ABD Başkanı Donald Trump, "NATO'nun beyin ölümü gerçekleşti" sözlerini eleştirdiği Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'la Londra'da biraraya geldi. İki liderin gazetecilere yaptıkları açıklamaya Türkiye konusundaki duruş farklılıkları ve IŞİD konusunda yaşanan diyalog damga vurdu.
Hem NATO’yla ilgili hem de Türkiye’ye karşı sözleri nedeniyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da sert tepki gösterdiği Fransa Cumhurbaşkanı Macron, bugünkü açıklamalarında da bu eleştirilerinden geri adım atmadı.
Macron: "Türkiye IŞİD’i temsil eden gruplarla çalışıyor"
Macron, Türkiye’yi IŞİD’i temsil eden gruplarla birlikte çalışmakla suçladı. Başkan Trump’la ortak basın toplantısında konuşan Macron, “Bugünün ortak düşmanı terörist gruplar. Bunu söylemekten dolayı üzgünüm ama masa etrafında terörizm konusunda aynı tanımı yapmıyoruz. Türkiye’ye baktığımda, IŞİD’e karşı bizimle omuz omuza savaşanlara karşı savaşıyorlar ve zaman zaman IŞİD’i temsil eden gruplarla çalışıyorlar” diye konuştu.
Fransa Cumhurbaşkanı, Trump’ın Paris’e yönelttiği, Fransa vatandaşı olan yabancı savaşçıları geri alma çağrısını de reddetti. Macron, şu anda odağın IŞİD’le mücadele üzerinde olması gerektiğini, IŞİD’in hala tam olarak ortadan kaldırılmadığını savundu.
Macron’dan Trump’ın “Güzel IŞİD savaşçılarını ister misiniz?” sorusuna “ciddi olalım” yanıtı
O sırada Trump ve Macron arasında dikkat çekici bir diyalog yaşandı. Trump yabancı savaşçıların geldikleri ülkeler tarafından geri alınarak yargılanmaları konusuna değinirken Ortadoğu’da gözaltında bulunan savaşçıların çoğunun Fransa, Almanya ve İngiltere’den geldiğini söyledi. Trump, Fransız lidere “Güzel IŞİD savaşçıları ister misiniz? İsterseniz verebilirim. İstediğinizi alabilirsiniz” dedi. Fransa Cumhurbaşkanı Macron ise “Ciddi olalım. Bölgede öncelik yabancı savaşçılar değil, IŞİD’e yönelik mücadeleyi tamamlamak” ifadelerini kullandı.
Fransız lider yabancı savaşçılar konusunda her vakayı kendi içinde değerlendirdiklerini belirtti. Başkan Trump ise Macron’a “İşte bu yüzden harika bir siyasetçi. Şimdiye kadar duyduğum içinde bir şey olmayan en harika cevaplardan biri” yanıtını verdi.
Macron: “Türkiye ile S-400 ve YPG konusu açıklığa kavuşmalı”
İki liderin açıklamasında Türkiye konusundaki duruş farklılıkları da göze çarptı. Başkan Trump, Türkiye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la iyi ilişkilerinin olduğunu kaydederken, “Suriye'nin bir kısmından askerlerimizi çektik. Siz sınırınızda kimle istiyorsanız onlarla 'Devriye gezebilirsiniz' dedik. Askerlerin bazılarını petrol sahalarına konuşlandırdık, bazıları eve dönüyor” dedi.
Trump’la yan yana yaptığı açıklamaların bir kısmında tercüman aracılığıyla konuşan Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Türkiye konusundaki açıklamalarını İngilizce olarak yaptı.
Fransız lider, hem Türkiye’nin NATO’da YPG’nin terör örgütü olarak nitelenmemesi halinde Baltık savunma planını bloke edeceğini söylemesi hem de Türkiye’nin Rusya’dan S-400 satın alması konusunda sert konuştu.
“Türkiye’nin hem S-400 alıp hem de NATO üyesi olması nasıl mümkün oluyor?”
Macron, Türkiye’nin NATO bağlamında iki konuyu açıklığa kavuşturmak zorunda olduğunu belirtti. Bu konulardan birinin S-400 olduğunu vurgulayan Macron, “Türkiye’nin hem NATO üyesi olup hem de S-400 alması nasıl mümkün oluyor? Bu teknik olarak mümkün değil” dedi.
Türkiye ile güvenlik, göçmenler sorunu ve ticaret alanında işbirliği içinde çalıştıklarını vurgulayan Macron, Türkiye’nin NATO bağlamında dile getirdiği YPG talebi konusunda, “NATO’da çıkacak deklarasyonları engellemeye çalışıyor. YPG terör örgütü olarak nitelensin istiyor. Türkiye ile bu konuların açıklığa kavuşması gerekiyor” dedi.
Başkan Trump da "bu toplantıları bu yüzden yapıyoruz" ifadelerini kullandı.
Trump: "Türkiye’ye olası yaptırımlar konusuna bakıyoruz"
İki liderin başlangıçta kısa olması beklenen ancak gazetecilerden gelen sorularla basın toplantısına dönüşen açıklamalarında S-400 alımı sebebiyle Türkiye’ye yönelik olası yaptırımlar da gündeme geldi.
Başkan Trump, Türkiye’ye Rus füze sistemi satın almasından dolayı yaptırımlar uygulanması konusunu değerlendirdiğini belirtti ancak bir yandan da eski Başkan Barack Obama’yı Ankara’ya ABD füze sistemi satmamakla eleştirdi.
Türkiye’ye S-400’lerden dolayı yaptırım getirip-getirmeyeceği sorulan Trump, “Bu konuya halen bakıyoruz, üzerinde konuşuyoruz” dedi. Trump, “Biliyorsunuz Türkiye Patriot sistemi satın almak istedi ve (eski ABD Başkanı Barack) Obama yönetimi onlara izin vermedi, onlar ancak başka bir sistem satın almaya hazırlandığında izin verdiler” diye konuştu.
Trump, “Bu hikayenin iki tarafı var. Türkiye ile görüşeceğiz” ifadesini kullandı.
Trump ve Macron arasında NATO konusunda da görüş ayrılığı
Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un NATO’nun “beyin ölümünün gerçekleştiği” yönündeki sözleri yoğun tepki almıştı. İki liderin bu konudaki görüş ayrılıkları açıklamalarına da net biçimde yansıdı.
Macron, “NATO'ya ilişkin açıklamalarım pek çok kişiyi sarstı ama sözlerimin arkasındayım” derken, Trump da NATO’nun büyüdüğünü ve güçlendiğini vurguladı. Trump, "NATO herkesin sürecin bir parçası olması halinde harika bir işlevi yerine getiriyor” dedi,Macron’sa “NATO'nun temellerinin ne olacağı konusunda net olmamız gerekiyor. Şu anda böyle bir netlik yok” ifadesini kullandı.
"Hem biz hem Rusya yeni bir nükleer anlaşma istiyor"
Trump bir soru üzerine, ABD’nin İran’daki hükümet karşıtı protestolara destek sağlamadığını söyledi. ABD’nin protestocuların destekleyip-desteklemediği sorusunu Trump, “Bunun hakkında yorum yapmak istemiyorum ama ama yanıt ‘hayır’. Ama yorum yapmak istemiyorum” şeklinde yanıtladı.
Trump, ABD ve Rusya’nın nükleer silahlar konusunda yeni bir anlaşma istediğini de kaydetti.
Washington Ağustos ayında kısaca INF olarak bilinen Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması’ndan Rusya’nın anlaşmayı ihlal ettiğini gerekçe göstererek çekilmişti. Moskova ise bu suçlamayı reddediyor.
Bu konunun sorulması üzerine Trump, “Anlaşmayı sona erdirdik çünkü diğer tarafça buna uyulmadı. Ama bir anlaşma yapmak istiyorlar, biz de öyle ve bence bu harika olur. Açık olmak gerekirse bence bu, yapabileceğimiz en önemli şeylerden biri” dedi. Trump Çin’in de görüşmelere katılmaya ilgi gösterdiğini belirtti.
