üzerine partiye Hazine yardımına ve ilgili banka hesaplarına bloke konulması kararını kaldırdı. AYM’nin bu kararını da 7 oya karşı 8 oyla aldığı öğrenildi.
AYM’nin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın itiraz edemeyeceği Hazine yardımıyla ilgili bu son karar uyarınca HDP, seçim sürecinde Hazine yardımı kapsamında seçim yardımı alabilecek.
Kapatma kararı için AYM’de nitelikli çoğunluk gerekli
AYM’nin şimdi sözlü savunma için 11 Nisan gününü oybirliğiyle kararlaştırmasına rağmen HDP’ye Hazine yardımı engelini kaldırma kararını ise 7’ye karşı 8 oy şeklinde oy çokluğuyla alması, dava süreci sonunda HDP’nin kapatılması için gerekli “nitelikli çoğunluk” ile karar alınması ihtimali bakımından dikkat çekti.
AYM heyetince karar alınması süreci açısından “15 üyesi olan AYM’nin Başkan veya başkanvekili başkanlığında en az on üye ile toplanması” gerekiyor. Siyasi parti kapatma talepli davada, “kapatılma kararı alınabilmesi içinse o günkü toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğu şartı” aranıyor.
Dolayısıyla AYM heyetince Cumhur İttifakı ve özellikle bu ittifakta AKP’nin ortağı MHP’nin talebi olduğu üzere HDP’yi kapatma yönünde üçte iki çoğunlukla karar alıp alamayacağı merak konusu oldu.
HDP, parti kapatma davası sürecinde sözlü savunma ertelenmediği için AYM’nin olası kesin kararını 14 Mayıs’taki seçimlerde önce alabileceğine işaret etti. Ancak karar gününü belirleme yetkisi tümüyle AYM takdirinde olduğu için 14 Mayıs’tan sonraya bırakılması seçeneği de mevcut.
“Deprem nedeniyle 3 ay erteleme istemiştik, 1 ay ertelendi”
Oysa HDP, deprem nedeniyle mahkemelerdeki erteleme durumu itibariyle üç ay erteleme talep etmişti. Ancak AYM, bu talebi sadece 1 ay olarak kabul etti ve sözlü savunma alınmasını dolayısıyla karar alma sürecini seçim sonrasına bırakmadı.
HDP adına AYM'nin kararı üzerine ilk değerlendirme Başkanvekili Saruhan Oluç'tan geldi. Oluç, VOA Türkçe’nin de aralarında olduğu basın mensuplarına, "Bu 11 Nisan tarihi, ilk değerlendirmem, AYM demiş oluyor ki ben seçimlere kadar her şeyi yapabilirim. Mesaj bu. Yani biz çünkü özenle şunu hep vurguladık; Yılbaşından bugüne kadar, seçim ortamına girildi Türkiye'de. Dolayısıyla kapatma davasının sürüyor olması demek seçimlerden önce doğrudan doğruya seçimlere müdahale edilmesi anlamına gelir. Dolayısıyla bu mesele seçimlerden sonraya bırakılmalıdır diye dilekçe de vermiştik kabul edilmedi. Şimdi bir kez daha geçen hafta dilekçe verdik, deprem nedeniyle erteleme için. AYM ise 11 Nisan'a tarih verdi oysa biz üç ay erteleme istemiştik. Yani AYM bize demiş oluyor ki ben seçimlere kadar her şeyi yapabilirim. Yani Demokles'in kılıcı olarak kapatma davası ve siyasi yasaklar bizim tepemizde durmaya devam edecek bu anlama geliyor" açıklaması yaptı.
Oluç, bundan sonrası bakımından "HDP olarak seçim süreciyle ilgili kurumlarımızda bu son kararı değerlendireceğiz" ifadesini de kullandı.
“Kapatma davası kararına işaret olarak okunamaz”
HDP Grup Başkanvekili Oluç, AYM’nin öğleden sonra açıkladığı Hazine yardımını bloke etme kararını kaldırmasıyla ilgili de “Artık bu karara itiraz yolu kapalı” bilgisini verdi. Dolayısıyla HDP’nin önümüzdeki seçimler açısından Hazine yardımını ve ilgili banka hesaplarını kullanabileceği kesinleşti.
Oluç, “Daha önce geçici bloke konmuştu, savunmamızı istemişti AYM. Savunmamızı yaptık. AYM, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın (Bekir Şahin) bloke talebinin hukuka uygun olmadığı kanaatine varmış belli ki savunmamızdan sonra. Hukuk açısından baktığımızda doğru bir karar. Bu karara itiraz yolu açık değil” ifadesini kullandı.
Saruhan Oluç, “Kapatma davasında verilecek karara yönelik bir işaret olarak okumak mümkün mü?” sorusuna karşılık ise “Hayır bir işaret olarak okumak doğru olmaz. O kararla alakalı değil, o kararı bağlayan bir karar değil. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı daha önce zaten iki kere tedbir konsun diye başvuruda bulunmuştu, AYM iki kez reddetti. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın görüşlerini yeterli bulmamıştı. Üçüncü başvurusunda da yeterli olmadığı sonucuna varmış olmalı ki böyle bir karar aldı. AYM’nin savunmamızı dikkate alması önemli” dedi.
HDP, ittifak ortaklarıyla ortak liste seçeneğini konuşacak
Bu arada HDP, Emek ve Özgürlük İttifakı bünyesinde AYM’deki parti kapatma davası gölgesinde milletvekili listesi hazırlığını da seçenekli şekilde yürütüyor.
Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) Genel Seçimler yani parlamento seçiminde en azından bazı kentlerde kendi logosuyla girme yönündeki görüşü ise, Emek ve Özgürlük İttifakı bakımından tüm Türkiye’de tek listeyle girilmesi durumuna kıyasla çok daha az milletvekili çıkarılması anlamına geldiği aktarıldı.
HDP’nin ittifak içerisinde “tek ortak milletvekili aday listesi” ile Genel Seçimler’e girilmesi tercihini dile getirdiği gündemde. Bu noktada HDP’nin kapatılması durumunda HDP logosu altında herhangi bir şekilde milletvekili adayı gösterilemeyeceği için HDP’nin hangi partiler aracılığıyla seçimlere katılabileceği konuşuluyor.
HDP’nin kapatılması durumunda, ittifak ortakları Emek Partisi (EMEP) ve TİP’nin ilgili YSK kararı uyarınca seçimlere katılma hakkı bulunuyor. Dolayısıyla bu iki partiyle ortak liste yapılması seçeneği de masada duruyor.
Kısa adıyla Yeşil Sol Parti, yasal adıyla Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi de HDP’nin seçime girme konusunda seçeneklerinden birisi ancak bu parti henüz YSK’nın seçime girme yeterliliğine sahip partiler listesinde değil. YSK önümüzdeki günlerde bu listesini de güncelleyecek.
AYM süreci nasıl işleyecek?
HDP aleyhine parti kapatma davası, 21 Haziran 2021'de iddianamenin AYM tarafından kabul edilmesiyle başladı.
Şimdi HDP'nin 11 Nisan'da sözlü savunma yapmasının ardından AYM raportörü, davaya ilişkin bilgi ve belgeleri birleştirecek ve esas hakkındaki raporunu hazırlayacak.
AYM Raportörü, raporunu Yüksek Mahkeme üyelerine sunduktan sonra AYM Başkanı Zühtü Arslan, karar günü için toplantı gününü belirleyecek. Böylece 17 kişilik AYM heyeti, belirlenen günde HDP'nin kapatma talebini esastan görüşmeye başlayacak. İlk toplantı gününde karar alınması zorunlu değil. AYM karar gününü erteleme ve yeniden takvimlendirme yetkisine sahip.
AYM’nin bugünkü kararlarında ne denildi?
AYM’nin sözlü savunma günü ertelemesine ilişkin ara karar metnine göre; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın HDP’nin temelli kapatılmasına karar verilmesi talebiyle açtığı davada davalı, “deprem felaketi ve 11/2/2023 tarihli ve (120) numaralı Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümleri dikkate alınarak, 14 Mart’taki sözlü savunma tarihinin üç ay süreyle ertelenmesi talepli” 6 Mart tarihli dilekçe incelendi. Kararda, “Ülkemizde 6/2/2023 tarihinde yaşanan deprem felaketi ve buna istinaden 8/2/2023 tarihli ve 6785 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile ilan edilen olağanüstü hal kapsamında çıkarılan (120) numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümleri de göz önünde bulundurularak sözlü savunma tarihinin 11/4/2023 olarak yeniden belirlenmesine oybirliğiyle karar verilmiştir” denildi.
