Lübnan’da Dışişleri Bakanı Jibran Bassil’in Hükümet Sözcüsü Nebih Berri aleyhinde konuştuğu bir videonun sızdırılmasının ardından başlayan gerginlik sürüyor.
Berri’inin mensubu olduğu EMEL Hareketi yanlıları önceki gün Beyrut’un çeşitli noktalarında gösteriler yaparak sokaklarda lastik yakmışlardı. Olayların büyümemesi için Lübnan ordusu kent içindeki bazı noktalara asker yerleştirdi. Sokak olayları şimdilik yatışmış olsa da politik düzeydeki gerilim sürüyor.
Nebih Berri’yi destekleyenler ve EMEL Hareketi, Jibran Bassil’in özür dilemesi gerektiğini savunuyor. EMEL Hareketi’nden yapılan bazı açıklamalarda Jibran Bassil’in hükümetten çekilmesi yönünde çağrılar da yer alıyor. Diğer taraftan Jibran Bassil’in siyasi hareketi Özgür Yurtseverler Hareket’nden (Free Patriotic Movement-FPM) adını vermeyen bazı kaynaklar tarafından Lübnan medyasına yapılan açıklamalarda “Bassil’in özür dilemeyeceği” belirtiliyor.
Nebih Berri de EMEL Hareketi yanlılarının yaptığı sokak gösterileri nedeniyle eleştirilerin odağında. Berri’nin “sokak gösterilerine, FPM’nin bürolarına saldırılmasına izin verdiği ve FPM’nin bu saldırılara karşılık vermesi halinde gerginliğin çatışmaya dönüşebileceği” belirtiliyor.
Jibran Bassil’in kayınpederi olan Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Aon’a sert ifadeler içeren eleştriler yapılmıştı. Aon, yazılı bir açıklama yaparak taraflara sağduyu çağrısında bulundu. Açıklamada, “Sokaklarda olanlar bir hatanın ateşlediği daha büyük bir hataydı. Ülke, siyasi anlaşmazlıklardan önce gelir. Ben, bana ve aileme yapılan hakaretleri affediyorum. Birbirlerine hakaret edenleri de affedici olmaya çağırıyorum” denildi.
Politik düzeyde tansiyonun düşmemesi nedeniyle haftalık kabine toplantısı da yapılmadı.
30 yıldan fazla bir süre İsrail-Lübnan bölgesinde Birleşmiş Milletler temsilcisi olarak çalışan ve uzun yıllardır Lübnan’da yaşayan Timur Göksel Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada, “mevcut gerginlik gibi durumların Lübnan siyaseti için normal olduğunu” söyledi.
Göksel, EMEL ve FPM arasında uzun yıllara dayanan bir gerginlik olduğunu hatırlatarak, “Onların arasındaki gerginlik yeni değil, ezelden beri var. Bu sefer de bu konuşmadan (sızdırılan görüntüde Jibran Bassil’in yaptığı konuşma) dolayı patlak verdi” dedi.
Konuşma görüntüsünün “kasten sızdırılmış olabileceğine” dikkat çeken Göksel, “İstemeseler sızdırmazlardı, bilerek sızdırıldı bence. Lübnan’da gerginlik politikası her zaman makbuldür. Buranın politik düzeni böyle” diye konuştu.
EMEL Hareketi taraftarlarının Hıristiyan bölgesinde gösteri yapmasının dikkat çekici olduğunu belirten Göksel, “En büyük beklenmedik gerginlik Bassil’in partisinin Hıristiyan bölgesindeki merkezinde yapılan gösteri. Bir Şii örgütünün (EMEL Hareketi) Hıristiyan bölgesinde böyle bir gösteri yapması pek sık görülen bir durum değil. Sonrasında asker-polis devreye girdi, dünden beri herşey normal” dedi.
Jibran Bassil’in Nebih Berri’yi “zorbalıkla” suçladığı video kaydının sızdırılmasından önce EMEL ve FPM arasındaki gerginlik bazı subayların terfilerini öngören bir kanun maddesi nedeniyle başlamıştı. Nebih Berri sözkonusu kanun maddesinin ordudaki mezhep-din dengesini Hıristiyanlar lehine bozacağını savunarak onaylama sürecini kilitlemişti.
Göksel de terfi krizini hatırlatarak şunları söyledi: “Son olaylar subayların terfileriyle ilgili gerginlikten sonra patlak verdi. Berri, Mişel Aon’a yakın subayların terfisini engelleyince gerginlik başladı. Şimdi Bassil ‘ben özür dilemem’ diyor. Bazı bakanlar da karşı çıktılar Bassil’e. Bundan sonra ne olur? Kabine felç olur. Biraz daha gerginlik olur, sonra birileri araya girer, sonra barışırlar.”
Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Yasin Atlıoğlu da “Jibran Bassil’in Lübnan’daki siyasetçilere göre tecrübesiz ve fazla heyecanlı bir siyasetçi olduğunu” belirterek, “Bassil, Berri'ye göre Lübnan siyasetinde yeni, Berri ise iç savaştan beri en önemli liderlerden biri. Bu nedenle sözleri saygısızlık olarak algılandı, Hizbullah Bassil'in söylemine dikkat etmesi gerektiğini söyledi ve kınadı. Berri karşıtı siyasetçiler bile Bassil’i kınadı. Öte yandan Bassil, Mişel Aon'un damadı. Dolayısıyla yaptığı her şey onunla ilişkilendiriliyor. Hatta yapılan yorumlarda gerilimi iç savaş dönemindeki EMEL-Aon rekabetine kadar götürenler var” dedi.
Lübnan iç siyasetindeki hassas dengelerin önemine dikkat çeken Atlıoğlu, “Mişel Aon’un Saad Hariri’yle ittifak ve dış destekle daha etkin bir aktör olmaya çalışacağı öngörülebilir. Fakat bunu yaparken Aon tecrübesiyle hareket ederken damadı böyle değil, tecrübesiz ve belki de Aon'un gelecekteki varisi olarak kendini görüyor, heyecanlı açıklamalar yapabiliyor. Ben krizin Bassil'in tecrübesizliğinden kaynaklandığını düşünüyorum, Berri de bunu sokakta bir güç gösterisi için fırsat olarak gördü” diye konuştu.
EMEL yanlılarının sokak gösterileri olsa da FPM’nin buna karşılık vermeyeceğini savunan Atlıoğlu, “FPM’nin gençlik örgütleri büyük ölçüde üniversite öğrencilerinden oluşurken EMEL taraftarlarının daha militan olduğunu ve bu nedenle bir sokak çatışmasına izin verilmeyeceğini” tahmin ettiğini söyledi.
Lübnan’da halihazırda Hizbullah'ın silahsızlandırılması için dış baskılar, İsrail saldırısı söylentilerinin yarattığı hava ve Suriyeli mülteciler gibi başlıklar nedeniyle gerginlik olduğunu hatırlatan Atlıoğlu, “Berri kamuoyu önünde açık bir özür talep ediyor, bildiğim kadarıyla şu ana kadar özür gelmedi. Ama gerilim daha da artarsa Cumhurbaşkanı Mişel Aon, damadı Jibran Bassil’i özür dilemeye ikna edebilir” dedi.
