Amerikalı biyoteknoloji firması Moderna'nın COVID-19 aşılarının geliştirilmesinde başarıyla kullanılan elçi RNA (mRNA) teknolojisini temel alarak geliştirdiği deneysel kanser aşısının, bir tür cilt kanseri olan melanoma karşı etkili olduğu görüldü.
Moderna'nın kişiye özgü kanser aşısıyla ilaç firması Merck'ün geliştirdiği Keytruda adlı immünoterapinin birlikte kullanılması, en öldürücü cilt kanseri türü olan melanomun nüksetmesini ya da bu melanomdan kaynaklanan ölüm oranını, Keytruda'nın tek başına kullanılmasına kıyasla yüzde 44 oranında azaltıyor.
İki firma yaptıkları açıklamada, sonucu, "istatistiksel olacak önemli, klinik olarak anlamlı bir gelişme" olarak tanımladı.
Çalışma, melanom hastalarında daha iyi sonuçlar alınmasını sağlayan, mRNA aşı teknolojisiyle bağışıklık yanıtını güçlendiren bir ilacı birarada kullanan ilk randomize deney olması açısından önem taşıyor.
Merck'in küresel klinik geliştirme ve baş tıp sorumlusu Eliav Barr, "Bu gelişme, immünoterapide ileriye doğru atılan çok büyük bir adım" dedi.
Moderna'nın baş tıp sorumlusu Paul Burton da mRNA teknolojisiyle immünoterapinin beraber kullanılmasının "kanser tedavisinde yeni bir paradigma olma kapasitesi taşıdığını" söyledi.
Halen devam eden çalışma, üç ve dördüncü evre 157 melanom hastasını kapsıyor. Tümörleri cerrahi yöntemlerle alınmış olan hastalara daha sonra Keytruda (ilaç) ve aşı karması ya da sadece Keytruda tedavisi uygulanıyor.
Bir yıllık tedavi süreci sonrasında Keytruda ve aşı karmasının genel olarak güvenli olduğu ve sadece Keytruda tedavisine kıyasla daha fazla fayda sağladığı gözlendi.
İlaca bağlı ciddi yan etkiler, ilaç ve aşı karması alan hastaların yüzde 14,4'ünde görüldü. Sadece Keytruda verilen hastaların yüzde 10'nda da ciddi yan etkiler saptandı.
Umut vaat eden bir alan
Merck, Ekim ayında, mRNA-4157/V940 olarak bilinen tedaviyi, maliyetleri ve karı paylaşarak Moderna'yla ortaklıkla geliştirme ve ticarileştirme seçeneğini değerlendirdi.
Merck ve Moderna, 2023 yılında, elde edilen sonuçları yetkililerle ele alma ve melanoma hastalarında geniş kapsamlı faz 3 çalışmalarına başlamayı planlıyor.
Merck ve Moderna ortaklığı, bağışıklık sistemini kanseri hedef alacak şekilde harekete geçiren güçlü ilaçlarla mRNA aşı teknolojisini birleştiren birkaç çalışmadan biri.
İlaç ve aşı karmaları, çok fazla sayıda mutasyona uğrayan tümörleri hedef almak için tasarlanıyor.
Kişiye özel aşı, Merck'ün geliştirdiği immünoterapi ilacı Keytruda'yla birlikte kullanılıyor.
Keytruda, tümörlerin bağışıklık sisteminden kaçmasına yardım eden "programlanmış ölüm" (PD-1) olarak adlandırılan bir proteini etkisiz hale getiriyor.
Uzmanlar, aşıyı geliştirmek için hastalardan alınan tümör ve sağlıklı doku numunelerini kullandı. Numunelerin genetik dizilimleri deşifre edildi ve kanserle ilişkili mutant proteinler ayrıştırıldı. Bu veriler, kişiye özel kanser aşısı geliştirmede kullanıldı.
Aşı hastaya enjekte edildiğinde hastanın hücreleri, bir imalat fabrikası gibi hareket etmeye başlıyor ve bağışıklık sisteminin tanıyıp yok etmesi için mutasyonların kusursuz kopyalarını üretiyor.
Moderna'nın baş tıp sorumlusu Paul Burton, kişiye özel aşının yaklaşık 8 hafta içinde hazırlandığını, bu süreyi yarı yarıya azaltmayı amaçladıklarını söyledi.
Merck'in küresel klinik geliştirme ve baş tıp sorumlusu Eliav Barr, bu yaklaşımı, akciğer kanseri gibi mutasyon oranı yüksek diğer kanserler üzerinde de çalışmayı planladıklarını söyledi.
Mesane ve meme kanserleri de bu yaklaşımın uygulanabileceği diğer kanser türleri.
Moderna'nın rakibi BioNTech'in de kanser aşısı denemeleri bulunuyor. Bunlardan biri, kişiye özel aşıyla ilaç firması Roche'un pankreas kanseri hastalarında kullanılan Tecentriq adlı ilacının karması.
Bu karma, New York'taki Memorial Sloan Kettering Kanser Merkezi'nde test ediliyor.
Küçük bir biyoteknoloji firması olan Gritstone de Bristol Myers Squibb'in Opdivo ve Yervoy adlı immünoterapileriyle beraber kullanılan kişiye özel geliştirilmiş mRNA aşısını deniyor.
Orta safhadaki bu denemeler, ileri aşamadaki katı tümörlü hastalar üzerinde yapılıyor.
Uzmanlar, kişiye özel aşıların, bu alandaki çok sayıda başarısızlıktan sonra geliştirilen umut verici kanser aşısı fikirlerinden biri olduğu görüşünde.
Seattle'daki Washington Üniversitesi Kanser Aşısı Enstitüsü Direktörü Dr. Mary Lenora Disis, "Önümüzdeki beş yılda birçok kanser aşısı çıkmaya başlayacak" diyor.
Dr. Disis, COVID-19 pandemisinin mRNA aşılarının nasıl hızlı, kolaylıkla ve güvenli şekilde geliştirilebildiğini gösterdiğini, ancak bu aşıların uzun yıllardır süren kanser aşısı araştırmalarından doğduğunu kaydediyor.
Öte yandan Moderna hisseleri bugün yaklaşık yüzde 23 oranında yükselerek 202,80 dolardan işlem görürken Merck hisseleri yüzde 1 arttı.
Elçi RNA aşı teknolojisini başarıyla kullanan bir diğer firma BioNTech'in hisseleriyse yüzde 6 değer kazandı.
Kanser aşısı geliştiren küçük teknoloji firması Gritstone'un hisseleriyse yüzde 20 artarak 3,09 dolardan işlem gördü.
