WASHINGTON —
Amerika Dışişleri Bakanı John Kerry kendinden emin ve kararlı bir şekilde İsrail’den ayrılırken gazetecilere görüşmelerin doğru yolda ilerlediğini söyledi:
“Yol giderek açıklık kazanıyor. Taşlar yerine oturuyor.”
Ancak Batı Şeria’nın bir köyünde şaşkınlık ve şiddet hakim. Filistinli çiftçi Mahmut Tobasi tepkili: ''Traktör şöförümle tarlada çalışıyordum. Öğle yemeği için mola verdik. Birden 30 kadar Yahudi yerleşimci üzerimize geldi. Kaçtık ve bağırarak yardım istedik.”
İsrail askerleri, yerleşimcilerle Filistinli çiftçilerin karşılıklı taş atmaları üzerine duruma müdahale ettiğini bildirdi.
Bu gibi durumlarda Amerika’nın ana konulara ağırlık veren bir çerçeve anlaşma üzerinde ilerlemeden söz etmesi yetersiz kalıyor.
Amerika Barış Enstitüsü’nden Neil Kritz de somut adımlar atılıması gerektiğini söylüyor:
“Bölge halkı, görüşmelerde sağlanan olumlu gelişmelerin günlük yaşamlarına yansıdığını görmek istiyor. Ara uzlaşmalar değil bir Filistin devleti kurulması ve iki devletli çözüm konusunda gerçek adımlar atılmasını istiyor.”
Filistinliler ve İsrailler’e göre, çok az ilerleme belirtisi var. İsrail, yerleşim bölgeleri inşa etmeye devam ederken Filistinliler, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun katiller olarak tanımladığı Filistinli mahkumların bırakılmasını kutluyor:
“Filistinli liderler, halklarını barışa hazırlamak yerine İsrail’den nefret etmelerini öğretiyor.”
Filistinli baş görüşmeci Saib Erekat, karşı suçlamalarda bulunurken Yaser Arafat’ın İsrail tarafından zehirlendiği iddialarına dayanarak Filistin lideri Mahmut Abbas’ın hayatından kaygı duyduğunu söylüyor.
Yine de bir çerçeve anlaşmanın hala gerçekleşebileceğini düşünenler var. Uluslararası Woodrow Wilson Merkezi uzmanı Aaron Miller bunlardan biri:
“İki liderin paylaştığı bir gerçek var o da şu: İkisi de barış sürecinin çökmesinden sorumlu olmak istemiyor.”
Ancak eski Dışişleri Bakanlığı danışmanı olarak geçmiş görüşmelere katılan Aaron Miller, Netanyahu ve Abbas ile daha fazla ilerleme sağlamanın kolay olmayacağı görüşünde:
“Gerçek şu ki, bu iki liderin kendilerini stratejik olarak çözüme adamış, kahramanca barış yapmaya hazır kararlı kişiler olması gerekiyor. Ama durum böyle değil.”
Amerika Dışişleri Bakanı John Kerry ise şimdilik yeni bir deneme yapmaya kararlı görünüyor.
“Yol giderek açıklık kazanıyor. Taşlar yerine oturuyor.”
Ancak Batı Şeria’nın bir köyünde şaşkınlık ve şiddet hakim. Filistinli çiftçi Mahmut Tobasi tepkili: ''Traktör şöförümle tarlada çalışıyordum. Öğle yemeği için mola verdik. Birden 30 kadar Yahudi yerleşimci üzerimize geldi. Kaçtık ve bağırarak yardım istedik.”
İsrail askerleri, yerleşimcilerle Filistinli çiftçilerin karşılıklı taş atmaları üzerine duruma müdahale ettiğini bildirdi.
Bu gibi durumlarda Amerika’nın ana konulara ağırlık veren bir çerçeve anlaşma üzerinde ilerlemeden söz etmesi yetersiz kalıyor.
Amerika Barış Enstitüsü’nden Neil Kritz de somut adımlar atılıması gerektiğini söylüyor:
“Bölge halkı, görüşmelerde sağlanan olumlu gelişmelerin günlük yaşamlarına yansıdığını görmek istiyor. Ara uzlaşmalar değil bir Filistin devleti kurulması ve iki devletli çözüm konusunda gerçek adımlar atılmasını istiyor.”
Filistinliler ve İsrailler’e göre, çok az ilerleme belirtisi var. İsrail, yerleşim bölgeleri inşa etmeye devam ederken Filistinliler, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun katiller olarak tanımladığı Filistinli mahkumların bırakılmasını kutluyor:
“Filistinli liderler, halklarını barışa hazırlamak yerine İsrail’den nefret etmelerini öğretiyor.”
Filistinli baş görüşmeci Saib Erekat, karşı suçlamalarda bulunurken Yaser Arafat’ın İsrail tarafından zehirlendiği iddialarına dayanarak Filistin lideri Mahmut Abbas’ın hayatından kaygı duyduğunu söylüyor.
Yine de bir çerçeve anlaşmanın hala gerçekleşebileceğini düşünenler var. Uluslararası Woodrow Wilson Merkezi uzmanı Aaron Miller bunlardan biri:
“İki liderin paylaştığı bir gerçek var o da şu: İkisi de barış sürecinin çökmesinden sorumlu olmak istemiyor.”
Ancak eski Dışişleri Bakanlığı danışmanı olarak geçmiş görüşmelere katılan Aaron Miller, Netanyahu ve Abbas ile daha fazla ilerleme sağlamanın kolay olmayacağı görüşünde:
“Gerçek şu ki, bu iki liderin kendilerini stratejik olarak çözüme adamış, kahramanca barış yapmaya hazır kararlı kişiler olması gerekiyor. Ama durum böyle değil.”
Amerika Dışişleri Bakanı John Kerry ise şimdilik yeni bir deneme yapmaya kararlı görünüyor.
