Avustralya merkezli Ekonomi ve Barış Enstitüsü (IEP), 2024 yılını değerlendirdiği Küresel Terörizm Endeksi raporunu yayınladı. 163 ülkenin değerlendirildiği raporda Türkiye 32. sırada yer aldı. Rapor, 2024 yılında Suriye’de Türkiye’nin “baskın bir bölgesel aktör” olduğunu belirtti.
Terörün küresel bir tehdit olmaya devam ettiğini vurgulayan raporda, 163 ülkede geçen sene yaşanan terör olaylarının sayısının yanısıra terör olayları sonucu ölü, yaralı ve rehine sayıları incelendi.
Bu faktörlere bakılarak ülkelerde terörün etkisi, 10 puanın “Çok fazla”, 0 puanın ise “Hiç yok” değerlendirmesini temsil ettiği bir puanlandırma ile ölçüldü.
Raporda Türkiye, 3,9 puan ile terörün etkisinin az olduğu ülkeler arasında yer aldı. 163 ülkenin bulunduğu sıralamada ise Türkiye 32. sırada yer aldı.
2023’teki terör olaylarının değerlendirildiği bir önceki rapora kıyasla Türkiye iki sıra gerilemiş oldu.
Raporda, 2024 yılında 7 bin 555 kişinin dünya genelinde teröre bağlı sebeplerden hayatını kaybettiği bilgisi verildi. Bir önceki seneye kıyasla, bu sayı yüzde 13’lük bir gerilemeye işaret ediyor.
Raporda teröre bağlı ölümlerin yarısından fazlasının Sahel Bölgesi’nde gerçekleştiği belirtilerek, bölge için terörün “küresel merkez üssü” tanımlaması yapıldı.
IŞİD dünya genelinde en ölümcül terör örgütü olmaya devam ediyor
Rapora göre IŞİD ve IŞİD’e bağlı gruplar, geçen sene 22 ülkede 1805 kişinin hayatını kaybetmesine sebep olarak dünya genelinde en ölümcül terör örgütü olmaya devam etti.
Rapor, 2024 yılında IŞİD’in eylemlerinden en çok Suriye ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin etkilendiğini kaydetti.
Geçen sene IŞİD’in dünya genelinde düzenlediği 559 saldırının 369’u Suriye’de yaşandı. Bu saldırılarda, 708 kişi öldü.
Raporda, Aralık 2024’te Suriye’de Beşar Esat yönetiminin Heyet Tahrir el-Şam önderliğindeki İslamcı gruplar tarafından devrilmesine atıf yapılarak, “Esat rejiminin düşmesinin ardından yaşanan istikrarsızlık, terör örgütlerinin yeniden toplanıp güç kazanması için gerekli koşulları sağladı ve IŞİD, değişen jeopolitik manzaradan faydalandı” ifadeleri kullanıldı.
“Türkiye Suriye’de baskın bir bölgesel güç”
2020’den bu yana Suriye’deki geleneksel yabancı etkinin azaldığını kaydeden rapora göre, Rusya, Çin ve İran’ın ülkedeki rolleri azalırken, Türkiye “baskın bir bölgesel güç” olarak ortaya çıktı.
Raporda, Türkiye’nin 2022 yılında Suriye’deki etkisinin Rusya ile benzer seviyelerde olduğuna ve Rusya’nın ülkedeki gücünü Esat rejimin devrilmesinden öncesinde kaybetmeye başladığına dikkat çekildi.
Raporda ABD’nin IŞİD’e karşı mücadelede ortağı olan Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) “artan zorluklarla” karşı karşıya kaldığı belirtilirken, “Türkiye'nin güçlendirilmiş bir SDG'ye karşı çıkması, ABD desteğinin azalma ihtimali ile birleşince, IŞİD'in güç kazanmak için kullanabileceği koşulları yarattı” değerlendirmesi yer aldı.
Raporda, ABD yönetiminin SDG konusundaki tutumu için “hala belirsiz” denildi.
ABD Temsilciler Meclisi’nde Türkiye ve Suriye gündemi
ABD Temsilciler Meclisi’nin Dışişleri Komisyonu Avrupa Alt Komitesi’nde Çarşamba günü düzenlenen Türkiye hakkında bir oturumda, Alt Komite Başkanı Cumhuriyetçi Keith Self, “Türkiye ayrıca Suriye’de rejim değişikliğinin yarattığı boşlukta güç sahibi pozisyonunda kabul ediliyor ve Kürtler’le çözülmemiş sorunlarından rahatsız. Dünya, özellikle de ABD, Türkiye'nin Kürtler’le gerginliği azaltıp azaltmayacağına karar vermesini yakından izliyor. ABD, Kürtler’in bölgedeki ortaklığına güvendi. Onların başarılarına karşı bir muhalefet, Türkiye'nin ABD ile ilişkilerinde büyük bir çıkmaza yol açacak” dedi.
Raporda ayrıca “Esat sonrası Suriye’de önemli bir güç olarak” ortaya çıkan Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusunda bulunan SDG kontrolündeki El Hol ve El Roj kamplarının yönetimini devralmak istediği not edildi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan 15 Ocak’ta Suriye’deki yeni yönetimin dışişleri bakanı Esad Hasan Şeybani ile Ankara’da yaptığı basın toplantısında, “Her zaman söylediğimiz gibi, DEAŞ kamplarının ve ceza evlerinin yönetimi konusunda yeni yönetime gereken yardımı yapmaya da hazırız” demişti.
Rapora göre, Suriye’deki belirsizlik aralarında IŞİD savaşçılarının da bulunduğu en az 40 bin IŞİD tutuklusunun kaldığı kamplarda koşulları kötüleştirdi. Raporda kampların geleceğinin ABD’nin Kürt güçlerine sağladığı fonlara bağlı olduğu ve bu nedenle durumun belirsiz olduğu kaydedildi.
“IŞİD’in Horasan kolu Türkçe propaganda materyali yayınlıyor”
IŞİD’in Horasan kolunun (IŞİD-K) giderek dünya genelinde en aktif cihatçı gruplardan birisine dönüştüğünü ifade eden rapor, örgütün etki alanını giderek genişlettiği tespitinde bulundu.
Raporda, IŞİD-K’nin cihatçı alımı konusunda çabalarını yoğunlaştırdığı vurgulanarak, örgütün özellikle gençleri hedef alan farklı dillerde ürettiği propaganda materyallerine yakın zamanda Rusça ve Türkçe’yi de eklediğine dikkat çekildi.
Telegram ve grubun medya ayağı El-Azaim aracılığıyla paylaşılan bu materyallerde IŞİD-K üyelerinin, “taktikler, hedef seçimi ve silah tedariki konusunda uzaktan eğitim” verdiği belirtildi.
Önceki senelerde Türkiye, Avrupa genelinde terörden en çok etkilenen ülke olarak yer alırken, bu seneki raporda, ikinci sırada yer aldı.
2024’te terör nedeniyle 10 kişinin öldüğü Almanya, Avrupa’da terörden en çok etkilenen ülke oldu. Rapora göre Türkiye’de 2024’te yaşanan 7 terör saldırısında 7 kişi hayatını kaybetti.
Rapor, 2016’da gerçekleşen 247 saldırıda 591 kişinin ölümüne kıyasla Türkiye’de terörün etkisinde kayda değer bir azalma yaşandığını belirtti.
Raporda, Haziran 2023 ve Mart 2024 tarihleri arasında Türkiye’de 2 bin 733 IŞİD şüphelisinin gözaltına alındığı ve 692 kişinin IŞİD ile bağlantıları şüphesiyle tutuklandığı bilgisine yer verildi.
Forum