Kota Davası AB Yargısı Önünde

Türkiye’nin Avrupa Birliği ülkeleriyle ticaretinde en problemli alanlardan birini oluşturan kara taşımacılığında yaşanan sorunlar Avrupa yargısı önüne taşındı. Türkiye’nin başlıca ihracat pazarını oluşturan Almanya güzergahında transit geçilen ülkelerin Türk plakalı araçlara uyguladıkları tarife dışı kısıtlamalardan kaynaklanan sorunlar, 2015’te Macaristan ve Avusturya’ya açılan idari davalar ve tazminat davalarıyla hukuki alana taşınmıştı.

Türk kamyonları transit geçişlerde Bulgaristan’a 84, Romanya’ya 236, Macaristan’a 438 Euro geçiş ücreti ödüyor. Macaristan’a açılan davanın temelinde de bu oranlar var. 2014’te Macaristan’da geçiş ücretini ödemeyen bir şoförüne 2400 Euro ceza kesilince konu yargıya taşındı.

Macaristan yargısının uygulamaların AB hukukuna uygun olup olmadığının belirlenmesi amacıyla konuyu AB Adalet Divanı’na (ABAD) iletmesi davaya tamamen farklı bir boyut kazandırdı. İçtihat oluşturma potansiyeli taşıyan davanın ilk duruşması bugün Lüksemburg’da yapılacak.

Türk kamyonlarının yaşadığı ana sorunları kısıtlı karayolu geçiş belgeleri kotaları, kota bağlantılı transit geçiş ücretleri ve bazı keyfi uygulamalar oluşturuyor. Başta Almanya olmak üzere AB ülkelerine ihracat ve bu ülkelerden yapılan ithalat üzerinde olumsuz etki yaratan uygulamalar yargıya taşınırken bu uygulamaların, Türkiye ile AB arasında 1963’te temeli atılan ortaklık ilişkisine ve 1996’dan beri devrede olan Gümrük Birliği’ne aykırı olduğu tezleri işlendi.

Uluslararası Nakliyeciler Derneği’ne (UND) göre Türkiye’den çıkan gümrük birliğine tabi malların varış noktasına aynı şekilde Avrupa’dan çıkan malların da varış noktasına sorunsuz ulaşması sağlanamıyor. UND, AB ülkelerinin Türk taşımacılara uygulanan taşıma kotalarını Türkiye’nin artan ihracat ve ithalatına paralel olarak artırmamasından yakınıyor.

Uygulamalar nedeniyle Türk şirketlerin zarara uğradığı 2015’te AB Komisyonu tarafından hazırlanan etki analizine de yansıtıldı. AB Komisyonu verileri, sadece taşıma kotaları nedeniyle Türkiye-AB ticaretinin yıllık kaybının 3.5 milyar Euro olduğuna işaret ediyor.

Bu tür davaları yakından izleyen kurumların başında gelen İktisadi Kalkınma Vakfı’nın (İKV) Brüksel Temsilcisi Haluk Nuray, “İlave transit geçiş ücretleri konusunda davanın kazanılacağını düşünüyorum, kotalar ise daha zorlu bir konu. AB Komisyonu tarafından hazırlanan etki analizi gerçekçi ve samimi şekilde hazırlanmış bir belge. Bunun dikkate alınması gerekir. Kazanılması halinde ciddi bir ekonomik fayda sağlanacak ve sektörün yıllardır yaşadığı önemli bir sıkıntı giderilmiş olacak” dedi.

Aralarında UND, İKV, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve ilgili bakanlıklardan temsilcilerin de bulunduğu oldukça geniş bir heyet duruşmayı yerinde izliyor.