Amerika’da erken oy verme işleminin bir süredir devam ettiği ara seçimlerde kadın seçmenin önceki yıllara göre daha fazla siyasi sürece katıldığı belirtiliyor.
Bunda Anayasa Mahkemesi’nin geçen yaz aldığı tartışmalı kürtaj kararının etkili olduğuna dikkat çekiliyor.
Demokrat Parti stratejisti ve araştırmacısı Tom Bonier seçimleri analiz ettiği 28 yıldır kadınların seçimlere katılımı konusunda böyle bir durumu daha önce görmediğini ve kadınların daha önce görülmemiş düzeyde siyasi sürece katıldığını belirtiyor.
New York Times’ın analizine göre, ABD’de kadınların kürtaj hakkına erişimini güvence altına alan ve Roe v. Wade olarak bilinen kararı Anayasa Mahkemesi’nin iptal etmesini takip eden ayda, ara seçimlerde oy kullanmak üzere kayıt yaptıran kadınların sayısı, seçmen kayıt verilerini paylaşan 10 eyalette yüzde 35 arttı.
Kansas, Pennsylvania, Ohio, Oklahoma, Florida, Kuzey Carolina, Idaho, Alabama, New Mexico ve Maine ABD’de kayıt yaptıran kadın seçmen sayısının arttığı 10 eyalet.
Tom Bonier verilere göre, kürtaj hakkı gibi kadınları ilgilendiren hakların tehlikede olduğu Wisconsin ve Michigan gibi eyaletlerde de kayıt yaptıran kadın seçmen sayısının erkek seçmen sayısından fazla olduğuna dikkat çekiyor.
Michigan’da seçmen, kürtaja erişim güvencelerini kapsayacak şekilde eyalet anayasasında değişiklik yapılıp yapılmayacağına karar verecek.
Wisconsin’de Roe v. Wade’in Haziran ayında Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesinin ardından yürürlüğe giren ve kürtajı neredeyse tamamen yasaklayan 1849 tarihli yasa da mahkemelere taşındı.
Peki daha fazla sayıda kadın seçmenin kayıt olması sandığa yansıyacak mı?
Bonier, “Bu durumun seçime katılıma yansıdığını önce önseçimlerde görmeye başladık. Şimdi de genel seçimden ilk verileri almaya başlıyoruz. Posta yoluyla oy kullanma talepleriyle birlikte, kadınların daha önceki ara seçimlere kıyasla ve bu seçimlerde erkek seçmenlere göre daha fazla siyasi süreçlere katıldıklarını görüyoruz” diyor.
“Kürtaj hakkının yalnızca liberal Demokrat seçmen için önemli olduğu algısı bozuldu”
Tarihsel olarak başkanın partisi ara seçimlerde Kongre’de sandalye kaybediyor ve bu seçimler öncesinde de Cumhuriyetçi Parti’nin güç kazandığına işaret eden bir sürecin yaşandığı gündeme gelmişti.
Ancak ara seçim tarihi yaklaştıkça, analistler kürtaj hakkı konusunun siyasi gelenekleri alt üst edip etmeyeceğini tartışıyor.
New York’taki Sarah Lawrence Üniversitesi’nden siyaset bilimi profesörü Samuel Abrams, “Değişkenler şu an o kadar tuhaf ve siyaset dünyasının iniş çıkışları o kadar farklı ki eskisi gibi tahminde bulunmak mümkün olmuyor. Öngörüde bulunabilen modellerimiz olurdu. Ancak şu anda bu tür iyi modeller yok elimizde. Şu an durum karmaşık” diyor.
Anayasa Mahkemesi’nin kürtaj kararının ardından bu haklara ilişkin ilk sınav, Kansas eyaletinde Ağustos ayında yaşandı.
Kansaslılar’ın yüzde 59’u Cumhuriyetçi eyalette kürtaja erişimin korunması yönünde oy kullandı. Bu durum kürtaj hakkının yalnızca liberal Demokrat seçmen için önemli olduğu algısını kırdı.
Bonier, “Kürtaj konusunda kadının tercih hakkına destek veren Cumhuriyetçiler var. Aynı zamanda kişisel olarak bu tercih hakkına destek vermeyen ama hükümetin yerleşik bir hakkı geri almasına karşı olan Cumhuriyetçiler de var. Bu hakkı kendileri kullanmayacak olsalar bile bir rahatsızlık söz konusu. Bu nedenle çok sayıda Cumhuriyetçi’nin kürtaj hakkı konusunda motive olduğunu düşünüyorum” sözleriyle durumu değerlendiriyor.
“Kadınlar siyasetin kendi hayatlarını etkilediğini gördü”
Kadınların Amerikan siyasetindeki temsilini geliştirmek için çalışan partiler üstü bir kuruluş olan Barbara Lee Aile Vakfı’nın yöneticisi Amanda Hunter, Anayasa Mahkemesi’nin tartışmalı kürtaj kararından önce bile kadınların siyasi olarak nelerin tehlikede olduğunun farkında olduğunu belirtiyor.
Özellikle pandeminin kadınlar açısından sosyal sistemdeki çatlakları ortaya çıkardığına dikkat çeken Amanda Hunter, bu süreçte kadınların daha önce üzerine çok kafa yormadığı ya da çocuk bakımı, devlet okul sistemi gibi riske gireceğini düşünmediği konuların alt üst olduğunu kaydediyor.
Hunter, “Daha önce ‘siyasetle ilgilenmiyorum’ diyen kadınlar siyasetin bir anda kendi kapılarında bitiverdiğini anladı. O nedenle son iki yılda kadınlar çok sayıda karardan kendi hayatlarının da etkileneceğini hissetti. Elbette Anayasa Mahkemesi’nin kararı, kadınların kürtaj hakkını doğrudan etkilediği için pek çok kadın için çok kişisel bir karar oldu” yorumunda bulundu.
