ABD ve NATO'nun, Rusya'nın "Doğuya doğru genişlememe konusunda yazılı garanti vermeleri" talebini yazlı olarak reddetmelerinin ardından, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile telefonda görüştü. Macron ve Putin, görüşmede "diyalog sürecini sürdürme" konusunda anlaşarak, diyalog kanallarının Donbass ihtilafının çözümü için oluşturulan Normandiya Formatı çerçevesinde genişletilmesi üzerinde mutabık kaldı. Macron, Zelenski ile görüşmesinde ise Fransa'nın ülkenin egemenliği ve toprak bütünlüğüne desteğini yineledi. Zelenski de ‘‘Koşullar yapıcı olduğu sürece buluşmalı ve konuşmalıyız'' mesajını verdi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, hafta ortasında duyurduğu gibi, Ukrayna'nın doğusunda tırmanan tansiyonu düşürmek amacıyla Putin ile yaptığı bir buçuk saate yakın telefon görüşmesinde, Ukrayna'nın doğusunda gerilimin düşürülmesinin yollarını ele aldı. Macron, Putin'in ardından Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky ile görüşerek, ortak talep ve mesajları doğrudan iletecek.
Çarşamba günü, Ukrayna, Almanya ve Fransa'nın talebi üzerine, Minsk Anlaşması'nı ihlal eden "Donbass Bölgesi Geçiş Yasası"nın parlamento gündeminden çekme jestinin ardından Rusya, Normandiya dörtlüsü olarak masaya oturmayı kabul etti. Paris'te, Elysee Sarayı'nda, diplomatik temsilciler seviyesinde uzun süredir ilk kez biraraya gelen Normandiya Dörtlüsü, Minsk Anlaşması ile öngörülen ateşkese sadık kalarak, diğer sorunların çözümü için 15 gün sonra Berlin'de, yine diplomatik temsilciler seviyesinde buluşma kararı aldı.
Bu görüşmeden çıkan sonuçlar ışığında Macron’un Putin’le yaptığı görüşme, VOA Türkçe'nin Elysee kaynaklarından edindiği bilgiye göre, "Ciddi, karşılıklı saygılı ve kaliteli bir diyalog içinde" geçti.
Macron, Putin'e, özellikle 2015 Minsk Anlaşması’nın 4'lü formatta uygulanmasını yeniden başlatarak, Ukrayna krizini azaltmanın yollarını bulmak istediğini iletti. Diplomatlar, "Putin çok açık bir dille, çatışmayı, tansiyonu yükseltmek istemediğini, Normandiya Grubu çerçevesinde müzakereleri yeniden ele almak için hazır olduğunu söyledi" diyerek, Putin'in de bu öneriye olumlu yanıt verdiğini belirtti.
Yine Elysee diplomatlarına göre, Putin, Macron'a, "bu kadar detaylı bir konuşma yaptığı tek isim olduğunu söyledi ve diyaloğa önem verdiğini" belirtti. Krizin, Normandiya Dörtlüsü (Fransa, Almanya, Rusya, Ukrayna) çerçevesinde ele alınmaya devam edilmesini isteyen Macron, Putin'e "Minsk Anlaşması’nın canlandırılmasını ve Donbass bölgesindeki Rus ayrılıkçılar ile Ukrayna güçleri arasındaki ateşkesin sürdürülmesi gerektiğini" iletti.
Her iki lider de, "Hiç bir çelişki ya da belirsizliğe yer bırakmaksızın diyaloğun devamı konusunda ortak noktada buluştu. Diyalog sürecinin Normandiya formatı çerçevesinde devam etmesinde hem fikir oldular. Kremlin Sarayı'ndan yapılan açıklamada her ne kadar "ABD ve müttefiklerinin yanıtlarında Rusya'nın temel endişelerini dikkate almadı" ifadesi yer alsa da, Elysee'nin "diyalog sürecinin devam edeceği" açıklamalarını doğruladı.
Putin, görüşmede Normandiya formatı çerçevesindeki bir diyaloğun "Ukrayna'nın da yapıcı katılımıyla" mümkün olabileceğini iletti. Macron da, Donbass ve Lougansk'ın statüsü için 2019'daki Minsk angajmanlarının yeniden canlandırılmasını istedi, "diyalog ve ateşkesin sürmesi" mesajlarını Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky ile yapacağı telefon görüşmesinde ileteceğini belirtti.
Putin'in ardından Zelensky ile görüştü
Macron, Vladimir Putin ile yaptığı görüşmenin ardından Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile iki saate yakın telefonda görüştü. Elysee, Macron'un, Fransa'nın Ukrayna ile tam dayanışmasını ve Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini koruma kararlılığını yinelediğini belirtti. İki cumhurbaşkanı, "Minsk Anlaşmalarının uygulanması için Fransa ve Almanya'nın himayesinde özellikle Normandiya formatındaki müzakereler çerçevesinde, gerilimi azaltma ve diyalog lehine çabalara devam etme" konusunda anlaştılar.
Zelenski ise Twitter’dan yaptığı açıklamada Normandiya formatı toplantısını mümkün kılanın Macron’un aktif pozisyonu olduğunu belirtti. Zelenski, ‘‘Koşullar yapıcı olduğu sürece buluşmalı ve konuşmalıyız. Devam eden müzakereler gerilimin tırmanması riskini azaltıyor’’ dedi.
Macron Kiev'e gitmeyi planlıyor
Elysee, Macro'un Ukrayna'ya gitmeyi planladığını ancak tarihin henüz netleşmediğini belirtti.
Rusya, Donbass bölgesinde yerel seçimlerin yapılmasını ve bu seçimin sonuçlarının Kiev yönetimi tarafından kabul edilmesini, Minsk Anlaşması gereği, bu seçimle ilgili yasal ve idari düzenlemelerin yapılmasını istiyor. Bunun için de Donbass'taki ayrılıkçılarla, Kiev yönetiminin doğrudan konuşmasını istiyor. Ancak buna yanaşmayan Kiev, doğrudan temasın kırmızı çizgileri olduğunu savunuyor.
Krizin çözümü için diplomatik temaslar önümüzdeki hafta da devam edecek. Özelllikle Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik olası bir saldırı durumunda ülkesinin enerji ihtiyaçları konusunda kaygı duyan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, 7 Şubat'ta Washington'a giderek Biden ile görüşecek. Cumhurbaşkanı Macron ise, Zelensky ile Kiev'de görüşecek. İki hafta sonra da taraflar, Normandiya Formatı çerçevesinde, diplomatlar seviyesinde Berlin'de yeniden biraraya gelecek.
