Birden fazla cephede güvenlikle ilgili meydan okumalarla karşı karşıya olan NATO, üye ülkelerin savunma harcamalarını bu tehditlere karşı etkili yanıt verecek düzeyde tutmasını istiyor. Henüz istenilen aşamaya gelinmese ve düşüş trendinden tam olarak kurtulunamamış olsa da NATO’nun belirlediği gayri safi milli hasılanın yüzde 2’si seviyesine ulaşma doğrultusunda olumlu sinyaller geliyor. Rakamlar NATO’nun istediği düzeyin henüz yakalanmadığını gösterse de NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, “Geçen yıl doğru yönde ilerlemeye başladık” dedi.
NATO’nun 2015 raporu, enflasyon ayarlaması yapıldıktan sonra, bir önceki yıla göre yüzde 0.3 daha az savunma harcaması yaptığını ortaya koyuyor. Önceki yıllarda bu oran yüzde 1.3, 2011’de ise yüzde 3.2 düzeyindeydi. Bu oranlar 2015’te NATO müttefiklerinin savunma harcamalarının 253 milyar dolar seviyesinde olduğu anlamına geliyor. 2014’te yapılan toplam harcama ise 254 milyar dolardı.
Stoltenberg yıllar süren belirgin kesintilerin ardından pratikte Avrupalı müttefiklerde ve Kanada’da kesintinin durduğunu belirterek, “2015’te kesintiler sıfıra yakındı” diye konuştu. Gelinen aşamada karmaşık ancak daha iyi bir tablonun söz konusu olduğu da Stoltenberg’in vurguları arasında yer aldı.
NATO’nun 2015 faaliyet raporu 2014’te belirlenen “yüzde 2” hedefini 2015’te 28 NATO üyesinden sadece 5 tanesinin geçtiğine işaret ediyor. Bu ülkeler ABD, İngiltere, Yunanistan, Polonya ve Estonya oldu. Türkiye ise savunma harcamalarını yüzde 2 seviyesine çok yakın seviyede tutmayı sürdürüyor.
Belge, savunma harcamalarında liderliğin bundan önceki yıllarda da olduğu gibi ABD’de olmayı sürdürdüğünü gösteriyor. Veriler yapılan belirgin kesintilere rağmen ABD’nin toplam savunma harcamalarındaki payının yüzde 72 olduğuna işaret ediyor.
İngiltere, yüzde 2 seviyesinin üstünde olmasına karşın geçen yıl harcamalarda kesintiye giden ülkeler arasında yer aldı. Yüzde 2 seviyesinin altında olan Fransa da kesinti yapanlar listesinde yer aldı. Avrupalı müttefikler arasında savunma harcamalarında radikal kesinti yapmasıyla dikkat çeken ülke ise İtalya oldu. İtalya, 2015’te savunma harcamalarında yüzde 12.4’lük bir kesinti yaptı.
Stoltenberg ortaya çıkan eğilimden memnun olmakla birlikte NATO’nun önünde uzun bir yolduğunu belirterek, “Sadece kesintileri durdurmak yeterli değil. Harcamaları artırmaya da başlamalıyız” dedi. Sadece savunma harcamalarını artırmanın da yeterli olmayacağı ve modern ekipmana yatırım yapılmasının gerekliliği de Stoltenberg’in vurguları arasında yer aldı.
NATO savunma harcamalarına yönelik yoğun vurgu yapmayı sürdürse de bu Soğuk Savaş dönemi konseptine dönüş olacağı anlamı taşımıyor. Rusya’nın yarattığı gerginlik, Suriye ve Irak’taki durum, terör tehdidi NATO’nun hazır olma seviyesini yükseltmesini kaçınılmaz kılıyor.
