Muhaliflerin Halep'i Cumhurbaşkanı Beşar Esat'ın güçlerinden geri alması, 2016'dan bu yana Esat'ın kontrolünde olan kenti terkeden yüz binlerce kişiye geri dönüş umudu verdi. Muhaliflerin Perşembe günü güneydeki Hama’ya girdiği açıklandı.
Esat yönetimine karşı 2011 Arap Baharı ayaklanmasının patlak vermesinden bu yana Suriye savaşında yüz binlerce kişi öldü. Savaş öncesi 23 milyon olan nüfusun yarısından fazlası evlerini terketmek zorunda kaldı, milyonlarcası da Türkiye dahil başka ülkelere kaçtı.
Türkiye’ye yerleşenlerin çoğu Türkçe öğrendi, çocuklarını Türk okullarına gönderdi ve bazıları Türk vatandaşlığına geçti. Ancak geri dönme umuduyla coğrafi olarak anavatanlarına yakın kaldılar.
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Türkiye'deki 3 milyon Suriyeli’nin yüzde 40'ından fazlasının bir zamanlar ülkenin en büyük şehri olan Halep'ten geldiğini söyledi.
Rusya ve İran destekli Suriye güçleri sekiz yıl önce isyancıların elindeki bölgeleri kuşatmış ve kontrolü ele geçirmiş, şehrin büyük bir kısmı tahrip olmuştu.
Doktor Mehdi Davut, kurduğu yardım derneğinin geçen hafta isyancıların eline geçen Halep'e nasıl yardım edebileceğini görmek için sekiz yıl sonra ilk kez anavatanı Suriye'ye dönmeyi planladığını söyledi.
Davut, yaklaşık yarım milyon Suriyeli’nin yaşadığı İstanbul'da Reuters'a, Halep'in muhaliflerin kontrolüne geçmesine sevindiğini söyledi.
Türkiye'deki Suriyeliler’e yardım eden bir derneği yöneten ve Halep'te ihtiyaç duyulan gıda ve tıbbi malzemeleri belirlemek için bölgeye gitme planı yapan Davut, Suriyeliler’in yakın zamanda Türkiye'den dönme ihtimaline şüpheyle yaklaşıyor.
Esat destekli güçlerin askeri harekatına atıfta bulunan Davut, “Başka bir saldırıdan korkuyoruz. Esat koltuğu kolay kolay bırakmayacaktır” diye konuştu.
Davut, “Bence dönmek isteyenler ya da dönmeyi düşünenler bile en az altı ay ya da bir yıl bekleyecektir” yorumunu yaptı.
Surı̇yelı̇ler’e beklemeleri söylendi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Temmuz ayında uzlaşma çabaları çerçevesinde Esat'la görüşmeyi teklif etmişti. Erdoğan, o dönemde 670 bin kişinin Türkiye'den Suriye'ye döndüğünü ve 1 milyon kişinin daha döneceğini tahmin ettiğini söyledi.
Erdoğan Cuma günü yaptığı açıklamada da, "İdlib, Hama, Humus ve hedef tabii Şam. Muhaliflerin bu yürüyüşü devam ediyor. Biz de bunun istihbarat takibini yapıyoruz. Temennimiz kazasız belasız bir şekilde Suriye'deki bu yürüyüş devam etsin. Terör örgütleriyle birlikte oradaki bu direniş devam ederken bizim de hatırlarsanız Esed'e bir çağrımız olmuştu. 'Gel görüşelim, Suriye'nin geleceğini birlikte belirleyelim, tayin edelim' demiştik. Ne yazık ki bu işte olumlu bir cevap alamadık" diye konuştu.
Ancak İçişleri Bakanı Yerlikaya, Çarşamba günü gazetecilere açıklamasında, ihtiyatlı olunmasını tavsiye ederek, “Şu anda bize 'hemen gitmek istiyorum' diyen Halepliler’e beklemelerini söylüyoruz. Bölgenin güvenli olduğu tespit edildiğinde, bu ilan edilecek” dedi.
Suriye'nin kuzeybatısındaki durum, siyasi ve silahlı muhalefeti destekleyen NATO üyesi Türkiye ile Esat'ın kilit müttefiki Rusya arasında varılan anlaşma çerçevesinde 2020'den bu yana istikrara kavuşmuştu.
Ankara son isyancı operasyonuna izin ya da destek vermediğini, ancak Esat'ın halkıyla ve muhalefetle uzlaşması gerektiğini belirtiyor. Moskova ise Şam'ın ülke dışından destek alan terörist gruplar olarak adlandırdığı gruplara karşı koyma çabalarını güçlü bir şekilde desteklediğini ifade ediyor.
Suriye'nin yurtdışındaki ana muhalefetinin lideri Hadi El Bahra, Reuters'a yaptığı açıklamada, muhaliflerin operasyonunun, kısmen Halep'in istikrara kavuşturulması halinde Türkiye'den gelen 600 bin kadar kişi dahil sınırın her iki tarafında yerlerinden edilenlere şehrin yeniden açılmasını amaçladığını söyledi.
Muhalifler, Türkiye destekli laik silahlı gruplardan oluşan bir koalisyon, ancak operasyonun başını Türkiye, ABD, Rusya ve diğer devletler tarafından terörist olarak tanımlanan İslamcı Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) grubu çekiyor.
İstikrarsızlık korkularına rağmen Halep'ten gelen haberler İstanbul'un Fatih ilçesinde Mehdi Davut tarafından işletilen sağlık kliniğinde heyecan yarattı.
On yıl önce bir erkek kardeşinin varil bombasıyla öldürülmesinden sonra kardeşleriyle birlikte Halep'ten ayrılan 50 yaşındaki hemşire İntisar Aşur, Halep'e geri gitmeyi umduğunu söyledi.
Fatih'in başka bir yerinde, 60 yaşındaki Suriyeli esnaf Mahir, Halep'ten gelen haberler üzerine bazılarının geri dönmeyi düşündüğünü dile getirdi. Ancak daha önce Şam'da hapiste bir yıl geçiren Mahir, kendisini nelerin beklediği konusunda tedirgin olduğunu söyledi.
Forum