Geçtiğimiz hafta ABD başta olmak üzere küresel boyutta borsalar büyük bir satış dalgasına sahne oldu. Haftanın ilk işlem gününde ABD’de Dow Jones Sanayi Endeksi yüzde 4.60 azalarak 24 bin 345 puana geriledi. Pazartesi günü yaşanan 1175.21 puanlık bu düşüş, puan bazında endeksin tarihindeki ilk 4 haneli düşüş oldu. ABD’de başlayan bu sert satış dalgası bütün dünyaya yayıldı. Salı günü Asya borsalarında yüzde 5’e yaklaşan kayıplar yaşanırken, Avrupa borsalarında da yüzde 3’ü bulan gerilemeler yaşandı.
Hafta geneline bakarsak, Salı günü toparlanan Dow Jones, Çarşamba günü de yükselişini sürdürüp 25 bin puanın üzerini görünce hafta başındaki düşüşün geçici olduğuna yönelik görüşler ağırlık kazanmıştı, ama Perşembe günü yeni bir satış dalgası geldi. Endeks % 4.15 düşüşle 23 bin 860 puana geriledi ve tarihinde ikinci kez 4 haneli düşüş yaşadı. Endeksteki haftalık kayıp % 6.5’a ulaştı. Bu da endeksin mortgage krizinin yaşandığı Ekim 2008’den beri sergilediği en kötü performans oldu. Diğer endeksler için de bu geçerli, S&P ve Nasdaq endeksleri de haftayı %5 in üzerinde kayıplar vererek tamamladı.
Bu düşüşün sebeplerine gelince: en başta bir önceki hafta Cuma günü açıklanan istihdam raporu var. Gelen rakamlara göre 2018 in ilk ayında 200 bin üzerinde yeni istihdam yaratılmış ve maaş artışları da beklentilerin üzerinde gerçekleşmiş. Aynı gün maliye bakanlığı da ekonominin sağlam olduğuna dair gelen veriler doğrultusunda enflasyonun %2 seviyesine çıkacağına dair sinyaller veriyordu.
ABD’de güçlenen ekoniminin yeni FED Başkanı’nın göreve gelmesinin ardından bu yıl üçten fazla faiz artırımına gideceğine yönelik sinyaller vermesi de düşüşe doğru gidişin son noktası oldu diyebiliriz. Faiz oranının yükselmesi piyasalarda sert dalgalanmalara yol açıyor, her ne kadar bu düşüşün başlangıç noktası bu endişlere olsa da bazı analistlere göre artık neredeyse tamamen otomatik çalışan endekslerdeki sert düşüşün bir sebebi de algoritmik işlemler, yani bilgisayarların bazı büyük hisselerin düşüşüne bağlı olarak ellerindeki diğer hisseleri de satışa sokmasıyla düşüşün hızlanması.
Geçtiğimiz hafta boyunca gerçekleşen düşüşler bir “Kara Pazartesi” stili krizin değil, sağlıklı bir piyasanın kendisini yeni verilere doğrultusunda düzeltmesi. Düşüşün bir kriz haline gelmesi veya yatırımcıların tabiriyle kalıcı olarak “ayı” piyasasına girilmesi için % 20’nin üzerinde bir düşüş olması gerekiyor. Dolayısıyla bu hafta, geçtiğimiz haftapiyasalara hakim olan ‘ayıların’ kalıcı olup olmadığının daha net anlaşılacağı bir hafta olacak. Piyasaların % 10 ila 20 altındaki düşüşüyse teknik olarak ‘düzeltme’ye gitmeleri olarakgörülüyor. Bu yüzde aralığındaki düşüşler aynı zamanda bir çok yatırımcı için de yeni yatırım olanakları sağlıyor.
Piyasalarda bunlar yaşanırken dünyaca ünlü yatırımcı Jim Rogers’tan korkutan bir uyarı geldi. Rogers, henüz ayı piyasasının başında olup olmadığımızı söylemese de “Borçlar çok yükselmiş durumda. Bir sonraki ayı piyasası hayatımızda gördüklerimiz içindeki en kötüsü olacak” dedi. 75 yaşındaki Jim Rogers’ın 1987’deki yüzde 36’lik, ‘.com’ balonu patladığında yaşanan yüzde 38’lik, ve 2007-2009 dönemindeki yüzde 54’lük düşüşleri önceden tahmin ettiğini unutmamak gerekiyor.
