25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde İstanbul Taksim’deki eyleme bu yıl da izin verilmedi.
Beyoğlu ilçe sınırları içerisinde gerçekleştirilecek tüm toplanma ve etkinlikler 25 Kasım saat 00.01’den 26 Kasım 2024 günü saat 23.59’a kadar yasaklandı.
İstiklal Caddesi tamamen kapatıldı
İstiklal Caddesi’nde, Taksim Meydanı’nda ve Gezi Parkı çevresinde gün boyu geniş güvenlik önlemleri alan polisler, özellikle kadınların eylem için çağrı yaptığı Tünel Meydanı ile birlikte İstiklal Caddesi’nin tamamını kapattı.
İstiklal Caddesi’ne çıkan tüm sokaklarda kimlik kontrolleri yapıldı, çevrede evi olan veya kafelerde çalışanların bile geçişine izin verilmedi.
Kadınlar Tünel Meydanı’nda toplanmak üzere saat 19.30 için çağrı yaparken İstanbul Valiliği, Haliç, Şişhane, Taksim, Osmanbey, Şişli istasyonlarını ve Taksim-Kabataş hattını da saat 15.00 itibariyle kapattı.
100’ün üzerinde gözaltı var
Kadınlar gün boyunca Tünel Meydanı’na ara sokaklardan çıkmaya çalışırken gözaltılar yaşandı. Bu sırada 100’ün üzerinde kadın gözaltına alındı.
Daha sonra kadın örgütleri ikinci toplanma adresi olarak Karaköy İskelesi’ni belirledi. Burada da polis meydanı kapattı ve sınırlı sayıda kadının Karaköy İskelesi önünde toplanmasına izin verdi.
DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları, DEM Parti Milletvekili Meral Danış Beştaş ve Türkiye İşçi Partisi Sözcüsü Sera Kadıgil’in de destek verdiği eylemde 25 Kasım Platformu adına basın açıklamasını Gamze Çetintepe okudu.
“Biz tüm baskılara rağmen eşit, özgür, şiddetsiz bir yaşam istiyoruz” diyen Çetintepe, “Belki de birbirinden bambaşka yaşayan kadınlar ve LGBTİ+’lar olarak biraradayız çünkü hepimizin ortak deneyimleri var. Hepimiz bir şekilde erkek şiddetiyle karşılaştık ve mücadele etmeyi sürdürüyoruz. Bu şiddeti tanımıyor ve reddediyoruz” diye konuştu.
İstanbul Sözleşmesi vurgusu
Açıklamada, “Erkek şiddetinin şekillendirmeye çalıştığı hayatı reddederek kendi hayatımızda kendi kararlarımızı alıyoruz çünkü biz hayatımızı istiyoruz” ifadelerini kullanan Çetintepe şöyle devam etti:
“Failleri tanıyoruz. Failler babalar, kocalar, sevgililer, eski sevgililer. Failler kadınlar karakola gittiğinde kocandır deyip geri gönderenler. İstanbul Sözleşmesi’nden bir gecede çekilenler, 6284’ü uygulamayanlar, kazanılmış haklarımıza saldıranlar. Kadınların saat kaçta nerede olduğunu, ne giydiğini mevzu edenlere sesleniyoruz. Fiziksel, cinsel, psikolojik, ekonomik her türlü erkek şiddetinin sorumlusu şiddeti uygulayan erkekler ve erkekleri koruyan devlettir.”
Eylemde sık sık “Susmuyoruz, korkmuyoruz, itaat etmiyoruz”, “İstanbul Sözleşmesi yaşatır”, “Jin, jiyan, azadi” (Kadın, yaşam, özgürlük) sloganları atıldı.
Ana gündem artan kadın cinayetleri
Eylemde en fazla dikkat çekilen konu ise kadın cinayetleriydi. Eylemciler öldürülen kadınların isimlerini tek tek okudular.
Kadın örgütleri ve aktivistler yıllara göre kadın cinayetlerinin arttığını açıklıyor, ancak Bakanlık düzeyinde ‘kadın cinayeti’ veya ‘kadınların şüpheli ölümü’ konusunda açıklanan bir veri yok.
Türkiye, kadına yönelik şiddete karşı, kadınların ve LGBTİ+’ların korunmasına dair bağlayıcılığı olan uluslararası ilk sözleşme olan İstanbul Sözleşmesi’ni 11 Mayıs 2011'de ilk imzalayan ve 24 Kasım 2011'de parlamentosunda onaylayan ilk ülke oldu.
Sözleşmeden sonra en az 1219 kadın öldürüldü
Buna karşın Türkiye, 2021’de alınan kararla resmi olarak sözleşmeden çıktı. İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü eylemlerinin de en temel konusuydu.
Sözleşmeden çıkıldıktan sonra kadına yönelik şiddetin ve cinayetlerin arttığını düşünen kadınlar, sözleşmeye bir an önce geri dönülmesini talep etti.
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu verilerine göre, sözleşmeden çekilmesinden sonra Türkiye’de en az 1219 kadın, erkekler tarafından öldürüldü.
Son 15 yıla bakıldığında kadın cinayetinin en az gerçekleştiği yıl ise, sözleşmenin imzalandığı 2011 yılıydı.
Şüpheli kadın ölümleri yüzde 82 arttı
Yine Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun paylaştığı verilere göre 2024 yılının başından Ekim ayına kadar en az 296 kadın cinayeti işlendi. Sadece Ekim ayında 48 kadın öldürüldü. Şüpheli kadın ölümleri ise 2017-2023 arasında yüzde 82 artış gösterdi.
AK Parti Genel Merkez Kadın Kolları Başkanı Ayşe Keşir ise Kasım ayı başında yaptığı açıklamada, kadına yönelik şiddet ve sözleşmeye dair "Bizim yasal mevzuat anlamında eksiğimiz yok. 'İstanbul Sözleşmesi yaşatır'ı söyleyebileceğimiz bir veri yok elimizde" demişti.
Şiddet başvuruları milyonlarla ifade ediliyor
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı, özel olarak kadın cinayetleri konusunda veri tutmasa da, iki bakanlığın da ortaya koyduğu veriler kadınların uğradıkları şiddeti gözler önüne seriyor.
2023 yılı Adalet Bakanlığı istatistiklerine göre cinsiyet dokunulmazlığına karşı toplam 78 bin 240 dosya bulunuyor. Bir yıl içinde, taciz, şiddet gibi suçlardan en az 82 bin 295 sanık yargılandı.
Yine 2023 yılında Kadın Acil Destek İhbar Sistemi (KADES) uygulamasını 7 milyon 365 bin 755 kişi indirdi, toplam 1 milyon 382 bin 332 ihbar yapıldı. Bunlardan 193 bin kişi hakkında koruma kararı çıkarıldı.
Bakanlık bünyesindeki Alo 183 sosyal destek hattına 2023 yılı içerisinde tüm erişim kanallarından (sesli arama, görüntülü arama, Whatsapp, e-devlet, SMS vb.) 1 milyon 73 bin 885 çağrı veya müracaat alındı. Bakanlığın hizmet alanıyla ilgili toplam 291 bin 283 taleple ilgili işlem yapıldı.
Kadınlar daha güvensiz hissediyor
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş yaptığı paylaşımda, yurt genelinde 112 kadın konukevi, 84 şiddet önleme ve izleme merkezi, 418 sosyal hizmet merkezi ve 309 sosyal hizmet irtibat noktasıyla şiddet mağdurlarına destek olduklarını açıkladı.
TÜİK’in Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre 2023 yılında, yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı yüzde 18,9 iken bu oran kadınlarda yüzde 27,4, erkeklerde yüzde 10,2 oldu. Evde yalnız olduklarında kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı 2023 yılında yüzde 4,6 iken bu oran kadınlarda yüzde 6,3, erkeklerde yüzde 2,7 olarak belirlendi.
Forum