Belarus’ta binlerce kişi, 9 Ağustos’taki tartışmalı seçimlerde zaferini ilan eden Cumhurbaşkanı Aleksander Lukaşenko'nun yemin törenini protesto etmek için Çarşamba gecesi sokaklara döküldü.
Ülkenin resmi haber ajansı Belta’nın, 26 yıldır iktidarda olan 66 yaşındaki Lukaşenko'nun altıncı dönemi için yemin ettiği haberini duyurmasının ardından, başkent Minsk'teki güvenlik güçleri, protestoculara tazyikli su ile müdahale etti, çok sayıda kişiyi zorla uzaklaştırdı.
Lukaşenko, hem yurtiçinden hem yurtdışından gelen, seçimlerin hileli olduğunu iddialarına rağmen, tüm oyların % 80'ini toplayarak büyük bir farkla kazandığını savunuyor.
Lukaşenko, yemin törenine katılan birkaç yüz yetkiliden oluşan dinleyicilere hitaben yaptığı konuşmasında, "Sadece bir başkan seçmedik. Değerlerimizi, barışçı yaşamımızı, egemenliğimizi ve bağımsızlığımızı savunduk" dedi; "Belarus halkını terk etme hakkım yok, bunu yapamam" diye konuştu.
Lukaşenko'nun iktidar konusundaki ısrarına rağmen, sokakta kutlama azdı.
Devlet televizyonunda yayınlanmayan yemin töreni öncesinde yetkililer, Minsk sokaklarını Lukaşenko'nun konvoyunun geçişi için kapattı.
Törende Lukaşenko'nun en yakın müttefiki olan Rusya'dan temsilciler dahil olmak üzere hiçbir yabancı devlet adamı hazır bulunmadı.
ABD Senatosu Silahlı Hizmetler Komisyonu üyesi Senatörü Jack Reed, Amerika’nın Sesi’nden Igor Tsikhanenka ile yaptığı röportajda, gizli törenin Lukaşenko'nun Belarus halkının desteğini kaybettiğinin bir başka göstergesi olduğunu söyledi.
Reed, "Belarus halkı gerçekten büyük bir cesaret ve büyük bir kararlılık gösterdi" dedi. ABD’li senatör, "Terörden, baskıdan, polis güçlerinin saldırılarından yılmadılar ve devam ediyorlar. Lukaşenko'nun gitmesi gerektiğini gerçekten anlıyorlar ve onu yollamak için barış içinde ellerinden geleni yapıyorlar" ifadelerini kullandı.
Lukaşenko'nun seçimlerdeki en büyük rakibi Svetlana Tikhanovskaya, "saçmalık" olarak nitelediği yemin töreninin tanımadığını söyledi.
Tikhanovskaya, törenin ardından ilk saatlerde yaptığı açıklamada, "Lukaşenko bugün halktan saklanarak kendi yemin törenini gerçekleştirmeye çalıştı" dedi.
Lukaşenko’yu Belarus’un ne yasal ne de meşru başkanı olarak tanıdığını söyleyen muhalif isim, "Belarus halkı tarafından seçilen tek liderim. Şimdi hedefimiz birlikte yeni bir Belarus inşa etmek" dedi.
Tikhanovskaya, Lukaşenko iktidardan uzaklaştırıldıktan sonra özgür ve adil seçimler için çağrı yapacağını söyledi.
Almanya, Danimarka ve Baltık ülkeleri dahil olmak üzere birçok Avrupa ülkesi, Lukaşenko hükümetini artık tanımayacaklarını açıkladı.
Alman hükümetinin resmi sözcüsü Steffen Seibert, "Bu törenin gizlice ve toplumun katılımı olmadan gerçekleşmesi çok çarpıcı" dedi.
Rus Interfax haber ajansının bildirdiğine göre Seibert, "Lukaşenko bundan böyle artık herhangi bir demokratik meşruiyete güvenemez" diye konuştu.
Avrupa Birliği’nin 27 üyesinin imzası bulunan bir açıklamada da “Aleksander Lukaşenko tarafından kabul edildiği belirtilen yeni başkanlık yetkisinin demokratik bir meşruiyeti yoktur. Bu göreve başlaması, Belarus halkının geniş bir kesiminin istekleriyle çelişmektedir. Bu durum, Belarus’taki siyasi krizi daha da derinleştirmektedir” denildi.
AB, sandığa hile karıştıranlara ve barışçı göstericilere karşı şiddetten sorumlu olanlara yaptırım uygulanması çağrısında bulundu.
Belarus’un en büyük mali destekçisi durumundaki Avrupa Birliği ayrıca bu ülkeyle ilişkilerin de yeniden gözden geçirileceğini belirtti. Bu durumda Birliğin Lukaşenko hükümetine doğrudan mali yardımları kesmesi gündeme gelebilir.
Seçimler öncesinde AB, Belarus’ta ülkede devam eden projeler nedeniyle 135 milyon Euro, ayrıca Corona virüsü salgınıyla mücadele için de 53 milyon Euro destek vereceğini açıklamıştı.
Bu siyasi kargaşanın ortasında, Lukaşenko'nun asıl destekçisi olan Rusya, yemin töreni ile ilgili henüz resmi bir açıklama yapmadı. Ancak Moskova daha önce, Lukaşenko'yu şimdilik ülkenin meşru lideri olarak tanıdığını bildirmişti.
Belarus’ta yüz binlerce kişi, son derece kusurlu gördükleri seçim sonuçları nedeniyle Lukaşenko'nun istifasını talep etmek için, peş peşe altı hafta boyunca gösteriler düzenledi. .
Oylama öncesinde Svetlana Tikhanovskaya'nın kocası dahil olmak üzere önemli adaylar tutuklandı. Bu tutuklamalar Tikhanovskaya'nın vekil adaylığının yolunu açtı.
Seçimlerin ardından 7 bin 500'den fazla kişinin tutuklanması ve göstericilere yönelik polis şiddeti, halkın öfkesini daha da arttırdı.
Lukaşenko'nun son haftalarda hamleleri, muhalefetin geri kalan liderlerini bir bir hedef almak oldu. Rusya'nın desteğini güvence altına almak amacıyla da Lukaşenko ülkedeki demokratik ayaklanmayı, NATO'nun varlığını doğuya doğru genişletmeyi amaçlayan Batı destekli bir komplo olarak nitelendirdi.
Lukaşenko, Rusya'nın Karadeniz kıyısındaki tatil beldesi Soçi’de ay başında Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile biraraya gelmişti. Putin, Lukaşenko’ya 1,5 milyar dolarlık kredi ve Rus paraşütçü askerlerinin konuşlandırılması dahil sınırlı bir destek sunmuştu.
