Türkiye halihazırda NATO’dan kendi hava savunma sistemini güçlendirmek için Patriot füzeleri ve diğer güvenlik sistemleri elde etti.
Görevine bir hafta önce başlayan NATO Genel Sekreteri, Jens Stoltenberg, NATO’nun Türkiye’ye yardım etmeye hazır olduğunu bildirdi. Stoltenberg, IŞİD saldırısına karşı ittifakın Türkiye’nin yanında olacağı güvencesi verdi.
Başta Avrupa Konseyi Dış ilişkiler Bölümünden Josef Janning olmak üzere uzmanlar, NATO’nun üyesi olan Türkiye’yi korumaktan fazla birşey yapmaktan çekineceğini savunuyorlar. Janning, “Büyük olasılıkla NATO, üyeler arası dayanışmanın ve ittifakın devam etmesini sağlamaya çalışacaktır. Ancak bu, NATO’nun Türkiye’ye Suriye veya Irak’a yapmak isteyebileceği bir askeri harekat için bir açık çek vereceği anlamına gelmez. Birçok NATO üyesinin, bu savaşın içine herhangi bir şekilde çekilmelerinden kaçınacağını sanıyorum” diye konuşuyor.
Janning’e göre Suriye’deki sorun sanıldığından çok daha karışık ve NATO üyeleri IŞİD’e karşı başlatılacak bir operasyonun yalnızca Beşar Esat’ı güçlendirmesinden endişe duyuyor. Bununla beraber, Afganistan ve Irak’taki uzun savaşların ardından NATO üyeleri, kendilerini başka bir çıkmazın içinde bulmak istemiyor. Uzmana göre NATO üyelerinin kaygısı, olası bir harekatın Suriye’yi nasıl değiştireceği.
Bu nedenle Janning ve diğer uzmanlar NATO’nun, Türkiye’yi koruma taahütü vermiş olduğu halde bile, ince eleyip sık dokuyarak hareket edeceğini düşünüyor.
Carnegie Avrupa uzmanlarından Judy Dempsey, Türkiye’yi korumaya yönelik herhangi bir operasyonun, NATO antlaşmasının beşinci maddesince resmi olarak NATO tarafından yönetilmesi gerektiğini söylüyor. Ancak, Dempsey, olası bir operasyona bütün üye ülkelerin katılmayabileceğini veya NATO’nun büyük çapta bir kara harekatına kalkışmayabileceğini de söylüyor: “NATO, beşinci maddesini yürürlüğe koyabilir ve tüm üyeleri sorumluluk almaya davet edebilir. Ancak bizim büyük olasılıkla göreceğimiz ise birkaç ülkeden oluşacak gönüllüler koalisyonu olacaktır. Bu gönüllüler koalisyonu da, şu an Amerika’nın etrafına topladığı ülkelerle büyük bir ihtimalle aynı olacaktır.”
Bu durumda bile Dempsey’e göre, NATO iştirakını kısıtlamakta zorlanabilir: “Kara harekatını başlatmadan ya da herhangi bir siyasi pazarlık olmadan, IŞİD eli kolu serbest istediğini yapacaktır. Irak ordusu eğitim ve mühimmat olarak zayıf. Suriye neredeyse topyekün yıkımla karşı karşıya. Bu bütün bölge için çok tehlikeli bir durum.”
Durum çok yakında düzeleceğe benzemiyor. IŞİD henüz hava saldırılarına da boyun eğmiş değil. Josef Janning, NATO’nun da IŞİD’i herhangi bir şekilde korkutamayacağını söylüyor: “Savaşa NATO’nun da dahil olması IŞİD militanlarını korkutmaya yetmeyecektir. Hatta NATO’nun katılımı, kendilerine dünyada ne kadar önemsendiklerini gösterecek ve bu da onlara daha da güç ve güven verecektir.”
Karşılıklı savunma taahhüdü NATO ittifakının çekirdeğini oluşturuyor ve uzmanlara göre NATO, herhangi bir üyesinin başka bir ordu veya silahlı grubun tehdidi altında olduğu durumlarda rol üstlenir. IŞİD’in Türkiye’ye saldırması halinde NATO’nun yanıt vereceği kesin, ancak bu yanıtın nasıl verileceği ya da nasıl sonuç vereceği bilinmiyor.
